Krizden hızlı çıktık, giden 2 bin dolar cebe geri döndü

TÜRKİYE’nin 2010 yılı makro ekonomik performansı dünyayı şaşırttı ve Avrupa hâlâ krizle boğuşurken hızlı çıkış yakaladık. Böylece krizin ağır seyrettiği dönemde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın krizin ağır seyrettiği dönemde söylediği ‘kriz teğet geçti’ sözü adeta doğrulandı. Ancak, dış ticaret açığı, cari açık ve işsizlikte tablo henüz aydınlık değil. Bu nedenle de 2011’e temkinli giriyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2009 yılı toplam Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) verisi cari fiyatlarla 616 milyar 753 milyon dolardı. 2010’un 9 aylık toplam GSYH rakamı ise 531 milyar 979 milyon dolar oldu. Açıklanmayan 2010 son çeyrek GSYH rakamının yaklaşık 230 milyar dolar olacağı tahmin edeliyor ve bu durumda da 2010 4 çeyrek toplam GSYH rakamının 761 milyar 979 milyon dolar olması bekleniyor. Bu verilerle yine 2010 sonu için yaklaşık 73 milyon olacağı tahmin edilen nüfus baz alınarak yapılan hesaplamaya göre Türkiye’de kişi başına milli gelir tahmini 10 bin 435 doları buluyor. Krizli 2009 sonunda yaklaşık 2 bin dolarlık kişi başına milli gelir kaybı olduğu hesaplanan Türkiye’de vatandaş, 2010’da bu kaybı telafi etti ve cebine koydu.
9 aylık tablo çok olumlu
Son 4 çeyrektir kesintisiz büyüyen Türkiye ekonomisi, 2010 yılının kesinleşmiş ilk üç çeyrek verilerine göre de çok iyi performans gösterdi. Ekonomi üçüncü çeyrekte yüzde 5.5 büyüdü. 9 aylık dönemde büyüme oranı ise 2009’un aynı dönemine göre yüzde 8.9 oldu. Bu oranla da Türkiye OECD ve Avrupa ülkeleri arasındaki yüksek büyüme konumunu korudu. Orta Vadeli Program’da (OVP) yer alan büyüme hedefinin de aşılacağı kesinleşti. 2011-2013 yıllarını kapsayan OVP’ye göre, Türkiye ekonomisinin 2010’da yüzde 6.8 büyümesi bekleniyor. 2010 yılının 3 çeyreğinde yüzde 5.5 büyüyen Türkiye ekonomisi, piyasa beklentilerinin altında kalsa da yıl sonuna ilişkin beklentilerde bir değişiklik yok. Üçüncü çeyrek itibariyle Avrupa’nın en hızlı büyüyen ekonomisi yüzde 6.9’la İsveç olmuştu. Yıl sonunda ise Avrupa’nın büyüme şampiyonu Türkiye olacak gibi görünüyor.
Dış ticaret açığı patladı
TÜİK rakamlarına göre Türkiye’nin, 2010 yılı Ocak-Ekim dönemi ihracatı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 11.4 artarak, 92 milyar 709 milyon dolara yükseldi. İthalatı da yüzde 30.5 artarak 147 milyar 821 milyon dolara ulaştı. Ocak-ekim döneminde, geçen yılın aynı dönemine göre, dış ticaret açığı yüzde 83.1 artarak 55 milyar 112 milyon dolara yükseldi. 2009 yılı Ocak-Ekim döneminde dış ticaret açığı 30 milyar 106 milyon dolardı.
Enflasyon hedefe uydu
TÜİK Kasım ayı enflasyon verilerine göre yıl sonu için öngörülen yüzde 7.5’luk rakamın da altına inilecek gibi görünüyor.  Kasım ayı itibarıyla yıllık bazda enflasyon TÜFE’de 7.29, ÜFE’de 8.17 artış kaydetmişti. Eylül ayında yüzde 9.24’lük orandan sonra geçen ay düşüşe geçen TÜFE’de son iki ayda 1.95 puanlık dikkat çekici bir düşüş yaşandı. ÜFE ise 9.92 seviyesinden 1.75 puan geri geldi. Yıl sonu enflasyonu için Merkez Bankası yüzde 70 olasılıkla yüzde 7-8 arasında bir oran öngörürken, Orta Vadeli Program’da bu oran yüzde 7.5 olmuştu. Ocak-kasım arasındaki 11 aylık enflasyon TÜFE’de yüzde 6.72, ÜFE’de yüzde 7.47 gerçekleşti.

