Koç Ata'ya 40 milyon dolara iki yeni çiftlik geliyor

KurdoÄŸlu Yönetim Kurulu Ãœyesi Erhan KurdoÄŸlu, kriz nedeniyle yüzde 35 küçülmelerine karşın, tarım ve hayvancılıktaki yatırımlarını sürdürdüklerini söyledi. Koç Holding ile Åžanlıurfa'da Koç Ata Besi ve Tarım çiftliÄŸini kuran KurdoÄŸlu, TÄ°GEM'in Acıpayam ve Göle'deki tesisleri için de gerekli izinlerin alındığını açıkladı.Ä°NÅžAAT, tekstil, finans ve gıda sektörlerinde ağırlıklı olarak faaliyetlerini sürdüren KurdoÄŸlu Grubu Yönetim Kurulu Ãœyesi Erhan KurdoÄŸlu, kriz nedeniyle yüzde 35 küçülmelerine karşın, tarım ve hayvancılıktaki yatırımlarını sürdürdüklerini söyledi. Koç Holding ile ortak Åžanlıurfa'da Koç Ata Besi ve Tarım çiftliÄŸini kuran KurdoÄŸlu, TÄ°GEM'in Acıpayam ve Göle'deki tesisleri için de gerekli izinlerin alındığını bildirdi. KurdoÄŸlu, iki tesisin toplam 40 milyon dolarlık yatırımla süt ve et sanayiine kazandırılacağını belirtti. Türkiye'nin geleceÄŸinin tarım ve hayvancılık sanayiinde olduÄŸuna inandığını belirten Erhan KurdoÄŸlu, ‘‘Bu alana ne kadar çok büyük ÅŸirket girerse fiyatlar o kadar düşer, et ve süt ucuzlar’’ dedi. Krizin henüz geçmediÄŸine iÅŸaret eden Erhan KurdoÄŸlu, inÅŸaat ve finans sektöründen tarım ve hayvancılık sektörüne uzanan bir sohbet yaptık.Åžanlıurfa'da baÅŸlattığınız Koç Ata Besi ÇiftliÄŸi'ne yeni halkalar ne zaman eklenecek?- Tarım Ä°ÅŸletmeleri Genel Müdürlüğü'nün (TÄ°GEM) Acıpayam ve Göle'deki tesisleri için onay aldık. Proje çalışmaları baÅŸladı. Kredi olayları da halledersek bu yıl sonunda yatırıma baÅŸlayacağız. Acıpayam ve Göle'deki iki çiftliÄŸe yapacağımız yatırım toplamı 40 milyon doları bulur. Acıpayam'da 6 bin baÅŸlık bir süt sistemi kurulacak, Göle'de ise 2 bin baÅŸlık ana sürü yetiÅŸtirilecek. Ä°lk çiftliÄŸinizde beklentilerinize ulaÅŸabildiniz mi?- Åžanlıurfa'daki Koç Ata Besi ÇifliÄŸi, bu alandaki ilk yatırımızdı, biraz fazla lüks ve pahalı oldu. Bize toplam 40 milyon dolara mal oldu. Bazı hatalarımız da oldu ama zaman içinde öğrendik, artık daha ucuza ve daha elveriÅŸli yatırımlar yapabileceÄŸimize inanıyoruz. Koç Ata'da halen 9 bin hayvanımız var. Bu iÅŸte hayal kırıklığna uÄŸramadık, beklentilerimize ulaşıyoruz. Dolar kurlarının deÄŸiÅŸiminden dolayı biraz yara aldık ama bu zaman içinde telafi edilecektir. Böyle bir dönemde çiflik yatırımlarını sürdürmekten endiÅŸe duymuyor musunuz?- Türkiye'de geleceÄŸi olan tek sektör tarım ve hayvancılık. Etimizi sütümüzü satacağımızı biliyoruz. Hayvancılık sektöründe büyük bir gelecek görüyorum. Bu ürünlerin pazarlama sorunu da yok. Bugün gıda dünyanın iÅŸi. 30 trilyon dolarlık bir dünya ekonomisi içinde 13 trilyon dolarlık bölümü gıdadan oluÅŸuyor. Böyle olduÄŸu halde dünyanın yüzde 25'i kıtlık sınırında yaşıyor. Oysa bir bina yaptığımızda onu satabilecek miyiz bilmiyoruz. Turizm sektöründeki kıpırdanmadan da umutluyuz, inÅŸallah hayal kırıklığı yaÅŸamayız.Krizin geçtiÄŸini düşünüyor musunuz?