Kürt petrolü İsrail’de depolanıyor

GEMİ hareketlerini takip eden New York merkezli ClipperData’nın kurucularından Abudi Zein, geçtiğimiz hafta Bloomberg Businessweek’te yayınlanan bir makalede “Kürt petrolünün İsrail’de depolandığına ikna olmuş durumdayız” ifadesini kullandı. Bunun üzerine biraz araştırma yaptık. Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ne (IKBY) yakın kaynaklar, “Dünyanın her tarafında depolama tankları var. Ceyhan’da IKBY’ye tahsis edilen depolama kapasitesi sınırlı. Bir haftada oradaki tankları dolduruyorlar. Aynı ölçüde yükleme yapamadıkları takdirde bir fazlalık oluşuyor. Depolama kapasitesi olan yerlere taşıyıp, bu miktarı daha sonra yükleme yapabilirler” şeklinde konuşuyor.

İSRAİL’DE DEPO

Kürt petrolü taşıyan bazı gemilerin hareketleri hakkında bilgi veren Zein, “İsrail’e her biri ortalama 200 bin varil petrol taşıyan üç kargo teslim edildi” diyor. Bu sözleriyle alakalı temas kurduğumuz Zein, sorularımıza şu yanıtı veriyor: “Kargolardan bazılarının rafinerilerde işlenmek yerine depolandığını düşünmemize neden olan iki neden var. Birincisi, gemilerin İsrail’den yüklü olarak ayrıldığını ve Şaykan petrolünü başka yerlerde boşalttığını görüyoruz. İkinci neden de bu ham petrolün ticareti ile uğraşan bir ‘trader’ın bunu alenen söylemesi.”

AŞKELON VE HAYFA’DA

Depo kiralayarak, ham petrolü depolayan tarafın ise büyük ihtimalle IKBY olduğunu dile getiren Zein, “Bunu bir trader aracılığı ile yapıyor olabilirler fakat trader’lar bu ölçüde bir riski kendi kendine alamaz. İsrail’in Akdeniz sahilinde ham petrol alabilecek üç depo terminali var: Aşkelon’daki EAPC (Eliat Ashkelon Pipeline Company) ile Aşkelon ve Hayfa’daki PEI (Petroleum and Energy Infrastructures Ltd.) terminalleri. Bu üçü bağımsız depo işletmecileri ve parasını ödeyen herkese depo kapasitesi kiralıyorlar” şeklinde konuşuyor. Diğer yandan IKBY’ye yakın bir kaynak, Kürt petrolünün başka ülkelerde depolanarak, ileriye yönelik satış sözleşmesi ile (forward contract) o depodan ilgili müşterisine gidiyor olabileceğini söyledi.

CEYHAN’DA KAPASİTE SINIRLI

BOTAŞ’ın Ceyhan’daki depo kapasitesinin 9 milyon varil olduğunu, bunun 5 tank yani 2.5 milyon varillik bölümünün Kürt petrolüne ayrıldığını kaydeden söz konusu kaynak, “Petrol fiyatları oynak olduğu için kimisi depo kiralayıp petrol fiyatı artar diye bekletiyor. Bunu kimi zaman ‘trader’lar, kimi zaman rafineriler yapıyor. Kimi zaman da üreticiler yapıyor. BOTAŞ, 2.5 milyon varil yerine 5 milyon varillik kapasite tahsis ederse, IKBY bu petrolü sağda solda depolamak zorunda kalmaz. Bağdat’a tahsis edilen tanklar boş duruyor ancak Türkiye tedbirli davranıyor ve gelişmeleri izliyor. İsrail, 2 saatlik mesafede olduğu için petrol oraya gitmiştir” diyor.

İsrail’inki stratejik karar

BAĞIMSIZ araştırmacı Dov Friedman “Ceyhan’dan ayrılan gemilerden, yükünü ilk boşaltan İsrail’e gitmişti. İsrail için Kürdistan’ı desteklemek stratejik hedef olabilir. Kürtler, petrolle ilgili olumsuz algıyı silmesi için ilk kargoların satışına özel anlam yüklüyordu. Bu çabaya İsrail’in yardım etmiş olması, stratejik bir karar algısını makul kılıyor.”

Ceyhan’a ikinci depo geliyor

KUZEY Irak petrolünün depolandığı Ceyhan’da, birçok yatırımcı rafineri ve lojistik merkezi kurmak için fırsat kolluyor. Starpet Yönetim Kurulu Başkanı Mahfuz Okalin, Yumurtalık’ta 120 milyon dolarlık yatırımla 300 bin metreküp kapasiteli bir depo inşa etmek istediklerini söyleyerek, şöyle konuşuyor: “BOTAŞ’ın deposu bölgenin kapasitesini taşımaya yetmeyecek. Bizimki gibi yeni yatırımlar gerekiyor. Başvurumuzu yaptık. Ruhsatları almak için girişimlerimiz devam ediyor. 300 bin metreküplük petrol deposu yapmak istiyoruz. 2015’te oranın inşaatına başlamış oluruz.”