Kooperatif Nedir? Kooperatif Türleri Nelerdir? Nasıl Kurulur?

Kooperatif ekonomik, sosyal ve kültürel istekler doğrultusunda demokratik kontrol edilir. Kooperatifler gönüllü olarak bir araya gelen insanlar tarafından oluşturulan özerk yapısı ile bilinen bir teşkilattır.

Kooperatif Nedir?

Toplumsal kalkınma ve ticari işletmeler için önemli temeller sağlayan kooperatifler gönüllü olarak bir araya gelen insanlardan oluşmaktadır. Ortak ekonomik, sosyal ve kültürel ihtiyaçlar doğrultusunda kontrol edilen işletmelere kooperatif denilmektedir.

Özellikle ülkelerdeki toplumsal kalkınma ve ticari işletmeleri geliştirmek adına kooperatiflere ihtiyaç duyulmaktadır. Kooperatifler özgün bir model olarak bilinirler. Bunun yanı sıra kooperatifler ortakların sahipliği ve ortaklarca yönetilme özelliğine sahiptir. Kooperatifler kendi kendilerine yeterler. Bunun yanı sıra sorumluluk, demokrasi ve dayanışma kooperatifte ön plandadır. Kooperatiflerin toplum geneline sunduğu pek çok avantaj bulunmaktadır.

Kooperatifler arasında çoğu zaman işbirliği yapılmaktadır. Bunun yanı sıra kooperatiflerin topluma karşı önemli sorumlulukları vardır. Kooperatif ortakları arasında belli aralıklar ile eğitim, öğretim ve bilgilendirme yapılır. Kooperatiflere ortakların ekonomik katılımı da çok önemlidir. Kooperatiflerin görev ve sorumlulukları da çok önem taşımaktadır.

Kooperatif Türleri Nelerdir?

Kooperatifler Ticaret Bakanlığı izni ile kurulmaktadır. Ayrıca kooperatifler de çeşitlilik göstermektedir. Buna göre bazı kooperatifler merkez teşkilatlarının sorumluluk alanına girmektedir. Bunlar da Üretim ve Pazarlama, Proje Danışmanlığı, Fikri Mülkiyet, İşletme, Hizmet ve Dayanışma, Sağlık Hizmetleri ve Yenilenebilir Enerji Kooperatifleri merkez teşkilatlarının sorumluluğuna girer.

Ayrıca Tüketim, Turizm Geliştirme, Kadın Girişimi, Bilimsel Araştırma ve Geliştirme, Çocuk Bakımı ve Küçük Sanat il müdürlükleri alanına girmektedir. Bunun dışında kalan tarımsal amaçlı tüm kooperatifler de Tarım ve Orman Bakanlığı sorumluluğundadır. Arsa, konut ve yapı kooperatifleri de Çevre ve Şehircilik Bakanlığı sorumluluğunda olmaktadır.

Kooperatif Nasıl Kurulur?

Günümüzde kooperatif kurulurken uyulması gereken pek çok detay bulunmaktadır. Özellikle bir kooperatif kurulurken en az 7 ortak bulunması gerekir. Bu 7 ve daha fazla sayıdaki ortaklar ana sözleşmeyi imzalayarak kooperatif kurarlar. Hemen ardından ise Ticaret Sicili Müdürlüğü tarafından sözleşmenin onaylanması gerekir. Kooperatifler Kanunu'na göre kimlerin kurucu olacağı tam olarak açıklanmamıştır. Kooperatiflerde kurucu sayılan kişi ana sözleşmeyi düzenleyen ve imzalayan kişidir. Ayrıca ana sözleşmede sermaye olarak gösterilen para ve ayn'ı taahhüt eden kişi de kooperatif kurucusu sayılabilir. Kooperatif kuruluş aşamasında ana sözleşmenin doğru bir şekilde imzalanması ve tasdikinin yapılması önem taşır.

Kooperatif kurulurken bakanlık ve ya il müdürlüklerine verilecek dilekçeler yazılır. Bu dilekçeler arasında yer alan izin dilekçesi kurucular arasından birkaç kişi tarafından imzalanır. Anasözleşme ise imzalandıktan sonra ticaret sicil müdürü onayı alınır. Bunlardan dördü onaylı fotokopi çekilmiş toplam altı tane anasözleşme izin makamına verilir.

Kooperatif kuruluş aşamasında kuruluş bilgi formu, banka dekontu, adli sicil belgeleri gerekir. Adli sicil belgeleri ilk yönetim ve denetim kurulu üyelerinden alınır. Bazı kooperatiflerde farklı olarak ek belgeler de istenebilir. Kooperatif kurma aşamasında istenilen belgelerin hazırlanmasından sonra bakanlık ve ya il müdürlüklerinin yapacağı incelemeler ve izin konuşulur. Sonrasında kuruluş için tescil ve ilan gerekir.

Kooperatifler Avantajları Nelerdir?

Tüm ülkelerde ve dünya genelinde kooperatif sistemi çok yaygındır. Özelikle toplumsal kalkınmanın sağlanması, girişimcilerin ve üreticilerin desteklenmesi için kooperatiflere ihtiyaç duyulur. Sürdürülebilir bir iş modeli olan kooperatifler yerel ekonomileri güçlendirirler. Yaşam şartlarını iyileştiren kooperatifler insanlara da sorumluluk bilinci kazandırırlar. Ayrıca bu noktada katılımcılık ön plandadır.