Kurumlar vergisi uygulamasında bölünme hisse deÄŸiÅŸimi nedir?

Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 38'nci maddesinde 4684 sayılı kanunla yapılan deÄŸiÅŸiklik ile vergi mevzuatımıza ilk defa bölünme ve hisse deÄŸiÅŸimi müessesesi getirilmiÅŸtir.Söz konusu bu kanun maddesinin gerekçesinde bu düzenlemeye iliÅŸkin yapılan açıklamaların bir bölümünde 'Tasarı ile aynı ÅŸirket bünyesinde yürütülen birden çok hizmet veya üretim faaliyetinin ayrıştırılarak iÅŸletmelerin mevcut hantal yapılarından kurtarılması, anlayış veya görüş farklılığı olan ortakların ortaklıklarının ayrıştırması yeni oluÅŸturulacak üretim ve hizmet iÅŸletmelerinin belli alanlarda yoÄŸunlaÅŸarak uzmanlaÅŸması ve ölçek ekonomisinden yararlanarak verimli ve karlı kuruluÅŸlar haline getirilebilmesi için bir çok geliÅŸmiÅŸ ülke mevzuatında da yer alan bölünme müessesesi vergi mevzuatımıza da kazandırılması amaçlanmaktadır 'ifadesine yer verilmiÅŸtir.Söz konusu kanun maddesinin incelenmesi sonucunda yeni düzenleme ile üç farklı uygulama getirildiÄŸi görülmektedir. Bunlardan birincisi tam bölünme ikincisi kısmi bölünme üçüncüsü ise hisse deÄŸiÅŸimidir. Åžirketlerde tam bölünme nedir?Åžirketelerin tam bölünmesi olarak adlandırılan düzenlemelere Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 38'nci maddesinin bir numaralı bendinde yer verilmiÅŸtir. Söz konusu kanun maddesi aÅŸağıdaki gibidir. 'Tam mükellef bir sermaye ÅŸirketinin tasfiyesiz olarak infisah etmek suretiyle bütün mal varlığı alacak ve borçlarının mukayyet deÄŸerleri üzerinden mevcut veya yeni kurulacak tam mükellefiyete tabi iki veya daha fazla sermaye ÅŸirketine devretmesi ve karşılığında devrolan sermaye ÅŸirketinin ortaklarına devralan sermaye ÅŸirketinin sermayesini temsil eden iÅŸtirak hisseleri verilmesi, (devrolan ÅŸirketin ortaklarına verilecek iÅŸtirak hisselerinin itibari deÄŸerinin %10'una kadarlık kısmının nakit olarak nakit olarak ödenmesi iÅŸlemin bölünme sayılmasına engel deÄŸildir.)'Åžirketin tam bölünmesinde;* Åžirketin tüm mal varlığı ,alacak ve borçları mukayyet deÄŸer  (muhasebe deÄŸeri) üzerinden mevcut veya yeni kurulacak iki veya daha fazla ÅŸirkete devir olmakta,* devir olunan ÅŸirketin ortakları devir alan ÅŸirketlerin ortaklık paylarını almakta,* Bölünen ÅŸirketin varlıkları mukayyet deÄŸer üzerinden bilançodan çıkarılmakta* Bu varlıklar devir alan ÅŸirket tarafından da mukayyet deÄŸerleriyle kayıtlara intikal ettirilmektedir.Åžirketlerin kısmi bölünmesi nedirÅžirketelerin kısmi bölünmesi olarak adlandırılan düzenlemelere Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 38'nci maddesinin iki numaralı bendinde yer verilmiÅŸtir. Söz konusu kanun maddesi aÅŸağıdaki gibidir. '2.Tam mükellef bir sermaye ÅŸirketinin bilançosunda yer alan üretim tesisleri, hizmet iÅŸletmeleri ve bunlara baÄŸlı gayrimaddi haklar ile hammadde, yarı mamul ve mamul mallar, gayrimenkuller ve