Kurbanlıkta 'şap' tartışması kızıştı

ayalp@hurriyet.com.tr

Başbakanlık Diyanet İşleri Başkanlığı, 2013 Yılı Kurban Hizmetlerinin Uygulanmasına Dair Tebliği, 20 Temmuz tarihli Resmi Gazete’de yayımlandı. Ancak 18 gün sonra bu tebliğde değişiklik yapan yeni bir tebliğ yayınlandı. Buna göre ilk tebliğde yer alan üç fıkra yeni tebliğle yürürlükten kaldırıldı.

İŞTE KALDIRILAN O HÜKÜMLER

20 Temmuz tarihli tebliğin salgın hastalıklar açısından dikkat edilecek hususları düzenleyen 6. Maddesinin 7 numaralı fıkrası, kampanya tarzı şap aşısı yapılan illerden kurbanlık olarak sevk edilecek sığır cinsi hayvanların en fazla 6 ay önce şap hastalığına karşı aşılanmaları şartını getiriyordu. Şap aşısı olmayan hayvanlara ise aşı yapılarak, aşıdan sonra 15.günden itibaren başka illere sevgine izin veriyordu. “Yapılan son aşılama uygulamasının üzerinden 6 ay geçmiş veya 15 gün geçmemiş hayvanların nakillerine yeterli koruma oluşmaması nedeniyle izin verilmeyecektir” diyordu.

9. fıkrası ise Erzurum, Artvin, Ardahan, Kars, Iğdır, Ağrı, Van, Hakkari, Şırnak, Mardin, Şanlıurfa, Gaziantep, Kilis ve Hatay illerinde sığır cinsi hayvanların şap hastalığına karşı şap aşısı ile aşılanıp aşılanmadığının kayıtlar ve aşılama makbuzları ile kontrol edilerek; veteriner sağlık raporunun ilgili bölümüne şap aşısının yapıldığı tarih, aşının seri numarası, aşılama-serumlama makbuzunun tarihi ve seri numarasının yazılmasını hükme bağlıyordu.

Ancak 7 Ağustos tarihli değişiklik tebliği, bu iki fıkranın yürürlükten kaldırırken; yine Tebliğin “KKKS veri tabanında geçici kurbanlık hayvan satış yeri için her ilçeye bir işletme numarası tahsisi yapılmıştır. Kurbanlık olarak veteriner sağlık raporu verilen koyun ve keçi türü hayvanların, gideceği il/ilçenin geçici kurbanlık hayvan satış yerlerine veri tabanında mutlaka nakilleri yapılacaktır. (Örn. Ankara ili Çankaya ilçesi için geçici kurbanlık hayvan satış yeri işletme numarası TR068888800023 olarak belirlenmiştir.)” 7. Maddesi 8.fıkrası da iptal ediliyordu.

NEDEN DEĞİŞTİ?
Yapılan bu değişiklikler üzerine CHP Manisa Milletvekili Sakine Öz konuyu “Kurbanlıklarda Şap Tehlikesi var” başlığı ile Meclis gündemine taşıdı. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker’in yanıtlaması istemiyle soru önergesi verdi.

Öz, hükümetin yaklaşan Kurban Bayramı öncesinde insan ve hayvan sağlığı açısından riskli bir karara imza attığını savunarak Başbakanlığın (Diyanet İşleri Başkanlığı) konu ile ilgili Resmi Gazete’de yayımlanan yeni tebliğini eleştirdi. Bu karardan dönülmesini istedi.

CHP Manisa Milletvekili Sakine ÖZ, açıklamasında değindiği bu tebliğ değişikliğinin hayvan sağlığı ve kurban gelenekleri açısından ciddi sorunlar içerdiğini, denetimsiz ve sağlıksız koşullarda yetiştirilecek ve sevk edilecek hayvanların, Kurban Bayramı sürecinde insan sağlığını da olumsuz etkileyeceğini belirterek şöyle devam etti:

“Aşılamalar, hayvan sağlığını korumakla beraber hayvandan insana geçecek hastalıkları da önleme amacını taşır. İnsanda hastalık yapan 1100 civarında etmenin büyük bir bölümünün hayvansal yollardan geçtiği bilinmektedir. Bu nedenle, insan sağlığını ilgilendiren tasarrufları yaparken daha dikkatli hareket etmek gerekmektedir. Birçok uzman kurum ve kuruluşun da eleştirdiği bu tebliğ değişikliğiyle, Başbakanlık (Diyanet İşleri Başkanlığı), kurbanlık hayvan sağlığı açısından geri adım atmıştır. Tebliğin Temmuz ayındaki ilk hali, konunun ibadet yönünü de inceleyerek, inananların hastalıklı kurban kesmemelerine yönelik bir düzenleme yapmıştı. Ne var ki, Başbakanlık (Diyanet İşleri Başkanlığı), Ağustos ayındaki yeni düzenlemesiyle, kendi tebliğinde önem verdiği can alıcı hususları iptal etmiştir. Kurbanlık hayvanların aşılanma süre ve usulleri ile denetimlerini içeren böylesine önemli bir tebliğ, ne olmuş da bir çırpıda değiştirilmiştir?”

KAÇAK HAYVANIN ÖNÜ AÇILDI!

