Kredi kartlarına sıkı denetim geliyor
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Ocak 17, 2007 16:42
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), kredi kartları sistemi kuran, kart çıkaran, kart dağıtan bankalar ve üye işyerlerine dönük ağır yükümlülükler getiren bir düzenleme hazırladı.
Tüketiciler, kredi kartı sözleşmesi imzalarken ve kartı teslim alırken bankalar tarafından tüm koşullara açıklık getirilmesi için yazılı olarak bilgilendirilecek. Talep edilmeden kart düzenlenemeyecek, kartların limiti artırılamayacak, bileşik faiz uygulanamayacak, kart çıkaran kuruluşlarda pay sahiplerinden, yönetim kurullarına kadar tüm yönetim BDDK kontrolünde belirlenecek.
BDDK, “Banka Kartları ve Kredi Kartları Hakkında Yönetmelik” taslağını görüşe açtı. Kartlı sistem kuran, kart çıkaran, üye işyeri anlaşması yapan kuruluşlar, bilgi alışverişi ile takas ve mahsup işlem kuruluşları ile üye işyerleri ve kart hamilleri yönetmelik hükümlerine tabi olacak. Türkiye'de kart kuruluşu faaliyetinde bulunmak üzere izin alacaklardan, yöneticilerin adli sicilinden kar-zarar ve mevduat durumlarına uzanan 17 ayrı beyanname veya belge istenecek.
Merkezi yurt dışında bulunan kartlı sistem kuruluşlarının Türkiye'de kredi kartı sistemi kurmamak, kart çıkarmamak ve üye işyeri anlaşması yapmamak kaydıyla temsilcilik açmaları BDDK’nın iznine tabi olacak. Türkiye’de kurulu kart kuruluşlarının yurtdışında şube veya temsilcilik açmaları, ortaklık kurmaları veya kurulmuş ortaklıklara katılmaları da BDDK’nın iznine tabi tutulacak. Faaliyet veya Türkiye’de şube veya temsilcilik açma izni BDDK’nın en az beş üyesinin aynı yöndeki oyuyla alınan kararla verilecek.
ALTI AY ÇALIŞMAYANA İZİN İPTALİ
Kartlı sistem kurma, kart çıkarma, üye işyerleri ile anlaşma yapma, bilgi alışverişi, takas ve mahsuplaşma kuruluşlarının, faaliyet izni alınması için gereken şartları kaybetmesi; iznin gerçeğe aykırı beyanlarla alınmış olduğunun tespit edilmesi, iznin alınmasından itibaren altı ay içinde faaliyete geçilmemesi veya bir yıl içinde kesintisiz altı ay süreyle faaliyette bulunulmamış olmasından birinin gerçekleşmesi halinde BDDK, faaliyet iznini iptal edebilecek.
BDDK, kart kuruluşlarındaki pay sahipliği ve yönetim kurulu üyeliğini de kontrol edecek. Dolaylı pay sahipliği düzenlemeleri kapsamında; kart kuruluşunda pay sahibi bulunan veya pay devralacak tüzel kişi ortaklıklar ile varsa bunların tüzel kişi ortaklarının ortaklık yapıları zincirleme bir suretle gerektiği takdirde gerçek kişilere ulaşıncaya kadar tespit edilecek.
TÜKETİCİ KREDİ KARTINI ALIRKEN UYARILACAK
Kart çıkaran kuruluşlar ile kart hamilleri arasındaki ilişkiler, en az 12 punto ve koyu siyah harflerle hazırlanacak yazılı sözleşme ile düzenlenecek. Sözleşmenin bir örneği, kart hamiline ve varsa kefile verilecek. Kart sözleşmesi yapılması ve kart teslimi sırasında kredi kartı hamillerine yapılacak yazılı bilgilendirmelere de açıklık getirildi. Buna göre, kart hamilinin, yapacağı kayıp veya çalıntı bildiriminden önceki 24 saat içinde gerçekleşen hukuka aykırı kullanımdan doğan zararlardan 150 YTL ile sınırlı olmak üzere sorumlu olacak. Bildirimin yapılmaması halinde bu sınır uygulanmayacak. Ayrıca ödenmesi gereken asgari tutar, dönem borcunun yüzde 20'sinden aşağı olamayacak. Sözleşmede belirtilen ücret, komisyon ve masraflar kart hamilinin hesabına borç kaydedilecek. Kart hamilinin adres ve diğer iletişim bilgilerinde meydana gelen değişiklikleri 15 gün içinde bildirmesi gerekiyor.
