Kriz, askere 19.5 milyar dolarlık proje erteletti

Dövizdeki hızlı artışın yarattığı belirsizlik, Türk Silahlı Kuvvetleri'ni (TSK) de etkiledi. TSK, dövizdeki yükselişin bütçesini olumsuz etkilediğini belirterek toplam 19.5 milyar dolarlık 32 projeyi ertelediğini açıkladı.

Genelkurmay Başkanlığı, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin (TSK) 19 milyar 500 milyon dolar bedelli32 adet askeri projesini erteledi. Genelkurmay Genel Sekreterliği'nden yapılan açıklamada, TSK'nın ‘ekonomik açıdan zayıf ülkelerin güçlü silahlı kuvvetlere sahip olamayacağı’ gerçeğinin de farkında olduğu belirtildi. Genelkurmay, bu paralelde ertelenen projelerin yaklaşık parasal değerinin, 19.5 milyar doları bulduğunu bildirirken, ekonomik durumdaki gelişmelere paralel olarak yıllar içinde bu durumun yeniden değerlendirileceği bildirdi.

Açıklamada, ekonomik krizin, özellikle döviz kurlarında meydana gelen reel artışların, TSK bütçesi ile Savunma Sanayi Destekleme Fonu (SSDF) kaynaklarını olumsuz yönde etkilediği belirtildi. Bunun da modernizasyon projelerinin gerçekleştirilmesinde zorluklara yol açtığının kaydedildiği açıklamada, otomatik bir tasarrufun zorunlu hale geldiği dile getirildi. Açıklamada, TSK bütçesinde meydana gelen ve krizden kaynaklanan doğal kaybın doğrudan projelere yansıması yanında, alınan bu kararlarla ülke ekonomisi üzerindeki yükün hafifletilerek, krizin atlatılmasına yardımcı olunduğu ifade edildi. Genelkurmay, bu kararların alınmasında ise güvenlik mülahazalarını gözardı edilmediğinin altını çizdi.

Açıklamada, ‘‘Bu bağlamda yapılan çalışmalarda, her şeyden önce Türkiye Cumhuriyeti'nin vazgeçilmez temel güvenlik ihtiyaçlarından ve TSK'nın caydırıcı güç özelliğini muhafaza etmesinden taviz vermeksizin tasarruf tedbirlerinin tespitine özen gösterilmiştir’’ denildi.

Genelkurmay açıklamasında şu ifadelere yer verildi:

‘‘Esasen her alanda tasarruf tedbirlerini uygulamayı bir yönetim felsefesi olarak benimsemiş ve bu tedbirleri uygulama alanına yansıtmayı prensip olarak kabul etmiş TSK; bu refleksini son ekonomik krizde de göstermiştir. Bu kapsamda, 1998 yılından beri tasarruf konusunda bir seferberlik başlatılmış, prensip emirleri çıkarılmış, düzenli olarak yapılan tasarruf miktarları takip edilmiş ve denetlemelerde bu husus özellikle aranmıştır.’’

TSK'nın geleceğe yönelik planladığı modernizasyon projelerinin yıldan başlayarak 10 yıl ve ötesine uzanan sürelerde hesaplandığının belirtildiği açıklamada, ‘‘Önemli hiçbir proje, içinde bulunulan mali yıl içinde başlayarak, aynı yıl içinde sonuçlanmamaktadır. Bu nedenle TSK projelerinin kamuoyuna yansıtılmasında, 5-10 yılda tedariği öngörülen sistemlerin bir anda alınacakmış gibi bir düşünce yapısında bulunulmasının amaçlı değil ise bilgi eksikliğinden kaynaklandığı ifade edilebilir’’ denildi.

Güçlü ekonominin güçlü bir ordu için de şart olduğunun belirtildiği açıklamada şu görüşlere yer verildi:

‘‘Güçlü ve caydırıcı bir silahlı kuvvete sahip olmayan milletlerin yaşam hakkının olmadığı gibi ekonomik açıdan zayıf ülkelerin güçlü silahlı kuvvetlere sahip olamayacağı gerçeğini bilen TSK, bir yandan çağın gerektirdiği modern sistemlere sahip olma ve küçülerek güçlenme gayretlerine devam ederken, diğer yandan bağrından çıktığı yüce Türk milletinin güvenliğini ve bağımsızlığını riske atmadan yapabileceği azami tasarrufun ve fedakarlığın arayışı içinde olmaya devam edecektir.’’

Yunan basınında hafta sonunda, IMF'in krizden çıkış için Türkiye'den askeri harcamalarını azaltmasını istediği yönünde haberler çıkmış, ancak bu haberler Türk kaynaklarca doğrulanmamıştı.

Ertelenen projeler hangileri?

TSK, savunma projeleri için normalde önümüzdeki 25-30 yılda 150 milyar dolar harcamayı planlıyordu. Son yaşanan kriz nedeniyle ertelenmesi gündemde olanlar arasında ise 7 milyar dolarlık 1000 adet tank üretimi, 4 milyar dolarlık 145 adet taarruz helikopteri projesinin son 95'lik bölümü, 2 milyar dolarlık 8 adet erken uyarı uçağı (HİK), 250 milyon dolarlık askeri istihbarat uydusu, Leopard I tank modernizasyonu, taktik tekerlekli Araç Projesi kapsamında 5 bin adet muhtelif ağırlıklarda araç üretimi, TF 2000-Fırkateyn, Mayın Avlama Gemisi üretimi, Yeni Tip Denizaltı Projesi, Mil-Gem Korvet Projesi, Uzun Ufuk Projesi, Sea Hawk deniz helikopterlerinin ilk dört veya sekizlik paketinin ardından alımların askıya alınması, 8 adet CH-53 tipi dev yük helikopteri, İnsansız Hava Aracı Projesi, TSK Modelleme ve Simülasyon Merkezi ile İleri Teknoloji Endüstri Parkı (İTEP) ile Hava Alanı ve bazı taktik muhabere sistemlerine yönelik projeler bulunuyor.