Kore'yi örnek gösteren ABD'liye ‘saçmalıyor’ dedim

2001 krizinin patladığı günlerdi...ABD Hazinesi'nin üst düzey bürokratları Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği'nde (TÜSİAD), derneğin kurullarında görevli bankacıyla görüşüyordu.Söz elbette Türkiye'nin yaşadığı kriz ve yeni devreye girmiş olan ‘‘dalgalı kur’’a geldi. Aralarında dalgalı kurun Türkiye için çözüm olup olamayacağını tartışıyorlardı.ABD Hazinesi'nden bir bürokrat hemen Kore örneğini hatırlattı: ‘‘Döviz kurlarının ilk anda yükselmesi doğaldır. Ancak, çok uzun sürmeden kurların düştüğünü göreceksiniz. Kore'de böyle oldu. Sizde de aynı şey olabilir.’’TÜSİAD adına görüşmeyi yapan bankacı ABD'li Hazineci için, ‘‘Saçmalıyor bu’’ diye düşündü. Ancak, ABD'liye, ‘‘iyimser düşündüğünü’’ söyleyebildi.Bu bankacıyla geçen gün konuştum. Ekonomideki gelişmelerden, piyasadaki olumlu havadan memnundu. Hatta, olumlu havaya rağmen bazı yatırımcıların tedirgin kalmasına anlam veremiyordu: ‘‘İşadamı, yatırımcı artık para harcayacak noktaya geldi. Yatırıma dönük adımlar var. Ancak, hálá çekingen davranıyorlar. Dış etkenlerden fazla korkuyorlar. ‘Irak yüzünden ABD ile yeni kriz olur mu' tedirginliği yaşanıyor. Ülkemizin nelerin üstesinden geldiğini gördük. Bu kadar çekingen davranmanın anlamı yok.’’Bankacı, ayrıca yurt içindeki olumlu havanın dışarıya tam olarak yansımadığını da vurguladı: ‘‘Yabancı bankacılarla, bazı yatırımcılarla konuşuyoruz. Hepsi Türkiye'deki olumlu gelişmeleri soruyor, iyiye gidişe katılıyor. Ama henüz yabancılarda, ‘Türkiye'deki fırsatı kaçırmayalım' havası yok. Onların ‘fırsat kaçıyor' havasına girmesi lazım.’’Peki sonbaharda döviz patlar beklentileri kırıldı mı?Bankacı soruya önce soruyla karşılık verdi: ‘‘Eylül geldi, ne oldu?’’Sonra da enflasyona dikkat çekti: ‘‘Aslında olumlu havanın devamından emin olunması için eylül-ekim enflasyon rakamlarının da düşük çıkması gerekiyor. Eğer eylül-ekim enflasyonu düşük çıkarsa, ‘bu iş tamam' havası yerleşir. Şimdilik dövizde patlama havası görünmüyor. Merkez Bankası daha da düşmesin diye dolar alıp, durdu. Alımı 5-6 milyar doları buldu.’’Bankacı, sözü 2001'e getirdi: ‘‘2001'de bana ‘Döviz zıplar, sonra iner' diyen ABD'li Hazineciye kızmıştım. Dediği bir yıl gecikmeli gerçekleşti. Belki de gecikme Ecevit'in Başbakanken hastalanmasından kaynaklandı.’’Döviz eylülün ikinci yarısında da ‘‘alçak gönüllü’’ davranıyor. TL ‘‘ihracatçının canını yakacak kadar değerli’’ seyrediyor.Türkiye'ye yabancı ilgisinin önemli göstergesi Eurobond ihracı anons edilir edilmez miktar 1.2 milyar dolara çıkıyor.Bakalım eylül enflasyonu, ekim verileri ne gösterecek?İmar'ın pasifi var aktifleri neredeİMAR Bankası'nın hesaplarıyla ilgili bazı noktalar yavaş yavaş netleşse de kafaları kurcalayan birçok soru var.Bankacılığın denetim başta olmak üzere her kademesinde bulunmuş bir duayen en can alıcı soruyu şöyle dile getiriyor: ‘‘İmar Bankası'na el konulup kapatıldığı gün mevduatının 600 milyon dolar olduğu açıklanmıştı. Başvurular, incelemeler mevduat-Hazine Bonosu rakamını 9 katrilyon lira olarak gösteriyor. Yani, İmar Bankası'nın bilançosunun pasif bölümünde 9 katrilyon lira var. Ancak, bilançonun aktifi boş. Çünkü, İmar'daki mevduatın topu topu 900 trilyon liraya yakın olduğunu biliyoruz. Aktif hanesinde 8.1 katrilyon lira daha olması lazım. Bu rakam nerede? bilançoda nasıl gösterilecek? İzahı nasıl yapılacak?’’Sonuçlar bir an önce açıklansa da ne olup bittiğini daha net görsek...