Nilgün KARATAŞ
Oluşturulma Tarihi: Nisan 04, 2006 00:00
Merkez Bankası’nın açıkladığı oranlar kredi kartında faiz tartışmasını yeniden gündeme taşıdı. Tüketici dernekleri açıklanan oranın yüksekliğinden şikayet ederken, bankacılar kredi kartının pahalı bir ürün olduğuna ve faiz oranının diğer ürünlerden her zaman yüksek olacağına dikkat çekti.
MERKEZ Bankası’nın açıkladığı akdi faiz oranıyla birlikte
kredi kartında faiz tartışmaları yeniden gündeme geldi.
Merkez Bankası Başkan Vekili Erdem Başçı’nın "Özellikle son 5 ayda, kredi kartı faizleri ile diğer kredi türlerinin faizleri arasındaki makas açıldı, bu dikkat çekici bir durum" şeklindeki yorumunun ardından tüketici dernekleri faizin, bankacılar da maliyetin yüksekliğinden yakındı. Merkez Bankası’nın üst sınır olarak açıkladığı yüzde 5.75’lik akdi faiz oranı ve yüzde 6.88’lik aylık gecikme faizinin üzerinde kalan bankalar dün oranlarını bu noktaya indirirken, enflasyon ve diğer faizlerle yapılan karşılaştırmalar ise eksik bulundu. Bankacıların dikkat çektiği ilk nokta, işleyişi gereği kredi kartının işleyişi gereği "pahalı" bir ürün olduğu.
YÜKSEK KÁR SÖZ KONUSU: Kredi kartı faizlerinin yüksekliği aslında bankacıların da kabul ettiği bir durum. Oyakbank Genel Müdürü Hakan Eminsoy, "Hali hazırda kullanılmakta olan faiz oranları, günümüz koşullarında oldukça yüksek kár içermekte. Büyük işlem hacmine sahip bankalar açısından ise çok yüksek kárlılık söz konusu" derken, ilan edilen kredi kartı faizindeki üst limit oranının mantıklı ve makul olduğu görüşünde. Bilinçli olmayan tüketicilere dünyanın her tarafında birtakım korumalar getirildiğini belirten Eminsoy, Merkez Bankası’nın açıkladığı oranın da aslında bir tür koruma olduğunu kaydetti. Eminsoy, kredi kartlarının sosyal bir probleme dönüşmesinde ise bankaların küçük alacakları avukatlara taşeron usulu devretmesinin etkili olduğunu belirterek "Ortaya şöyle bir durum çıkıyor, geçimini başkasından alacağı hacze dayandıran bir ortam. Dolayısıyla acımasız bir durum ortaya çıkıyor" dedi.
TEK MALİYET FİNANSAL MI: Faizlerin yüksekliği konusunda pek çok bankacı hem fikir olsa da, üzerinde durulan nokta kredi kartlarının diğer bireysel ürünlerden farklı olduğu. Bu nedenle faiz konusu ele alınırken kredi kartının özelliklerine de dikkat çeken bankacılar, bu ürünün maliyet ve riskinin daha yüksek olduğunu belirtti. Bu konuda görüşlerine başvurduğumuz Şekerbank Genel Müdür Yardımcısı Cem Ertem, "Karşılaştırma yapmadan önce kredi kartlarında faizi sadece finansal maliyetler mi oluşturuyor diye sormak lazım" derken, dünyanın her yerinden 24 saat kesintisiz hizmet verebilmek için çalıştırılan elemanlardan, POS, ATM, promosyon gibi uygulamalara kadar pek çok maliyet unsuru olduğunu hatırlattı. Ertem, kartları diğer bireysel ürünlerle karşılaştırmanın işleyiş açısından pek de doğru olmadığını vurguladı.
GÖSTERGELERE İYİ BAKIN: Kredi kartlarının bankalar için de pahalı bir yatırım olduğunu vurgulayan Ertem, "Enflasyon düştü, mevduatta, konutta, taşıtta faiz düştü. Bankalar kredi kartı faizini neden düşür müyor" sorularına ise şu yanıtı verdi: "Kredi kartında da faiz ekonomik konjonktüre bağlı olarak geriledi. Önümüzdeki dönemde de bir miktar daha düşecektir ancak bu ürünün fiyatı her zaman diğer ürünlerden yüksek olacaktır. Kredi kartı faizi sorgulanacaksa pek çok göstergeye de bakmak lazım. Merkez Bankası aylardır faiz indiriyor mu? O indirmiyorken bankalar niye indirsin? Mevduat faizleri bir noktaya geldi durdu, neden daha fazla inmiyor? Faizler sorgulanacaksa bunları da dikkate almak gerekir."
İlk haftasonu 40 bin, şifreli işlem yapıldıBANKALARARASI Kart Merkezi (BKM) Genel Müdürü Sertaç Özinal, çip&pin uygulaması kapsamında hafta sonu gerçekleştirilen alışverişlerde 40 bin civarında şifreli işlem yapıldığını bildirdi. 31 Mart’ta uygulamaya geçilen çip&pin’in ilk günlerinde ciddi sorunlar yaşanmadığını kaydeden Özinal, dolayısıyla tüketicilerin kartını kullanamaması gibi bir durumun olmadığını ifade etti.Üye işyerlerinin altyapısını sisteme tamamen uyumlu hale getirmeleri için önlerinde bir yıllık geçiş dönemi bulunduğunu hatırlatan Özinal, ancak yine de üye işyerleri açısından ilerde doğacak olası ihtilafların önlenmesi, tüketicilere de şifreli alışverişle daha güvenli ortam sağlaması açısından sisteme bir an önce geçilmesinde büyük fayda bulunduğunu vurguladı.
Merkez Bankası yöneticileri hakkında suç duyurusu BELİRLENEN üst sınır tüketici derneklerini memnun etmezken, eleştiri oklarının hedefi bankalar kadar Merkez Bankası da oldu. Tüketiciler Birliği Genel Başkanı Bülent Deniz, faiz oranlarının "enflasyonun iki katı", "devlet iç borçlanma faiz oranının iki katı" ve benzeri kriterlere göre belirlenmesi gerektiğini ifade etti. "Faiz oranları, ekonominin gerçekleri ile bağdaşmıyor, dağ fare doğurmuştur. Merkez Bankası, hangi ülkenin bankası" diyen Deniz, Merkez Bankası yöneticileri hakkında suç duyurusunda bulunacaklarını, yürürlüğün durdurulması ve iptali için yargıya başvuracaklarını açıkladı. Tüketici Bilincini Geliştirme Derneği (TÜBİDER) Genel Başkanı Fuat Engin, gecikme faiz oranlarının durdurulması ve oranın yüzde 3 olarak yeniden açıklanması gerektiğini savunurken "Ülkemizde açıklanan faiz oranlarından kaynaklı yaşanacak kredi kartı mağduriyetlerin sorumlusu Merkez Bankası yetkilileri olacaktır" dedi. Tüketiciler Derneği (TÜDER) Genel Başkanı Engin Başaran da, "Yıllık enflasyon yüzde 8.15, konut kredi oranları aylık yüzde 0.8-1.10 iken, hangi kriterlere dayanılarak belirlendiği belli olmayan faiz oranları açıklanmıştır" derken bankaların haksız kazanç elde etmeye, kredi kartlarını dikkatli kullanmayanların da büyük sorunlar yaşamaya devam edeceğini kaydetti.