Öz, yurtdışından kaçak hayvan girişinin arttığı iddiaları ortadayken, tebliğin yürürlükten kaldırılan 6. Madde 9. Fıkrasının tam da Doğu ve Güneydoğu illerinden kaçak giriş yaptığı söylenen hayvanların sağlık kontrolündeki aşılara ilişkin denetimleri kapsadığına dikkat çekti. “Sayılan illerimizden gelen hayvanların aşı belgesi istenmekteydi. Aşı belgesinin istenmemesi sonunda yurdumuza kaçak giren veya girecek olan hayvanların yurt içinde serbestçe dolaşmasının önü açılacak olup bu hayvanların hastalıklı olup olmadıklarına bakılmaksızın alınıp satılması sağlanacaktır” iddiasında bulundu.

HASTA HAYVAN KURBAN EDİLEMEZ

Sakine Öz aşı ve denetim eksiğinden dolayı hastalanmış bir hayvanın vatandaş tarafından bilmeden kurban edilmesi durumunda bunun sorumluluğunu kimin üstleneceğini de soru önergesine taşıdı. Hasta hayvanın kurban edilemeyeceğine dikkat çeken Öz, “İslami esaslara uygunluk’ ilkesi sakatlanınca, bunun dini, idari ve siyasi sorumluluğunu kim üstlenecek” diye sordu.

TÜRK VETERİNER HEKİMLER BİRLİĞİ:
“ŞAPLI HAYVAN SEVKİNE İZİN ANLAMINA GELMEZ”

Türk Veteriner Hekimler Birliği Genel Koordinatörü Şaban Aydemir ise, tebliğ değişikliğinin şaplı hayvanların sevkine izin vermek anlamına gelmediğini söyledi. Aynı tebliğin 6. Maddesinin 1. Fıkrasının halen yürürlükte olduğuna dikkat çeken Aydemir, “Bu fıkra, ‘hayvanların pazarlarda ve özellikle satılamayanların geri dönüşlerinde herhangi bir risk taşımaması için, sevk öncesi Yurtiçi Veteriner Sağlık Raporlarının düzenlenmesinde Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının 2013/4 sayılı Hayvan Hastalıkları ile Mücadele ve Hayvan Hareketleri Kontrolü Genelgesi ve koruyucu aşılamalara ilişkin talimat hükümlerine göre hareket edilecek olup özellikle şap hastalığı yönünden aşı ve bağışıklık sürelerine dikkat edilecektir. Kurbanlık satış yerlerine girişlerde bu belgeler mutlaka kontrol edilecektir, hükmünü içeriyor. Dolayısıyla 1.fıkra halen yürürlükte. 7 ve 9. Fıkraların ise Diyanet açısından tamamen bürokratik işlemleri azaltmak için kaldırıldığını düşünüyorum. Yoksa Tarım Bakanlığı, yıllardır şap hastalığı ile mücadele ederken, bu mücadeleyi sekteye uğratacak bir değişikliğe asla izin vermez. Nitekim Diyanet’in tebliğinde de Tarım Bakanlığı’nın genelgesine atıfta bulunarak, onların hükümlerinin geçerli olduğu göndermesi yapılıyor” dedi.

BAKANLIKTAN SERT TEPKİ:
İDDİALAR YALAN, YANLIŞ; İTHALAT LOBİSİNE DİKKAT!

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Kurban Bayramı öncesi “Türkiye’de şaplı hayvan sevkiyatının yapılacağı” iddiaları üzerine yapılan açıklamada kimi çevrelerin halkın kafasını karıştırmaya ve bunun üzerinden bakanlığı töhmet altında bırakmaya çalıştığı ifade edildi.

“Hayvan sevkiyatında aşı kağıdı zorunluluğunun kaldırıldığı” iddialarının yalan ve yanlış olduğu vurgulanarak, “Türkiye’de yılın hiçbir döneminde şap hastalığı tespit edilmiş hayvanın sevkiyatına izin verilmemektedir. Şap hastalığı belirlenen hayvanların etrafında, 10 kilometrelik koruma ve gözetim bölgesi oluşturulmakta ve bu alanda hayvanların giriş ve çıkışına izin verilmemektedir. Hayvanlar sevk işleminden önce Resmi Veteriner Hekimler tarafından kontrol edilmektedir. Kontrol işleminde hayvanların küpeli ve veri tabanına kayıtlı olup olmadıkları ile bulaşıcı hastalıklar açısından risk teşkil edip etmediklerine bakılmaktadır. Uygun olanların sevkiyatına müsaade edilmektedir. Önümüzdeki Kurban Bayramında da şaplı hayvan satılması veya buna göz yumulması söz konusu değildir. Böyle bir duruma da asla izin verilmeyecektir” denildi.

Açıklamada ayrıca şapın daha ziyade ekonomik yönden önemli bir hastalık olduğu, hastalığın hayvandan insana geçtiğine dair iddiaların doğru olmadığı da vurgulandı. “Ülkemizin mevcut büyük ve küçükbaş hayvan varlığı dikkate alındığında kurbanlık hayvanlarla ilgili de herhangi bir sıkıntı yoktur. Bu konuyla ilgili ithalat lobisinin yanlış yönlendirmelerine