iÅŸtirak hisselerinin mukayyet deÄŸerleri üzerinden mevcut veya yeni kurulacak tam mükellefiyete tabi bir sermaye ÅŸirketine, bu deÄŸerleri devreden ÅŸirketin ortaklarına verilmek eya devreden ÅŸirkette kalmak üzere devralan ÅŸirketin iÅŸtirak hisseleri karşılığında ayni sermaye olarak konulması,'Kısmi bölünmede ,* Tam mükellef bir sermaye ÅŸirketi bilançosunda yer alan üretim tesisleri, hizmet iÅŸletmeleri ve bunlara baÄŸlı gayri maddi haklar ile hammadde, yarı mamul ve mamul mallar, gayri menkuller ve iÅŸtirak hisselerini tam mükellef bir sermaye ÅŸirketine mukayyet deÄŸerleri üzerinden ayni sermaye olarak koyabilmekte,* Ayni sermaye olarak konulan varlıklar karşılığında devralan ÅŸirket kendi hisse senetlerini ayni sermaye koyan ÅŸirkete veya bunun ortaklarına vermektedir.Hisse deÄŸiÅŸimi olarak adlandırılan uygulama nedir?Åžirketelerin hisse deÄŸiÅŸimi olarak adlandırılan düzenlemelere Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 38'nci maddesinin üç numaralı bendinde yer verilmiÅŸtir. Söz konusu kanun maddesi aÅŸağıdaki gibidir. Tam mükellef bir sermaye ÅŸirketinin, diÄŸer bir sermaye ÅŸirketinin hisselerini bu ÅŸirketin yönetimini ve hisse senedi çoÄŸunluÄŸunu elde edecek ÅŸekilde devralması ve karşılığında bu ÅŸirketin ortaklarına kendi ÅŸirketinin sermayesini temsil eden iÅŸtirak hisselerini vermesi ( hisseleri devralınan ÅŸirketin ortaklarına verilecek iÅŸtirak hisselerinin itibari deÄŸerinin %10'una kadarlık kısmının nakit olarak ödenmesi iÅŸlemin bölünme sayılmasına engel deÄŸildir.)Tam mükellef bir sermaye ÅŸirketinin, diÄŸer bir sermaye ÅŸirketinin hisselerini bu ÅŸirketin yönetimini ve hisse senedi çoÄŸunluÄŸunu elde edecek ÅŸekilde devralması,ve karşılığında bu ÅŸirketin ortaklarına kendi ÅŸirketinin sermayesini temsil eden iÅŸtirak hisselerini vermesiKısmi  tam bölünme ve hisse deÄŸiÅŸimine iliÅŸkin genel uygulamalar nelerdir?* Aktif ve pasifi düzenleyici hesaplar ilgili olduÄŸu aktif ve pasif hesapla birlikte devrolunur.* Bunun paralelinde KDV Kanunu'nda yapılan yeni düzenleme ile bu iÅŸlemlere iliÅŸkin KDV istisna sı Yine Gider Vergisi Kanunu'nda yapılan düzenleme ile bu iÅŸlemler iliÅŸkin BSMV istisnası, Finansman Kanunu'nda yapılan deÄŸiÅŸiklikle bu kapsamda devir edilecek taşıtlara iliÅŸkin Taşıt Alım Vergisi Ä°stisnası Damga Vergisi Kanunu'da yapılan deÄŸiÅŸiklik ile birleÅŸme ,devir ve bölünmeler nedeniyle düzenlenen kağıtlara iliÅŸkin Damga Vergisi Ä°stisnası getirilmiÅŸtir.* Yine Damga Vergisi Kanunu'nda yapılan deÄŸiÅŸiklik ile sermaye artırımına iliÅŸkin olarak düzenlenen kağıtlar Damga Vergisinden müstesna tutulmuÅŸtur.* Harçlar Kanunu'nda yapılan düzenleme ile devir, birleÅŸme ve bölünmeler nedeniyle yapılacak iÅŸlemler için Harç Ä°stisnası getirilirken yine Harçlar Kanunu'nda yapılan deÄŸiÅŸiklik ile (bu kapsamdaki iÅŸlemlere uygulanacak oran ) Tapu ve Kadastro harcı binde 9'dan onbinde 5'e indirilmiÅŸtir.Â