LİMİT ARTIRMAMA SÖZÜ
Kredi kartı sözleşmelerinde; kart hamilinden talep alınmadıkça kart limitlerinin artırılamayacağı, uygulanacak akdi ve gecikme faizi oranlarının Merkez Bankası tarafından belirlenen azami oranların üstünde olmayacağı taahhüt edilecek. Sözleşmede ayrıca faiz oranlarındaki artışın kart hamiline 30 gün önceden bildirileceği ve kart hamilinin faiz artışının bildirim tarihinden itibaren en geç 60 gün içinde borcunun tamamını ödeyip kredi kartını kullanmaya son vermesi halinde faiz artışından etkilenmeyeceği hükmüne de yer verilecek.
FAİZ HESABINA DİKKAT
Faiz hesaplanmasında; bir hesap dönemine ilişkin toplam borç tutarı veya hesap bakiyesi üzerinden, o döneme ilişkin hesap özetinin düzenlendiği hesap kesim tarihinden önceki bir tarih itibarıyla faiz yürütülebileceğine ilişkin kayıtlar hükümsüz olacak. Nakit kullanımına ilişkin borçlar hakkında işlem tarihi esas alınabilecek. Kredi kartı ile, kıymetli maden, taş ve eşyaların alımları ile döviz alımları, kart sahibinin başka bir kredi kartının borcunu kapatması amacıyla yaptığı borç transferleri, kişi veya kurumlara yapılan tüm ödemeler, talih ve şans oyunları, borsa işlemleri/menkul kıymet alımları, seyahat çekleri, havale işlemleri nakit kullanım kapsamında olan işlemler olarak değerlendirilebilecek.
Dönem borcunun bir kısmının ödenmesi halinde kalan hesap bakiyesi üzerinden faiz hesaplanacak. Kalan hesap bakiyesine, asgari tutar ve üzerinde ödeme yapılması durumunda akdi faiz; asgari tutarın altında ödeme yapılması durumunda ise asgari tutarın ödenmeyen kısmı için gecikme faizi, kalan hesap bakiyesinin asgari tutarı aşan kısmı için akdi faiz uygulanır. Temerrüt hali de dahil olmak üzere, kart uygulamasından doğan borçlarda bileşik faiz uygulanmayacak.
TALEP OLMADAN KART ÇIKARILMAYACAK
Kart çıkaran kuruluşlar, talepte bulunmayan veya sözleşme imzalamayan kişiler adına hiçbir şekil ve surette kart veremeyecek veya herhangi bir yöntemle teslim edemeyecek. Kart çıkaran kuruluşlar, kredi kartı almak isteyen kişilerin yasaklık veya engel durumu, ekonomik ve sosyal durumu, aylık veya yıllık ortalama geliri, diğer kart çıkaran kuruluşlarca bu kişilere tahsis edilen kredi kartı limiti, bir model veya skorlama sistemi sonuçları, müşterini tanı ilkeleri ile bilgi alışverişi şirketlerinden temin edilecek bilgileri dikkate alarak yapacakları değerlendirmeye istinaden kullanım limiti tespit etmek zorunda olacak.
KART LİMİTİNE KISITLAMA
Bir gerçek kişinin tüm kart çıkaran kuruluşlardan temin ettiği kredi kartları için tanınacak toplam kredi kartı limiti, ilk yıl için, ilgilinin aylık ortalama net gelirinin iki katını, ikinci yıl için ise, dört katını aşamayacak. Bu kapsamda 1000 YTL’ye kadar limitler hariç olmak üzere, aylık veya yıllık ortalama net gelir düzeyi kart hamili tarafından beyan edilen ve ilgili kuruluşlarca teyit edilen gelirler üzerinden tespit edilecek. Aylık ortalama net gelir düzeyinin teyit edilememesi durumunda kart hamilinin tüm kart çıkaran kuruluşlarından edinebileceği toplam limit 1000 YTL olacak. Kart çıkaran kuruluşlar, mal ve hizmet alımlarında taksitlendirme yapılması durumunda, kart limitinden, yapılan toplam harcama tutarının düşülmesine yönelik tedbirleri alacak.
