Kutup savaşları

DÜNYANIN süper güçleri arasında ‘kutup’ savaşı yaşanıyor.  Kuzey Kutbu’nda küresel ısınmanın etkisiyle buzların rekor bir hızla erimesiyle birlikte dünyanın süper güçleri daha önce boş alan olarak kabul edilen topraklar üzerinde siyasi etki ve ekonomik pozisyon yarışına girdi. İklim değişikliği sayesinde Kuzey Kutbu’nda eriyen buzların altında yer alan petrol, doğalgaz ve minerallere ulaşılma ihtimalinin de artmasıyla birlikte bir çok ülke hak iddia etmeye başladı.

Çin’in toprağı bile yok

Çin’in  kutuptaki kaynaklar için önceden harekete geçip aktif bir şekilde çalışması, batılı büyük ekonomileri alarma geçirdi. ABD, Rusya ve diğer Avrupa Birliği üyesi üyesi ülkelerin kutuplarda toprağı bulunurken, Çin’in hiç bir toprağının olmaması aradaki gerginliği artırdı.  Çin  bölgede yer elde etmek için zengini ve diplomatik güçlerini kullanmaya başlamasıyla birlikte diğer ülkeler harekete geçti. Avustralya merkezli araştırma şirketi Lowy Uluslararası Politika Enstitüsü direktörü Linda Jakobson, “Kuzey Kutbu son iki yıldır Çin’in yurtdışı politikalarının gündeminde yer alıyor. Çin bir şekilde bölgede yer almanın yollarını arıyor” dedi.

Grönland’da özel toplantılar

Çin bölgeye ilk araştırma gemisini Ağustos’ta gönderirken,  Çinli yetkililer kuzey kutbu ülkeleriyle daha iyi ilişkiler kurmak için yaz aylarında Danimarka, İsveç ve İzlanda’yı ziyaret ederek, bir çok ticaret anlaşması teklif etti. Üst düzey yetkililer, Grönland’de de önemli teklifler sundukları toplantılar düzenledi. Batılı ülkeler Çin’in bu fakir ve nüfusu az olan adaya önemli yatırımlar yapıyor olmasından büyük endişe duyuyor. Danimarka Krallığı’na bağlı olsa da kendi kendini yöneten özerk bir bölge olan Grönland’ın bu kadar tedirginlik yaratmasının ana nedeni buz dağlarının erimesiyle birlikte nadir bulunan ham maddelerin ve mineral sahalarının ortaya çıkması.
Bu değerli madenler cep telefonu üretimi ve askeri güvenlik sistemlerinde kullanıldığından büyük önem taşıyor.

Hammadde diplomasi

Bu endişe sadece ülkeler arasında sınırlı kalmadı. Geçtiğimiz haziranda Avrupa Birliği Başkan Yardımcısı Antonio Tajani, Grönland’i ziyaret etti ve bölgedeki yetkililerle Çin’in nadir bulunan değerli madenlere erişmesini engellemek için yüz milyonlarca dolarlık yardım teklifinde bulundu. Hatta Tajani, gezisini “hammadde diplomasi” olarak adlandırdı. Grönland, ABD Hava Kuvvetleri’nin en kuzeydeki üssü olan Thule’ün bulunduğu Kuzey Amerika’ya çok yakın. Bu yüzden kutuplar ABD’nin dış politikasında büyük önem arz ediyor.

10 yılda buz kalmayacak

BU yaz Grönland’deki yoğun buZ sahalarının yüzeyinin yüzde 97’si erirken, bilim adamları şu anki hesaplamalara göre bu on yılın sonunda kutuplardaki buzlar tamamen eriyebileceğine dikkat çekiyor. Grönland Ecosyst araştırma kurumunun üyelerinden Doktor Morten Rasch, “Olaylar bilimsel araştırmaların tahminlerinden çok daha hızlı bir şekilde gelişiyor” dedi.

Petrol ve doğalgazın yüzde 20’si kutuplarda

BUGÜNE kadar Kuzey Kutbu’ndaki kaynaklar için çok az aktif arama yapıldı. Grönland’de şu anda sadece bir tane çalışan maden var ama önümüzdeki dönemde bunlara 100 tane daha eklenmesi planlanıyor. Alaska, Kanada ve Norveç’te olduğu gibi Grönland’de petrol ve doğalgaz şirketleri ciddi araştırmalar yapıyor. Uzmanlar da dünyanın petrol ve doğalgaz rezervlerinin yüzde 20’sinin kutuplarda olduğunu söylüyor.

Sahibi kim ?

KUTUPLAR Birleşmiş Milletler Denizler Kanuna göre yönetiliyor. Bu bölgede yer alan ülkelerin kara sınırından 200 deniz mili uzağı da ekonomik sınır içinde gösteriyor. Kuzey Kutbu’nun daha uzak mesafeleri kimseye ait olmadığından, burada şartlar çok daha zor.  Sınırların olmadığı bir bölgede sınır hakkı Kanada, Danimarka ya da ABD, Danimarka arasında oluyor.