- Kriz geçmiÅŸ deÄŸil, hálá bu krizin içindeyiz. Krizin acıları daha yeni çıkıyor. Ä°ÅŸten çıkarılan insanlar, uzun süre tazminatlarını harcadı. Bu paralar bitince krizin etkileri de ortaya çıkmaya baÅŸladı. Çünkü artık insanlar daha fazla tasarrufa yöneliyor, daha az alışveriÅŸ yapıyor ve bu da ekonomiyi durduruyor. Tüketim olmayan yerde, üretim yapılmaz. Ãœretim olmayan yerde de istihdam sorunları yaÅŸanır. Giderek ufalırız, Türkiye bu krizden ufalarak çıkarsa, bu borçlar ödenmez. Borçlar ancak büyüyerek ödenebilir. Dışardan gelen krediler sadece yama yapmaya yarıyor. Bu sorunun çözümü kendimizde, baÅŸka yerlerde çözüm aramamak lazım. Bütün sektörlerin ana sorunu verimlilik. Bu kriz en azından bize verimli çalışmayı öğretti.Peki Türkiye hangi sektörlerde büyüyebilir?- Türkiye, tarım, turizm ve otomotiv sektörlerinde büyüyebilir. Türkiye'de 280 milyon dönüm arazi var. Türkiye'nin tarım ve hayvancılıktan gelen GSMH payı 28 milyar dolar, dönüm başına 100 dolar düşüyor. Bu para dönüm başına Almanya'da 500 dolar, Hollanda'da 700 dolar. Biz yüzde 20 verimle çalışıyoruz. Türkiye isterse yılda 50 milyar dolarlık iÅŸlenmiÅŸ gıda ihrac edebilir. Oysa biz yılda 8 milyar dolarlık gıda ithal ediyoruz. Tarım ve hayvancılık sanayi acilen teÅŸvik edilmeli. Tarım ve hayvancılığın büyük çaplı yapılması lazım. Büyük ÅŸirketlerin bu iÅŸe el atması lazım. Devletin bu konuda büyük ÅŸirketleri teÅŸvik etmesi gerekiyor. Modern bir besi çiftliÄŸinin kurulması 40 milyon dolarları buluyor. Bunu Türkiye'de hangi çiftçi tek başına karşılayabilir. Büyük ÅŸirketlerin tarım ve hayvancılık sanayiine girmesi neler getirir?- Türkiye, ÅŸu anda temel gıda maddelerine Avrupa'dan daha çok para ödüyor. Ama gıdada en ucuz olabilecek ülke, Türkiye. Et, ÅŸeker, un, ekmek hepsi pahalı. Ä°nsan sadece sebzeyle doymuyor. Türkiye'de kiÅŸi başına düşen et miktarı çok düşük. Avrupalı bize otla besleniyorsunuz diyor. Büyük ÅŸirketler tarım sektörüne girdikçe, fiyatlar dünya seviyelerine çekilecek. insanlarımız daha iyi beslenecek. Gücü olan bütün iÅŸadamlarının bu sektöre girmesi ÅŸart. Tarım ve hayvancılıkta bir sanayileÅŸme yaratmamız lazım. Burger King % 10 küçüldüBurger King maÄŸazalarında ne kadarlık bir daralma yaÅŸandı?- Burger King zincirimizde yüzde 10 oranında maÄŸaza kapattık. Kriz derinleÅŸirse bu kapatmalar sürebilir, yüzde 25'leri bulabilir. Ä°nÅŸallah daha iyiye gideceÄŸini varsayıyoruz. Åžu anda Burger King zincirimizde 110 dükkan faaliyet gösteriyor. Bunların sadece 7'si franchise, 103'ü bize ait. Ama bundan sonraki geniÅŸleme sürecinde kendimiz ÅŸube açmak yerine, franchise sistemiyle geniÅŸleyeceÄŸiz.Harranova Süt, on yıl sonrasına hazırlanıyorSüt konusundaki çalışmalarınız nasıl gidiyor?