BDDK, “Banka Kartları ve Kredi Kartları Hakkında Yönetmelik” taslağını görüşe açtı. Kartlı sistem kuran, kart çıkaran, üye işyeri anlaşması yapan kuruluşlar, bilgi alışverişi ile takas ve mahsup işlem kuruluşları ile üye işyerleri ve kart hamilleri yönetmelik hükümlerine tabi olacak. Türkiye'de kart kuruluşu faaliyetinde bulunmak üzere izin alacaklardan, yöneticilerin adli sicilinden kar-zarar ve mevduat durumlarına uzanan 17 ayrı beyanname veya belge istenecek.
Merkezi yurt dışında bulunan kartlı sistem kuruluşlarının Türkiye'de kredi kartı sistemi kurmamak, kart çıkarmamak ve üye işyeri anlaşması yapmamak kaydıyla temsilcilik açmaları BDDK’nın iznine tabi olacak. Türkiye’de kurulu kart kuruluşlarının yurtdışında şube veya temsilcilik açmaları, ortaklık kurmaları veya kurulmuş ortaklıklara katılmaları da BDDK’nın iznine tabi tutulacak. Faaliyet veya Türkiye’de şube veya temsilcilik açma izni BDDK’nın en az beş üyesinin aynı yöndeki oyuyla alınan kararla verilecek.
ALTI AY ÇALIŞMAYANA İZİN İPTALİ
Kartlı sistem kurma, kart çıkarma, üye işyerleri ile anlaşma yapma, bilgi alışverişi, takas ve mahsuplaşma kuruluşlarının, faaliyet izni alınması için gereken şartları kaybetmesi; iznin gerçeğe aykırı beyanlarla alınmış olduğunun tespit edilmesi, iznin alınmasından itibaren altı ay içinde faaliyete geçilmemesi veya bir yıl içinde kesintisiz altı ay süreyle faaliyette bulunulmamış olmasından birinin gerçekleşmesi halinde BDDK, faaliyet iznini iptal edebilecek.
BDDK, kart kuruluşlarındaki pay sahipliği ve yönetim kurulu üyeliğini de kontrol edecek. Dolaylı pay sahipliği düzenlemeleri kapsamında; kart kuruluşunda pay sahibi bulunan veya pay devralacak tüzel kişi ortaklıklar ile varsa bunların tüzel kişi ortaklarının ortaklık yapıları zincirleme bir suretle gerektiği takdirde gerçek kişilere ulaşıncaya kadar tespit edilecek.
TÜKETİCİ KREDİ KARTINI ALIRKEN UYARILACAK
Kart çıkaran kuruluşlar ile kart hamilleri arasındaki ilişkiler, en az 12 punto ve koyu siyah harflerle hazırlanacak yazılı sözleşme ile düzenlenecek. Sözleşmenin bir örneği, kart hamiline ve varsa kefile verilecek. Kart sözleşmesi yapılması ve kart teslimi sırasında kredi kartı hamillerine yapılacak yazılı bilgilendirmelere de açıklık getirildi. Buna göre, kart hamilinin, yapacağı kayıp veya çalıntı bildiriminden önceki 24 saat içinde gerçekleşen hukuka aykırı kullanımdan doğan zararlardan 150 YTL ile sınırlı olmak üzere sorumlu olacak. Bildirimin yapılmaması halinde bu sınır uygulanmayacak. Ayrıca ödenmesi gereken asgari tutar, dönem borcunun yüzde 20'sinden aşağı olamayacak. Sözleşmede belirtilen ücret, komisyon ve masraflar kart hamilinin hesabına borç kaydedilecek. Kart hamilinin adres ve diğer iletişim bilgilerinde meydana gelen değişiklikleri 15 gün içinde bildirmesi gerekiyor.
