Kriz makarnayı da vurdu

Ekonomik kriz, imalattan sanayiye, tarımdan inÅŸaata tüm mal ve hizmet üreten sektörler yanında makarna sektörünü de etkiledi. Tahıl ürünleri içerisinde çok eskiden beri bilinen ve dünyada yaygın olarak tüketilen gıda ürünlerinden biri olan makarnanın satışı da Türkiye'de krizle birlikte azaldı.Türkiye Makarna Sanayicileri DerneÄŸi (TMSD) verilerine göre, Türkiye'de kiÅŸi başına yıllık 5.2 kilogram olan makarna tüketimi, 2001 yılında 4 kilograma düştü. Dünya makarna sektörünün lideri konumunda olan Ä°talya'da 2000 yılıverilerine göre kiÅŸi başına 28 kilogram makarna tüketiliyor.     Ä°talya'dan sonra dünyanın en çok makarna ihraç eden 2. ülkesi olanTürkiye, sektörün ihracatının önemli ölçüde düşmesi sonucu 5. sıraya geriledi.   TMSD BaÅŸkanı Yavuz OmuroÄŸlu, toplam cirosu 200 milyon dolar olan Türk makarna sektörünün yaklaşık 4bin kiÅŸiye istihdam saÄŸladığını ancak yaÅŸanan krizin diÄŸer sektörler gibi makarna sektörünü de derinden etkilediÄŸini söyledi.  OmuroÄŸlu, son 2 yıldır yeterli kredi saÄŸlayamadığı için ekonomik darboÄŸaza giren sektördeki birçok firmanın, çalışanlarının bir kısmını iÅŸten çıkarmak zorunda kaldığını belirterek, sektördeki toplam iÅŸten çıkarma oranının yüzde 30'a ulaÅŸtığını bildirdi.  Sektörde yer alan 2 firmanın yeterli iÅŸletme sermayesi bulamadığından üretime ara verdiÄŸini ve kapanma noktasına geldiÄŸini söyleyen OmuroÄŸlu, ''Sektörde faaliyet gösteren ve önemli pazar payınasahip bazı firmalar da üretimine zaman zaman ara vermek zorunda kalmışlardır'' dedi.  ''BÃœYÃœK BÄ°R FÄ°NANSAL KÃœLFET GETÄ°RDÄ°''OmuroÄŸlu, makarna sektöründe faaliyet gösteren firmaların hammaddeihtiyaçları olan durum buÄŸdayını genellikle hasat döneminde kısa sürede üreticiden peÅŸin ya da en çok 30 gün vade ile satın aldığını ve sektörün ürettiÄŸi mamullerde hammadde oranının yüzde 65 civarında olduÄŸunu hatırlatarak, iÅŸletme masrafları ve yurtdışından alınan kredilerde Åžubat devalüasyonu sonrası meydana gelen borç miktarı ve faiz artışlarıyla beraber beklenenin üstünde gerçekleÅŸen enflasyondaki yükseliÅŸin büyük bir finansal külfet getirdiÄŸini kaydetti. OmuroÄŸlu, ''Belirtilen bu hususlar, sektörde önemli miktarda iÅŸletme sermayesi ihtiyacını ortaya çıkarmaktadır. Önceki yıllarda bu finansmanı bankalardan alınan ticari krediler ile karşılamaya çalışan firmalar, ekonomik kriz sonucu kredi kullanamaz duruma gelmiÅŸlerdir'' diye konuÅŸtu. Yavuz OmuroÄŸlu, besin deÄŸeri yüksek ve saÄŸlıklı bir gıda olmasına karşın makarnanın Türkiye'de yeterince tüketilmediÄŸine dikkat çekerek, tüketimin düşük olmasının, sos tüketim kültürünün Türk mutfağında yerleÅŸik olmaması, makarna piÅŸirilmesi konusunda halkın yeterince bilgi sahibi olmaması, üretimde çeÅŸitliliÄŸin çok yeni baÅŸlamış olması, makarnanın besleyici deÄŸerinin yeterince anlaşılamamış olması ve özelikle kadınların makarnanın ÅŸiÅŸmanlattığı kanısını taşımalarından kaynaklandığını ifade etti.  DÃœNYADA MAKARNA TÃœKETÄ°MÄ°2000 yılı verileriyle, Türkiye'de kiÅŸi başına yılda 5.2 kilogram makarna tüketildiÄŸini ve bunun makarna sektöründe söz sahibi olan diÄŸer ülkelerdeki tüketime göre çok düşük olduÄŸunu kaydeden OmuroÄŸlu, dünya makarna sektörünün lideri konumunda olan Ä°talya'da kiÅŸi başına ortalama 28 kilogram makarna tüketildiÄŸine dikkat çekti.  Ä°talya'yı 12,7 kilogram ile Venezuella, 11,7 kilogram ile Tunus ve 10,1 kilogram ile Ä°sviçre, 9 kilogram ile ABD ve 8,8 kilogram  ile Yunanistan'ın takip ettiÄŸini bildiren OmuroÄŸlu, sektör olarak önümüzdeki 5 yıl içinde kiÅŸi başına yıllık tüketimi 8 kilograma çıkarmayı hedeflediklerini söyledi. OmuroÄŸlu, krizle birlikte makarna iç satışlarında düşüş yaÅŸandığını kaydederek, ÅŸunları söyledi: ''Kriz dönemine girilince herkes imkanları dahilinde çalışmaya baÅŸladı. Ä°mkanı olan daha rahat çalıştı. Ä°mkanı olmayan zaman zaman durdu, fabrikasını kapatan müesseseler de oldu. Kriz nedeniyle sektörde geçmiÅŸ yıllara göre bir kapasite düşüklüğü, arzda bir gerileme söz konusu oldu. O yüzden satışlar düştü. Tanıtım eksikliÄŸi de satışların düşmesinde önemli bir etken.''  Türkiye'de fatura ve KDV'nin olmadığı pazar ekonomisi devrinin baÅŸladığını savunan OmuroÄŸlu, şöyle dedi:  ''Bugün makarna artık pazarlarda satılmaya baÅŸladı. Pazar ekonomisi doÄŸdu artık. Sebzede de, sanayi mamullerinde de bugün pazar ekonomisi doÄŸdu. Düne kadar süpermarket, marketlere giden insanlar, fiÅŸle, faturayla mal alan insanlar, artık pazarlara yöneldi. Çünkü pazarlarda temel gıda maddelerinde yüzde 8 KDV avantajı var.'' Yavuz OmuroÄŸlu, 1998 yılında 45 milyon dolar olan makarna ihracatının, 1999 ve 2000 yıllarında 15 milyon dolara gerilediÄŸini ve geçen yıl da bu rakamın 35 bin tonla yine 15 milyon dolar civarında gerçekleÅŸtiÄŸini ifade ederek, 2001 yılında iç pazarda makarna tüketiminin 350 bin ton olduÄŸunu bildirdi. Sektörde kurulu kapasitenin büyüklüğü ve teknolojik olarak dünya üreticileri ile uluslararası pazarda rekabet edebilecek düzeyde bulunulması gözönüne alındığında, ihracattan yıllık 100-150 milyon dolar gelir elde etmenin mümkün olacağını kaydeden OmuroÄŸlu, bugün buÄŸday fiyatının 300 bin lira civarında olduÄŸunu söyledi ve ''300 bin liraya bugün makarna da var'' dedi. Â