Kötü boyaya çifte mesai
Güncelleme Tarihi:
Bu hafta “İşin Peşinde” sayfası için boya ustalarının mesaisini yakından inceledik. Pandemi döneminde çok büyük bir gelir kaybı yaşayan ustalar, normalleşme sonrası bekledikleri hareketliliği yakalayamamış. Malzeme fiyatları 3 kat artınca ev sahipleri boya işlerine mesafeli yaklaşıyor. Eğer ev sahibi kalitesiz boya aldırmışsa ustalar iki kat daha fazla çalışmak zorunda kalıyor. Zira daha fazla kat atmak gerekiyor. Günlük yevmiye 250 lira. Çalışanların çoğu sigortasını yaptıramıyor. İşin en zor tarafı kapı ve pencere kenarları ile diğer duvar dipleri. Ev sahipleri ilk önce oralara bakıyor. Duvarlara boyayı eşit şekilde dağıtmak ise ince işçilik istiyor.
Tadilat işleri her zaman meşakkatli olmuştur. Hem tadilat yapılan yerin düzeni bir süreliğine bozulur hem de günlük iş rutini içerisinde bu işlere vakit ayırmak zordur. Pandemi döneminde de uzunca bir süre evinde kalan herkes bu durumu fırsat bilip tadilat işlerine girişmişti. O dönem e-ticaret verilerine göre boya ve tadilat malzemelerin satışları normal döneme göre yükselmişti. Tüketici için kendi işini bu şekilde çözmek güzel olsa da ustalar için olumsuz bir tablo oluştu. Çoğu usta bu dönemde iş yapamadı.
ESKİ TEMPOYU YAKALAYAMADIK
Normalleşme sürecinin üstünden uzun süre geçmesine rağmen ustalar hala pandemi öncesi iş temposunu yakalayamadıklarını belirtiyor. Özellikle boya ustaları kapanma sonrası bekledikleri yoğun tempoyu bir türlü göremediklerini, kazançlarının ciddi oranda azaldığını anlatıyor. Her hafta farklı bir meslek grubunu yakından incelediğimiz “İşin Peşinde” sayfası için bu haftaki durağımız boya ustalarının mesaisi oldu. Ustam, bugün, yıllardır boyacılık yapan Mehmet Sıddık Çoban. Boyanacak daire ise İstanbul Küçükçekmece’de.
12 SAATLİK MESAİ
Boyama işinde mesai erken başlıyor; 12 saati buluyor. Boya ustası Çoban’a göre iş ne kadar uzarsa ev sahipleri de o kadar rahatsız oluyor. O yüzden hızlı bitirmek önemli. Ama ev sahibi ne kadar çabuk bitsin istese de boyanın kuruması ve yeni katlar atılması için beklemek gerekiyor. Bir de evde darbe görmüş, çatlamış veya rutubetlenmiş duvarlar olabiliyor. Oralara da alçı çekiliyor. Yani iş sadece boya ile kalmıyor.
KENARLAR ÖZEN İSTİYOR
Boya işine başlamadan önce zemin ve önemli eşyalar örtü ile korumaya alınıyor. Boyaya tavandan başlanıyor. Sonra köşeler, priz, pencere ve kapı kenarları ile devam ediliyor. Mesai sırsında Çoban’dan ilk uyarıyı bu konuda alıyorum. Ben genelde alt kısımları boyarken o üst taraftan başlamam gerektiğini ve sürekli olarak kenarları taşırdığımı söylüyor. Daha önce beyaza boyanmış bölüme koyu renk boyaya batırılmış fırçayı değdirdiğim için iki kere iş yapmak zorunda kalıyoruz. O yüzden daha dikkatli olmam gerektiğini anlıyorum.
RULO İZİ KALMASIN
Pencere ve kapı kenarlarında da aynı hassasiyetle çalışmak gerekiyor. Kenarlar boyandıktan sonra, sora büyük rulo ile duvarları boyamaya geliyor. Burada en önemli nokta boyayı eşit dağıtmak. Ustam, ruloyu boyaya çok fazla batırmamam gerektiğini söylüyor. Rulonun hareketi ise aşağı-yukarı yönlü olmak zorunda. Eğer her hareketi farklı yaparsanız boya kuruduğunda duvarda rulo izleri kalır. Ustaların en büyük sıkıntısı daha önce koyu olarak boyanmış duvar için ev sahibinin açık renkli bir boya istemesi... Zira koyu renk çok kolay kapanmıyor. Önce astar atılıp kuruması bekleniyor. Sonra 2-3 kat açık renk boya ile duvarın rengi açılıyor. İşte bu işlemler de ustayı oldukça yoruyor. Diğer zor kısım ise tavan ve merdivenli alanlarda çalışmak.
UCUZ BOYADA HESAP YANLIŞ
Bazı ev sahiplerinin tadilat ya da boyama işlemlerinde ucuz boyayı tercih ettiğini söyleyen Çoban, “Bazı işlerde biz kaliteli boyayı istediğimizi belirtsek bile ev veya işyeri sahipleri daha ucuz olan kalitesiz boyadan alıyor. Normalde 2 kutu boya ile bitecek iş, alınan boyanın kalitesiz olmasından dolayı 4 kutu boya ile ancak bitiyor. Bu defa ev sahipleri daha fazla masraf yapmış oluyor. Bizim de iş yükümüz artıyor. Alttaki boya kapansın diye defalarca üstünden geçiyoruz” diyor.
NE KADAR KAZANIYORLAR?
Boya ustaları günlük 12 saati bulan mesailerinin karşılığında 250 liralık yevmiye alıyor. Çoğu boya ustası tek başına çalışmayı tercih etmiyor. Yanında bir de yardımcıları oluyor. Yardımcıların günlük yevmiyeleri ise 150-170 lira. Ustalar 2 yıl öncesine göre işlerin çok azaldığını özellikle bahar ve yaz aylarında eski günleri mumla aradıklarını belirtiyor. Sigortasız çalışmaları ise en büyük problemleri gibi görünüyor.
MALİYETLER ÇOK HIZLI KATLANDI
Ustalar boya ve tadilat malzemelerinde maliyetlerin 2 yılda 2-3 kat arttığını belirtiyor. Özellikle boya malzemelerinde çok hızlı bir yükselişin olduğunu söyleyen Çoban, “Geçen yıl 65 liraya aldığımız bir kutu tavan boyası şimdi 180 lira oldu. 20 kilogramlık silikonlu duvar boyasının fiyatı ise 230 liradan 420 liraya çıktı. Bu hem bizim için hem de ev sahipleri için oldukça kötü bir maliyet artışı” dedi.
GENÇLER İÇİN ZOR İŞ
Sektördeki çalışma şartlarının oldukça ağır olduğunu ifade eden ustalar gençlerin de bu koşullarda boya işlerine pek sıcak bakmadığını anlatıyor. Hem sürekli bir iş imkanının olmamasının hem de sigortasız çalışmanın oldukça zor olduğunu belirten Çoban, “Bir de bu işler sabır istiyor. Dikkat istiyor. Kazancı az. Ağır yük taşıması da var. Gençler bu kadar zorluğa gelmek istemiyor haklı olarak” diyor.