Kritik ürünlerde yetki Tarım Bakanlığı’nda

Hal böyleyken dünkü Resmi Gazete’de yayımlanan 2022/1 sayılı ihracat tebliği ile domates, kuru soğan-sarımsak, hıyar ve kornişon, fasulye, patlıcan, sivri biber, zeytin, adi fasulye, kırmızı mercimek, portakal, mandarin, limon, karpuz, elma, zeytinyağı, kümes hayvanları, horoz, tavuk, sakatatları, yumurta, tereyağ ihracatında gerektiğinde dönemsel düzenlemeler yapma yetkisi 31 Aralık 2022 tarihine kadar Tarım ve Orman Bakanlığı’na verildi. Tebliğ, tarım piyasalarında “Bu ürünlere ihracat yasağı mı geliyor?”, “Dahilde işleme rejimine tabii ürünler de mi buna dahil” endişesine neden olurken, Hürriyet’e konuşan uzmanlar, “Bakanlık gerekli durumlarda ‘ihracı kayda bağlı ürünler’ listesine ekleme çıkarma yoluyla bu süreci yönetirken, karar alma uzayabiliyor. Dünkü tebliğ ile sayılan bu ürünlerde, muhtemel dönemlerde Tarım Bakanlığı hızlıca karar alıp yürürlüğe koyabilsin diye bu yetki onlara verilmiş. Ama piyasada yaşanan bu endişeleri gidermek için de bir uygulama genelgesi yayınlayacaklarmış” dedi.

KALİTELİ ÜRÜN İHRACATA

Uzmanlar, bazı çevrelerin dediği gibi 60 milyon tonluk piyasada 5 milyon tonluk ihracatın fiyatları etkilemediği yaklaşımının doğru olmadığını belirterek, “Geçen yaz kaliteli kiraz, kayısı yiyemedik. Bakanlık ‘üretim rekoru kırdık’ dedi ama biz görmedik. Çünkü büyük bölümü ihracata gitti. Yaş meyve sebzede fiyatı, üretim miktarı ve ihracat yakından etkiliyor. Nohutta 170 bin ton ihracat yapılmış, üretimi de yüzde 20 düşmüştü. Şimdi fiyatı uçuyor. Bakanlık ‘üretim rekoru kırdık’ diyor. Bir etki var, yok sayamayız. O nedenle bakanlığın hızlı hareket edebilmek adına bir ön alma hamlesi ki bunu doğru buluyoruz. Ama olası bu tür yasaklamaların akşamdan sabaha alınması yanlıştır” ifadelerini kullandı.

YUMBİR Başkanı İbrahim Afyon da, tebliğin kendilerini endişelendirdiğini belirterek, “İhracatı kapatırsanız, iki hafta yumurtayı maliyetinin yarısına yedirirsiniz, iki hafta sonra tüm tavuklar kesime gider ve üretim durur. Ondan sonra yumurta ithal etmeye çalışırsınız” dedi. Afyon, ne Ticaret ne de Tarım Bakanlığı’nın ihracatı durdurma niyeti olmadığını da belirterek, “Bize verdikleri bilgiye göre domates, soğan, patates gibi yumurtada fahiş fiyat olursa, hızlıca müdahale edebilmek için bu yetkiyi almışlar. Ama unutulmasın ki yumurtada hiç bir zaman fahiş fiyatın kaynağı üretici de ihracatçı da değildir” diye konuştu.

BAKANLIK: YASAK YOK

Bakanlık yetkilileri ise tebliğin herhangi bir ihracat kısıtlaması anlamına gelmediğini belirterek, sadece dinamik süreçler için alınmış bir yetki olduğunu vurguladılar. İhracatı artırmanın da bir hedef olduğunu anımsatan yetkililer, “Piyasaların tedirgin olmasına gerek yok. Dinamik süreçler var, bu süreçleri doğru yönetmek adına yapılmış bir düzenleme” dediler.