‘Kur’ sancısı

İbrenin bir ucunda sübvanse edilen doğalgaz fiyatları, diğer ucunda ise BOTAŞ fiyatının  altında ezilen özel sektör ithalatçıları duruyor.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Yıldız, kur artışına istinaden “1 yıl içinde böyle devam ederse, enerji maliyetleri 3 milyar dolar artacak” açıklaması yaptı. Ancak akaryakıta yansıtılan maliyet artışlarının, doğalgazda sübvanse edilmesi sektör oyuncularını zor durumda bırakıyor. Bakan Yıldız bu konuda, “Şu ana kadar maliyetimizdeki artışları vatandaşımıza yansıtmadık. Ama maliyetimizde bir artış olduğu kesin” derken, Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ise petrol fiyatında geçici bir artışın söz konusu olabileceğini, elektrik ve doğalgaz fiyatları ile ilgili ise herhangi bir ayarlamanın söz konusu olmadığını söyledi. “Zam lobisi” gibi algılanmak istemediklerini dile getiren özel sektör doğalgaz ithalatçıları ise otomatik fiyatlama mekanizmasının devreye alınmasını istiyor.

ZAM MI SÜBVANSİYON MU

Doğalgaz ithalatı yapan şirketlere “Mevcut koşullar altında doğalgaza zam gerekir mi” diye sorduğumuzda, “Akaryakıta bakın. Doğalgaz fiyatı da petrole endeksli. Ancak biz bunları söylediğimizde ‘zam lobisi’ deniliyor. Yanlış algılanıyor” yanıtını veriyor. Sektör oyuncuları, piyasanın yaklaşık 75’ine hâkim olan kamu şirketi BOTAŞ’ın, devletin elektrik santrallerine yüksek fiyattan gaz satarak, konut tüketicisine sübvansiyon uyguladığını söylüyor. Bunun da elektrik fiyatlarında çarpıklaşmaya yol açtığını ve Hazine’ye getirdiği yük nedeniyle sürdürülebilir olmadığını belirtiyor.

BİR AYDA 148 MİLYON DOLAR

Yılbaşında 1.78 olan dolar kuru bugünlerde 1.92’lerde seyrediyor. Doğalgaz ithalat sektöründen bir yetkili, 20 Haziran’da kurların sıçramasından dolayı BOTAŞ’ın bir ayda 148 milyon dolar zararı oluştuğunu anlatarak, şunu söyledi: “Bu kurlar en çok BOTAŞ’ı etkiliyor. BOTAŞ her ayın 20’sinde yurtdışına gaz parası ödüyor. Kurların bir anda çıkması sonucu sadece bir aylık kur farkı kaybı 148 milyon dolar. Temmuz ve ağustosta da aynı tablo olacak gibi. Bu ne kadar sürdürülebilir? Bir de doğalgazın yoğun tüketildiği aylara geldiğimizde, kur böyle seyrederse nasıl olacak? Hazine’ye inanılmaz bir yük demek.”

Akaryakıt özel, gaz tüzel mi

DOĞALGAZDA otomatik fiyatlandırmanın çalıştırılmasının serbest piyasa açısından gerekli olduğunu kaydeden bir doğalgaz sektörü temsilcisi de şöyle konuştu: “Doğalgaz dolarla alınıyor, TL ile satılıyor. Döviz 1.50’den, 1.93’lere geldi. Ancak gaz fiyatı yine yerinde sayıyor. Demek ki bir sübvansiyon var. BOTAŞ çapraz sübvansiyon yapıyor ancak BOTAŞ’ın kesesinden olmasa da, elektrik şirketinden zarar edilmiş oluyor. Akaryakıt özel sektör de doğalgaz tüzel sektör mü? Doğalgazı, elektriği alan da aynı vatandaş. BOTAŞ’ı böyle zarar ettirince, başka yerden çıkar.”�

Fiyatta otomatikten manuele geçtik

İTHALATÇILAR, doğalgazda otomatik fiyatlandırma mekanizmasının işlemesi gerektiğini dile getirirken, “Dövizle alım yapıp, lirayla satan tüm ithalatçılar inanılmaz derece zorda. Fiyatta otomatikten, manuele geçtik. Biz fiyatımızı BOTAŞ referanslı yapıyoruz. İçeride BOTAŞ fiyatının altından satış yapıyoruz, kurlar da bizim dışımızda gelişiyor. 1.75’ten almaya başladığımız gazı şu an 1.95’ten alıyoruz” diye konuştu.�

Ay sonunda gözden geçirilecek

BOTAŞ, konutlara sattığı doğalgazda belli ölçüde sübvansiyon uyguluyor. Buna karşılık, yap-işlet-devret (YİD) ile kamu doğalgaz santrallerine görece yüksek fiyattan gaz satan BOTAŞ, bu şekilde finansman dengesini sağlamaya çalışıyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, “Şu ana kadar maliyetimizdeki artışları vatandaşımıza yansıtmadık. Biz her ay doğalgaz, her üç ayda bir elektrik fiyatları gözden geçiriyoruz” dedi.