- Birkaç ay önce Harranova adıyla çıkardığımız süt piyasada büyük market zincirlerini bazı maÄŸazalarında satılıyor. Henüz deneme aÅŸamasındayız, bu yüzden ürünümüz her yerde bulunamayabilir. Bu sektörde büyüyoruz. Åžu andaki süt üretim kapasiteniz nedir?- Günlük süt üretim kapasitemiz henüz 15-20 ton arasında, yıl sonunda 32 tona çıkacağız. Yılda 8 milyon tonun üzerinde üretim olan bir ülkede bizim on bin tonluk üretimimiz çok küçük bir rakam aslında. Ama on yıl sonra çok büyük rakamlara ulaÅŸacağız. Ata, dışarıda iÅŸ arıyorGrup olarak krizden nasıl etkilendiniz?- Genel krizden biz de etkilendik. Kriz nedeniyle birçok ÅŸirketimizde yaklaşık yüzde 35 oranında daraldık. Ata Ä°nÅŸaat olarak Türkiye'de pek projemiz kalmadı. DiÄŸer iÅŸ kollarımızda da çeÅŸitli önlemler alıyoruz. Ä°nÅŸaat sektörü tamamen tıkandı. Ä°ÅŸ yapmıyoruz, duruyoruz. Åžu anda inÅŸaat ÅŸirketlerimiz için yurtdışında iÅŸ arayışlarımız sürüyor. Rusya'da bir otel yapıyoruz. Yutdışındaki iÅŸlerimizin tutarı 40 milyon dolar civarında. Finans sektöründe de bir miktar küçüldük. Ata Menkul olarak pazar payımız düştü. Eskiden ilk 3-4 arasındaydık, ÅŸimdi ilk 10-12'deyiz. Otomobile giden kredinin inÅŸaata akması gerekiyorduSize göre 2000 krizi neden yaÅŸandı?- 2000 yılında bankalar otomotiv sektörüne ucuza kredi verdi. 15 milyar dolarlık otomobil satıldı. Bunun yaklaşık 4 milyar doları yerli otomobildi, kalanı döviz ödenerek ithal edildi. Kredileri, hiç bir katma deÄŸer uygulanmadan pat diye dışarı yolladık. Türkiye ekonomisinde büyüme yapmak istiyorsa, otomobil yerine ev kredisi vermeliydi. Otomobile aktarılan 15 milyar dolarlık kredi inÅŸaat sektörüne girseydi, bu para Türkiye'de 5 kere çevrilir ve ekonomiye 70 milyar dolar katkı saÄŸlardı. Devlet de 10 milyar dolar katkı elde ederdi. ERHAN KURDOÄžLUKurdoÄŸlu Grubu Yönetim Kurulu Ãœyesi, Ata Ä°nÅŸaat Endüstri ve Ticaret BaÅŸkan Yardımcısı Erhan KurdoÄŸlu, 1962 Samsun doÄŸumlu. TED Ankara Koleji'ni bitirdikten sonra Miami Ãœniversitesi Ä°nÅŸaat MühendisliÄŸi'nden mezun oldu. 1986 yılında Türkiye'ye dönerek Ata Ä°nÅŸaat'ın üstlendiÄŸi Atatürk Barajı ve Hidroelektrik Santralı'nın inÅŸaatında bir yıl çalıştı. Daha sonra KurdoÄŸlu grubundaki bazı ÅŸirketleri kurdu. 1995 yılında Amerikan fast food zinciri Burger King'in Türkiye temsilciliÄŸini aldı. Erhan KurdoÄŸlu, grupta ağırlıklı olarak Rusya'daki inÅŸaat iÅŸleri, Koç Ata ÇiftliÄŸi ile Burger King zinciri ve dağıtım ÅŸirketlerinden sorumlu. Â