Kıyamete 99 gün

Bikigisayar sistemlerinde yaşanacak Dijital Kıyamet'e sadece 99 gün kaldı. Ve biz, yıllardır ‘‘geliyorum’’ diyen bu soruna sadece yüzde 72 oranında hazırlanan bir ülkedeyiz. 1 Ocak 2000 sabahı, Türkiye'yi kötü sürprizler bekliyor.

31 Aralık 1999 gece yarısı saatler 00:00'ı gösterdiğinde bilgisayar sistemlerinde yaşanması beklenen ‘‘Dijital Kıyamet’’ için sadece 99 gün kaldı. Uzmanlar, bugüne kadar 2000 sorunu konusunda hazırlık yapmayanlar için, bundan sonra da yapılabilecek birşey kalmadığını belirtiyorlar.

Dijital Kıyamet hazırlığı konusunda ‘‘orta düzeyde’’ bulunan Türkiye'de risk yüzde 28'lere ulaşıyor. Çünkü Devlet Planlama Teşkilatı Yönetim ve Bilgi İdaresi, ülke genelinde 2000 sonununa hazırlık oranının yüzde 72.24 olduğunu açıkladı.

Yüksek gibi görünmekle birlikte, bu oran herşeyin elektronikleştiği günümüzde oldukça ciddi riskleri ifade ediyor. ABD Merkez Bankası (FED) Başkanı Alan Greenspan, bir süre önce, ‘‘Bankaların bu soruna yüzde 99 oranında hazır olmaları bizim için yetmez. Yüzde 100 hazır olmayan banka ile çalışmayız’’ açıklamasını yapmıştı. ABD bu yaklaşımı sergilerken, Türkiye'de bankaların Dijital Kıyamet'e hazırlık oranı yüzde 99 bir tarafa, sadece yüzde 87. Yani, 1 Ocak 2000 sabahı, bankacılık sisteminde yapılacak her 100 işlemin 13'ü hatalı olabilecek.

SAĞLIK HİZMETİ ALMAYIN

Sektörel olarak, Türkiye'yi 1 Ocak sabahı ciddi riskler bekliyor. Özellikle ulaştırma, enerji, sağlık ve hizmetler sektöründe, hazırlık oranı oldukça düşük. DPT'ye göre sağlık sektörü, Dijital Kıyamet'e yüzde 60 oranında hazır, enerjide bu oran yüzde 64, ulaştırmada ise yüzde 69. Hizmetler sektörü ise en hazırlıksız sektör.

Bu sektörün kıyamete hazırlık oranı sadece yüzde 57 düzeyinde bulunuyor. Bu oranların ortaya koyduğu gerçek şu: 31 Aralık 1999 ve 1 Ocak 2000 tarihlerinde seyahat etmeyin ve acil durumlar dışında kesinlikle sağlık hizmeti almayın.

Uzmanlar Dijital Kıyamet'in tüm sektör ve alanlarda yaşanacağını söylüyorlar. Türkiye'de soruna hala gereken önem verilmiyor, oysa İngiltere'de Başbakan Tony Blair, ‘‘çok geç kalındığı’’ gerekçesiyle Haziran ayında ‘‘2000 seferberliği’’ ilan etti. Fransa'da bilgisayarının 2000 yılına uygun hale getirilmesini sağlamayan memurların şahsen sorumlu tutulacakları açıklandı.

2000 yılında bilgisayar sistemlerinde yaşanacak sorunun temelinde, tarih formatlarının iki haneli olarak kullanılması yatıyor. ‘‘1998’’ yılını ‘‘98’’ olarak kullanan tüm bilgisayar sistemleri, 2000 yılını ‘‘00’’ olarak algılayacaklar.

1 Ocak 2000'de hangi sorunlar çıkabilir?

Sorun çıkma olasılığı (Yüzde)

Raporlama hataları 70

Sigortaların iptali 60

Yöresel elektrik kesintisi 55

Yöneticilere tazminat davası 55

Bölgesel elektrik kesintisi 40

Uluslararası telefon kesintisi 35

Vergi raporlarında hata 35

Sosyal yardımlarda aksama 35

Çeklerin ödenmemesi 30

Vergi iadelerinin ödenmesi 25

Yerel telefonların çalışmaması 20

Taşıt kayıtlarında karışıklık 20

Üretim durması 20

Banka hesap dökümlerinde hata 15

Sermaye piyasalarında aksama 15

Otel rezervasyonlarında aksama 12

Deniz taşımacılığında aksamalar 10

İlaç tarih kayıtlarında aksama 10

Posta ve dağıtımda gecikme 10

Taşımacılıkta aksama 10

Küçük bankaların iflası 7

Su dağıtımında aksama 7

Kurumsal iflaslar 5

Gıda dağıtımında aksama 3

Banka hesaplarının silinmesi 2

Ölüm veya yaralanma 1

Türkiye kıyamete ne kadar hazır?

Sektör Hazırlık oranı(%)

Haberleşme 88

Maliye-finans 87

Genel idare 82

Güvenlik 75

Sosyal güvenlik 73

Ulaştırma 69

Enerji 64

Sağlık 60

Hizmetler 57

GENEL 72

1 Ocak sabahı neler olacak?

Bankanıza gittiğinizde, 1999 başında açtırdığınız hesabınıza 1 yıl yerine 99 yıllık faiz işlediğini göreceksiniz.

1965 doğumlu olduğunuz halde, nüfus idaresinin bilgisayarı ‘‘2000-1965=35’’ yerine ‘‘65-00=65’’ hesabını yapacağı için yaşınız birden 65 olarak hesaplanacak.

Kredi kartınız 2000 yılının haziran ayına kadar geçerli olduğu halde, alış-veriş yaptığınız mağazanın sistemi kartınızın tarihini ‘‘00’’ olarak görecek ve kartınızı kullanamayacaksınız.

2000 yılının ocak ayında kredi kartı ekstrenizde 200 trilyon liralık bir hesap olacak. Çünkü, bankanızın 2000 yılına uyumlu olmayan sistemi, size 99 yıllık faiz işletecek.

Yolculuk yaptığınız uçağın kullandığı uydusal yön bulma sistemi, yanlış koordinat vereceği için iniş yapacağınız hava limanına ulaşmakta zorlanacaksınız.

Telefon idaresi, 2000 yılbaşında yeni yılını tebrik etmek için aradığınız ailenizle yaptığınız telefon görüşmesinin 99 yıl sürdüğünü ve 150 milyar lira ödemeniz gerektiğini savunacak.