Köylünün sırtından milyarlık maaş skandalı

1.5 milyon çiftçinin ortak olduğu Tarım Kredi Koperatifleri Merkez Birliği'nde maaş skandalı ortaya çıktı. Birliğin son genel kurulunda alınan kararlarla, ‘‘huzur hakkı’’, ‘‘yolluk’’ gibi ödeneklerle birlikte yönetim kurulu üyesinin aylık geliri 900 milyon liraya kadar ulaştı.

Çiftçiye kredi olanağı sağlamak ve yardımcı olmak amacıyla 1.5 milyon üreticinin ortaklığıyla kurulan Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği'nin, ‘Yağma Hasan’ın böreği' örneğine dönüştürüldüğü ortaya çıktı. Birliğin yönetim ve denetim kurulu üyelerinin, kendi ücretlerini keyfi belirledikleri ve yasal haklar dışında da para aldıkları Tarım Bakanlığı Teftiş Kurulu incelemesi sonucu belirlendi.

Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği'nin 6'ncı Olağan Genel Kurulu geçen ay yapıldı. Genel Kurul'a sunulan ve kabul edilen raporun 97'nci sayfasında yeralan, ‘1998 yılı bütçesi ve 1977 yılı bütçe ödenek ve harcamaları’ bölümüne göre, 9 yönetim kurulu üyesine bu yıl ‘Huzur hakkı’ olarak 43 milyar 682 milyon 141 bin lira, gelecek yıl da 87 milyar 364 milyon 282 bin lira ödenmesi karara bağlandı. Denetim Kurulu'nun 4 üyesine de bu yıl 13 milyar 826 milyon 202 bin lira, gelecek yıl da 27 milyar 652 milyon 404 bin lira verilmesi kabul edildi. Bunlara ilave olarak, Yönetim Kurulu'nun 9, Denetim Kurulu'nun da 4 üyesine bu yıl toplam 9 milyar 389 milyon 336 bin lira, gelecek yıl da 18 milyar 778 milyon 672 bin lira ‘yolluk’ ödenmesi oy birliği ile kabul edilen maddeler arasında yeraldı.

SENEYE 1.5 MİLYAR LİRA

Buna göre, yönetim kurulunun bir üyesi bu yıl sadece huzur hakkı olarak 404 milyon 464 bin 268 lira alma hakkını elde etti. Buna yaklaşık 117 milyon lira tutan maaşları ile personele ödenen sosyal haklar da eklendiğinde, ellerine geçen ücret 600 milyon lirayı buluyor. Ayrıca Genel Kurul'da alınan karar gereğince, yolluk ve huzur hakkının yüzde 50'si kadar da ikramiye verilecek. Bu da eklendiğinde bir yönetim kurulu üyesinin bu yıl bir ayda eline geçecek olan ücret ortalama 900 milyon liraya ulaşıyor. Gelecek yıl verilmesi öngörülen 87 milyar 364 milyon 282 bin liralık huzur hakkından yola çıkılarak yapılacak bir hesaplama ile de, bir yönetim kurulu üyesinin maaş, yolluk ve ikramiye dahil ayda eline geçecek olan para 1.5 milyar liraya yaklaşıyor.

11 MİLYAR FAZLA ALDILAR

Bakanlık Teftiş Kurulu, Birliğin deneticisi ve Teşkilatlanma Genel Müdürü Niyazi Yüksel'in başvurusu üzerine harekete geçti. Teftiş Kurulu'nun yaptığı inceleme sonucunda, şu ilginç tablo ortaya çıktı:

Merkez Birliği Yönetim ve Denetim Kurulu üyelerine sadece maaş ve hakkı huzur ve harcırah ödenmesi gerekirken, diğer çalışan personele ödenen sosyal hakların (ikramiyeler) kendilerine ödenmesi hususunda karar aldırmışlardır. Bu husus 1581 sayısı kanunun 28'inci maddesi, 1163 sayılı kanunun da 56'ıncı maddesine aykırıdır.

Kanuna aykırı olarak yönetim ve denetim kurulu üyelerine ödenen miktar 11 milyar 899 milyon 440 bin liradır.

