Kura direniyor ÖTV’ye yeniliyor
Güncelleme Tarihi:
Yılbaşından bu yana yüzde 50, 1 Temmuz’dan bugüne yüzde 23 artan Euro karşısında ayakta kalmaya çalışan otomotiv markaları son 1.5 ayda fiyatlara ortalama yüzde 10 zam yaparken, en büyük darbeyi ise matraha dayalı ÖTV sisteminden aldı. Çünkü kurdaki yüksek artışa rağmen fiyat artışlarını minimumda tutup ayakta kalmaya çalışan markalar, ÖTV’de yüksek vergi dilimine girmekten kurtaramadı. Bu da zamların artmasına yol açtı.
PİYASALARDAKİ dalgalanmadan en çok etkilenen sektörlerin başında kuşkusuz ekonominin lokomotifi olan otomotiv geliyor. Son 2 ayda iç pazarda otomobil ve hafif ticari araç satışları yüzde 40’a yakın düşerken, yıl başından bu yana kayıp yüzde 16’yı aştı. Ağustos ayında da hem yaşanan dalgalanma hem de uzun bayram tatili nedeniyle tarihinin en kötü aylarından birini geçiren otomotiv pazarını destek gelmezse bu yıl kötü bir son bekliyor.
Bugün iç pazarda satılan otomobillerin yüzde 65’inin ithal olduğu düşünülürse, artan Euro karşısında köşeye sıkışan otomotiv markaları halen direnmeye devam ediyor. Euro’nun yılbaşından bu yana yüzde 50, 1 Temmuz’dan bu yana yüzde 23, 1 Ağustos’tan bu yana ise yüzde 14’e yakın artması araçlardaki fiyat ayarlamasını zaruri hale getirdi. Birçok marka düşen pazarda daha da kayıp yaşamamak için şu ana kadar kur farklarını tam olarak yansıtmamaya çalışırken, bazıları ise otomatik fiyat ayarlamasından başka çözüm bulamamış durumda.
CARDATA VERİLERİ ÇIKARDI
İşte bu noktada otomobillere son 1.5 ayda ne kadar zam yapıldığını öğrenmek için otomotiv veri şirketi Cardata’nın Genel Müdürü Hüsamettin Yalçın’dan 1 Temmuz-16 Ağustos, 1 Ağustos-16 Ağustos tarihleri arasında markaların model bazlı fiyat değişimlerini istedim. Detaylı bir çalışmanın ardından gelen verileri incelediğimde otomotiv markalarının fiyatlara kur artışının çok altında zam yaptığını söylemek mümkün. Bazı markalar son 1.5 ayda hiç zam bile yapmazken, ortalamaya bakıldığında ise yüzde 10’luk bir fiyat artışından söz etmek mümkün.
Verilerde dikkat çeken nokta ise özellikle bazı markaların bir kaç modelinde yüzde 30’ları aşan artışların olmasaydı. Kur farkının bile üzerinde bir zam anlamına gelen bu artışlarının detayına inildiğinde ise arkasında matraha dayalı ÖTV sisteminin yattığı kolayca anlaşılıyor.
ÖTV YÜZDE 60 OLDU
Yani kur farkından dolayı yüzde 5 ila 10 arasında zam gören bir modelin fiyatı ÖTV sisteminde yüzde 50’lik vergi diliminden çıkıp bir anda yüzde 60’lık dilime girmesini sağlıyor. Böyle olunca da bir anda sanki yüzde 20’nin üzerinde zam görmüş gibi gözüküyor. Bugün matraha dayalı kademeli ÖTV sisteminde, en düşük vergi dilimi yüzde 45. 1.6 litre ve altı motora sahip bir aracın ÖTV+KDV hariç fiyatı 46 bin TL ve altındaysa bu dilime giriyor. 46 bin TL ve 80 bin TL arasındaysa yüzde 50, 80 bin TL’nin üzerinde ise vergi oranı yüzde 60. Artan kurlar sonrasında şu anda piyasada yüzde 45 ve 50’lik ÖTV dilimine giren sadece bir kaç model kalırken, piyasadaki araçların artık çoğu yüzde 60’lik vergi diliminde yer alıyor. Sırf bu nedenden dolayı bazı markaların 1 veya 2 modelinde 1 Temmuz’dan bu yana yüzde 50’yi bulan fiyat farkları da oluşmuş durumda. Ama bu oranda zam gören model sayısı 3-4’ü geçmiyor.
ABD’ye ilk misilleme 2 modeli etkiledi
ABD’nin çelik ve alüminyum hamlesi sonrası Türkiye’nin gerçekleştirdiği misillemelerle birlikte bugün Amerikan menşeeli ithal otomobillere yüzde 120 oranında ek vergi konmuş durumdu. Bu vergi önce yüzde 60 olarak uygulandı, Trump’ın yeni hamlesi sonrası geçtiğimiz hafta yüzde 120’ye çıkarıldı. Şu andan itibaren bu vergi oranlarıyla ithalat söz konusu değil. Ama Cardata’nın verilerine göre yüzde 60’lık ek vergi sonrası Mercedes’in 2 modeli Türkiye’ye gelmiş. ABD’de üretilen Mercedes GLS ağustos ayında yüzde 65’lik fiyat farkıyla 1 milyon 624 bin TL etiketle satılırken, GLE yüzde 63 ek vergi zammıyla 1 milyon 546 bin TL’lir bir fiyata ulaşmış. ABD menşeli diğer ürünlerin fiyatlarında ise yeni ithalat olmadığı için değişim söz konusu değil.