İşsizlik geriledi ama 100 kişiden 11.3’ü işsiz

TÜRKİYE’nin, küresel kriz döneminde yükselen işsizlik oranı da 2010 yılında nibeten geriledi. TÜİK’in yayınladığı son verilere göre işsizlik oranı eylülde geçen yılın aynı dönemine göre 2.1 puan, bir önceki aya göre de 0.1 puan gerileyerek yüzde 11.3’e indi. Türkiye genelinde işsiz sayısı Eylül’de bir yıl öncesine göre 462 bin kişi azalışla 2 milyon 934 bin kişiye inerken, bir önceki aya göre işsiz sayısında 37 bin kişilik azalış yaşandı. Eylül ayında işsizlerin yüzde 16.5’ine karşılık gelen 483 bin kişi işsiz kaldı. Kentsel yerlerde işsizlik oranı Eylül’de geçen yılın aynı dönemine göre 2.3 puanlık azalmayla yüzde 13.9’a gerilerken, kırsal yerlerde ise 1.5 puanlık azalmayla yüzde 6.3 düzeyinde gerçekleşti. Genç nüfusta işsizlik oranı 3.1 puan düşüşle yüzde 21.2’ye, tarım dışı işsizlik oranı ise 2.6 puan düşüşle yüzde 14.3 düzeyine indi.

Cari açık dörde katlandı, borç 465 milyar lira oldu

MERKEZ Bankası verilerine göre, Türkiye’nin 2010 ocak-ekim dönemine ilişkin ödemeler dengesi verilerindeki gelişmeler hiç de parlak değil. 2009 yılının ocak-ekim döneminde 9 milyar 199 milyon dolar açık veren cari işlemler hesabında, 2010 yılının aynı döneminde 35 milyar 723 milyon dolarlık bir açık görülüyor. Hazine verilerine göre  merkezi yönetim brüt borç stoku ise 30 Kasım 2010 tarihi itibarıyla 465.5 milyar lira oldu.

10 ayda 3.7 milyar dolarlık yabancı sermaye geldi

 KÜRESEL kriz nedeniyle dünya genelinde de yavaşlayan ‘doğrudan yabancı sermaye hareketi’ 2010 yılında Türkiye’de de geriledi. Hazine Müsteşarlığı verilerine göre 2010 yılı Ocak-Ekim dönemindenet doğrudan uluslararası yatırım girişi (fiili giriş) 5  milyar 884 milyon dolar oldu. Bu rakam içinde uluslararası doğrudan yatırım girişleri kaleminde yer alan sermaye girişi ise 3 milyar 736 milyon dolara ulaştı. Bu rakam 2009’a göre yüzde 27.8’lik bir gerileme anlamına geliyor.

Çarklar 11 ay aralıksız hızlandı

SANAYİ üretimi Ekim ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 9.8 oranında yükseldi. Böylece kesintisiz 11 ay yükseliş kaydetti. Ocakta yüzde 1.2, şubatta yüzde 1.1, martta yüzde 1.1, nisanda yüzde 0.8, mayısta yüzde 1.8 artmış, Haziran’da ise yüzde 1.8 gerilemişti. Endeks, Temmuz’da yüzde 0.5, Ağustos’ta yüzde 2.6 arttı. TÜİK, eylülde yüzde 0.4 düşüş olarak açıkladığı endeksi 0 olarak revize etti. Sanayi ve Ticaret Bakanı Nihat Ergün, 2005 yılından bu yana en yüksek sanayi üretim endeksi rakamına ulaşıldığını belirterek, “Beklentilerin çok üzerinde bir tablo ortaya çıktı” dedi.

İhracatımız 112 milyar doları aşacak

DEVLET Bakanı Zafer Çağlayan, Türkiye’nin bu yılki ihracatının 112 milyar doları aşacağını söyledi. Çağlayan, “2008’de 132 milyar dolarlık ihracat yaptık. 2009’da  102.2 milyar dolara düştü ki bu bir önceki yıla göre 29 milyar dolarlık bir azalmaydı. 29 milyar doların, 21 milyar doları Avrupa’ya olan ihracatımızın azalmasından kaynaklanmıştı. 2009 sonunda 98.5 milyar dolarlık hedefi aştık ve 102 milyar dolara ulaştık. 2010 sonunda 112 milyar doları aşacağız. 17 Aralık itibariyle ihracatımız 108.8 milyar dolardır ve ihracat artışımız bu yıl yüzde 16’ya ulaşacak” dedi.

11 ayda 102 milyar doları geçtik

TÜRKİYE İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi, “Ocak-kasım döneminde ihracat, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10.94 artışla 102 milyar 161.4 milyon dolara yükseldi. Son 12 aylık dönemde ise yüzde 12.43 artarak 112 milyar 216 milyon dolara ulaştı” dedi. Çin’e ihracatın 2010’nun yılın ilk 11 ayında yüzde 53 arttığı bilgisini veren Büyükekşi, Hindistan’a artış oranının yüzde 22, Brezilya’ya yüzde 60 olduğunu kaydetti. İhracatta alternatif pazarlara yöneldiklerini de belirten Büyükekşi, “Tüm Ortadoğu ve Afrika pazarı hayati öncelik taşıyor. 2010 yılında bu pazarlarda başarılıyız. Bahreyn’e 2010 yılı ihracatımız yüzde 55 arttı. Kuveyt’e yüzde 97, İran’a yüzde 46, Ürdün’e yüzde 25 arttı” diye konuştu.