Yönetim Kurulu üyelerinin usulsüz olarak aldıkları miktar ile birlikte 1996 yılındaki gelirleri yıllık ortalama kişi başına 4 milyar liradır. Bu rakam denetçiler için ise ortalama 2,5 milyar liradır.

1997 yılı bütçesi ile ödenmesi planlanan miktar ise yönetim kurulu üyeleri için yıllık 7 milyar 275 milyon TL, denetçiler için ise 5 milyar 250 milyon TL'dir. Bu miktarlara yolluk ücretleri dahil değildir.

Bakan Taşar'dan suç duyurusu

Teftiş Kurulu'nun raporu üzerine, Tarım Bakanı Mustafa Taşar, Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği'nin Yönetim ve Denetim Kurulu üyeleri hakkında Türk Ceza Kanunu'nun 240'ıncı maddesinde yer alan ‘Görevi genel nitelikte kötüye kullandıkları’ gerekçesi ile Cumhuriyet Savcılığı'na suç duyurusunda bulundu. Taşar'ın suç duyurusunda bulunduğu eski ve yeni yönetim-denetim kurulu üyeleri ise şunlar:

Yönetim Kurulu üyeleri: Eyüp Sami Uslu, Ahmet Çayırlı, Hüsamettin Bayraktar, Mustafa Ulu, İhsan Özcan, İzzet Çiloğlu, Zeki Bulut, Nazmi Uğurdur, Mahmut Doğan, Nazım Yüksel, Hasan Kaya ve Eser Centilmen.

Denetim Kurulu üyeleri: Niyazi Yüksel, Atıl Kandaz, Nuri Karakuş, Mustafa Çuhacı.

Taşar, Yönetim ve Denetim Kurulu üyelerini savcılığa vermekle kalmayıp, 24 Haziran'da yapılan Genel Kurulu da Antalya'dan bir üyenin yaptığı itirazı haklı bularak Bakanlık yetkisini kullanıp iptal etti.

Başkan Uslu: Biz istemedik ama...

Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Eyüp Sami Uslu, Hürriyet'in konuyla ilgili sorularını yanıtlarken, ‘‘İnanın benim elime o kadar para geçmiyor. Elime geçen para 117 milyon lira civarında’’ dedi. Uslu, Olağan Genel Kurulda kabul edilen bütçe ile ilgili rakamlara bakıldığında daha yüksek ücret alması gerektiği hatırlatıldığında önce ‘‘Orada öyle bir rakam söz konusu değil’’ dedi. Raporun 97'inci sayfasında bu verilen yer aldığı belirtilip tek tek rakamlar kendisine okunduğuna ise Uslu ‘‘Orada bir yanlışlık var’’ demekle yetindi. Ancak geçen yılki rapora göre de rakamların birbirini tuttuğu belirtilince de Uslu, ‘‘Bunlar afaki rakamlar. Şimdi arkadaşlarla oturduk durumu tartışıyoruz.

Bunların safahatini daha sonra açıklarız’’ dedi.

Uslu, yönetim ve denetim kurulu üyelerinin alacağı maaşın asgari ücretin 10 katı olması kararının Genel Kurul tarafından alındığını da vurguladı ve ‘‘Hatta biz Genel Kurula bu çok yüksek, bizim maaşlarımızı 10 kattan asgari ücretin 7 katına indirin talebinde bulunduk. Ama Genel Kurul bu isteğimizi geri çevirip yeniden 10 kat olarak belirlemiş’’ açıklamasında da bulundu.

1506 ATAMA

Bu arada, Birliğe DYP'nin Tarım Bakanlığına hakim olduğu 1995 yılının sonlarında ve 1996 yılının başlarında büyük sayıda atama yaptıkları da ortaya çıktı. Bu dönem içinde Birliğe toplam 1506 personel alındı. Yapılan inceleme sonucunda bunların 416'sının, askerliğini yapmayan, yaşı 18'den küçük veya 30'dan büyük olanlardan oluştuğu ortaya çıktı.