LİMİT ARTIRMAMA SÖZÜ
Kredi kartı sözleşmelerinde; kart hamilinden talep alınmadıkça kart limitlerinin artırılamayacağı, uygulanacak akdi ve gecikme faizi oranlarının Merkez Bankası tarafından belirlenen azami oranların üstünde olmayacağı taahhüt edilecek. Sözleşmede ayrıca faiz oranlarındaki artışın kart hamiline 30 gün önceden bildirileceği ve kart hamilinin faiz artışının bildirim tarihinden itibaren en geç 60 gün içinde borcunun tamamını ödeyip kredi kartını kullanmaya son vermesi halinde faiz artışından etkilenmeyeceği hükmüne de yer verilecek.
FAİZ HESABINA DİKKAT
Faiz hesaplanmasında; bir hesap dönemine ilişkin toplam borç tutarı veya hesap bakiyesi üzerinden, o döneme ilişkin hesap özetinin düzenlendiği hesap kesim tarihinden önceki bir tarih itibarıyla faiz yürütülebileceğine ilişkin kayıtlar hükümsüz olacak. Nakit kullanımına ilişkin borçlar hakkında işlem tarihi esas alınabilecek. Kredi kartı ile, kıymetli maden, taş ve eşyaların alımları ile döviz alımları, kart sahibinin başka bir kredi kartının borcunu kapatması amacıyla yaptığı borç transferleri, kişi veya kurumlara yapılan tüm ödemeler, talih ve şans oyunları, borsa işlemleri/menkul kıymet alımları, seyahat çekleri, havale işlemleri nakit kullanım kapsamında olan işlemler olarak değerlendirilebilecek.
Dönem borcunun bir kısmının ödenmesi halinde kalan hesap bakiyesi üzerinden faiz hesaplanacak. Kalan hesap bakiyesine, asgari tutar ve üzerinde ödeme yapılması durumunda akdi faiz; asgari tutarın altında ödeme yapılması durumunda ise asgari tutarın ödenmeyen kısmı için gecikme faizi, kalan hesap bakiyesinin asgari tutarı aşan kısmı için akdi faiz uygulanır. Temerrüt hali de dahil olmak üzere, kart uygulamasından doğan borçlarda bileşik faiz uygulanmayacak.
TALEP OLMADAN KART ÇIKARILMAYACAK
Kart çıkaran kuruluşlar, talepte bulunmayan veya sözleşme imzalamayan kişiler adına hiçbir şekil ve surette kart veremeyecek veya herhangi bir yöntemle teslim edemeyecek. Kart çıkaran kuruluşlar, kredi kartı almak isteyen kişilerin yasaklık veya engel durumu, ekonomik ve sosyal durumu, aylık veya yıllık ortalama geliri, diğer kart çıkaran kuruluşlarca bu kişilere tahsis edilen kredi kartı limiti, bir model veya skorlama sistemi sonuçları, müşterini tanı ilkeleri ile bilgi alışverişi şirketlerinden temin edilecek bilgileri dikkate alarak yapacakları değerlendirmeye istinaden kullanım limiti tespit etmek zorunda olacak.
KART LİMİTİNE KISITLAMA
Bir gerçek kişinin tüm kart çıkaran kuruluşlardan temin ettiği kredi kartları için tanınacak toplam kredi kartı limiti, ilk yıl için, ilgilinin aylık ortalama net gelirinin iki katını, ikinci yıl için ise, dört katını aşamayacak. Bu kapsamda 1000 YTL’ye kadar limitler hariç olmak üzere, aylık veya yıllık ortalama net gelir düzeyi kart hamili tarafından beyan edilen ve ilgili kuruluşlarca teyit edilen gelirler üzerinden tespit edilecek. Aylık ortalama net gelir düzeyinin teyit edilememesi durumunda kart hamilinin tüm kart çıkaran kuruluşlarından edinebileceği toplam limit 1000 YTL olacak. Kart çıkaran kuruluşlar, mal ve hizmet alımlarında taksitlendirme yapılması durumunda, kart limitinden, yapılan toplam harcama tutarının düşülmesine yönelik tedbirleri alacak.