KKTC’ye ‘Barış Suyu’nda 30 milyon dolarlık ‘patent kavgası’ patladı

ANAMUR’un Dragon Çayı’ndan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne (KKTC) 1600 milimetre çaplı boruların denizin 120 metre altına asılması yöntemiyle 78 kilometrelik ‘yüzer boru sistemi’ kurulmasını öngören ve yılda 75 milyon metreküp su taşınmasını sağlayacak ‘Barış Suyu Projesi’nde fikir hakları ve patent sahipliği konusunda kavga çıktı. Projenin fikir haklarına ve ‘Su altında akışkan maddeleri taşıyan yüzen boru hattı sistemi’nin uluslararası patentine sahip olduklarını savunan Dizayn Grubu’nun patronu İbrahim Mirmahmutoğulları, “Alarko’yu bizi dışladığı için, DSİ’yi de adaleti engellediği için mahkemeye verdik. 30 milyon dolarlık maddi tazminat talebimiz var. İç hukuk tıkanırsa Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne kadar gideceğiz” dedi.

Patent yoksa ihale olmalı

Projenin, bu teknolojiye bir tek firma (Dizayn Boru) sahip olduğu için 1998’de Bakanlar Kurulu Kararı ve Cumhurbaşkanı onayı ile Alarko liderliğinde Dizayn Boru ve yabancı firmaların da bulunacağı bir konsorsiyuma ihalesiz ve Hazine garantili verildiğini anlatan Mirmahmutoğulları, şöyle konuştu: “Ancak Alarko, projeyi ihalesiz aldıktan sonra konsorsiyumu kurup işe başlamak yerine işi askıya aldı. Eğer bu sistemi çok sayıda firma uygulayabiliyorsa şimdi tüm şirketlere açık bir ihale yapılması gerekiyor.”

KKTC’nin yılda 13 milyon metreküp su açığı bulunuyor. Yılda 35 milyon metreküp suya ihtiyacı olan bölgede iklim şartları 22 milyon metreküp civarında su sağlanmasına izin veriyor. Bir süredir denenen ‘balonla su taşıma projesi’ yılda ancak 1.5 milyon metreküplük ek su sağlayabiliyor. Eğer KKTC’nin ihtiyaç duyduğu su sağlanabilirse tarıma çok elverişli araziler işlenecek ve büyük gelir sağlanacak. Ayrıca Güney Kıbrıs’a da Anamur’un suyu verilebilecek. Böylece Kuzey ile Güney arasında daha barışçıl bir dönemin başlayacağı da umuluyor.

Beraber yürüdük saf dışı kaldık

İBRAHİM Mirmahmutoğulları, “Projeyi Alarko Holding’e biz götürdük. Alarko, TML ve Dizayn Grup olarak yola çıktık” dedi ve şu bilgileri verdi: “Proje 1996’da Kemal Gürbüz Orun tarafından Kıbrıs Su ve Elektrik Projesi adıyla tescil ettirildi. Aynı yıl ‘Su altında akışkan maddeleri taşıyan yüzen boru hattı’ başlıklı buluş olarak patenti alındı. Orun, fikir ve patent haklarını bize devretti. 27.05.1998’de de Bakanlar Kurulu kararı ile iş Alarko liderliğinde kurulacak bir konsorsiyuma ihalesiz verildi.”

Boğaz Köprüsü’ne patent olur mu, projeye yamanmak istiyorlar

ALARKO Holding Genel Koordinatörü Ayhan Yavrucu, Dizayn Grup Başkanı İbrahim Mirmahmutoğulları’nın açıklamaları için “Bu projenin Dizayn ile uzaktan yakından hiç bir ilgisi yok. Biz bu projeyle 1990’lı yıllardan beri uğraşıyoruz ve Dizayn Grubu’nun neden bu fikirleri ileri sürdüklerini, nasıl bir ilişki kurduklarını anlamakta sıkıntı çekiyorum.
Konu mahkemelik de olmuş durumda ve davalar sonuçlandığında kimin haklı olduğu ortaya çıkacak” dedi. Ayhan Yavrucu şöyle devam etti: “Düşünsenize Boğaz Köprüsü’nün bir patenti olabilir mi? Bunlar şimdi böyle bir hak iddia ediyorlar ve kendi kendilerine bağlantı kurmaya çalışıyorlar. Oysa ki Barış Suyu Projesi’nin fikir babası da geliştireni de biziz. Bu projenin tüm uygulama projelerini biz yaptık. Binlerce paftadan oluşan projeleri kim çizmiş? Alarko mu çizmiş, onlar mı çizmiş? Ellerinde çizilmiş bir pafta var mı? Bende 1600 pafta proje var. Herhalde projeye bir tarafından yamanmak istiyorlar.”