<B>Hanife BAŞ</B>
Oluşturulma Tarihi: Temmuz 06, 2002 15:57
Kitap yayınlamak ya da bir sanat etkinliğine sponsor olmak bankalar için bir prestij aracı. Bankalar tahminen her yıl 500'e yakın yeni kitabı piyasaya sürüyor, bir buçuk milyona yakın kitap satışı gerçekleştiriyorlar. Fazla getirisi olmaması nedeniyle yayınevlerinin basmak istemediği tarih, sanat kitaplarını yayınlayarak sektöre destek veriyorlar. Kitap yayıncılığı yapan bankalar konusunda İş Bankası ve Yapı Kredi öncü durumda. Akbank, Koçbank, Garanti, TEB ve Ziraat bu iki bankayı izliyor. Bazı bankalarda kitap yayıncılığı ayrı bir şirket olarak yapılanırken bazılarında yalnızca prestij kitapları yayınlamakla sınırlı.
Bankalar 'parayı değerlendirme' fonksiyonlarının dışında toplumsal sorumluluk konusunda da çalışmalar yapıyorlar. Kültürel yayınlar bunların başında geliyor. Birçok bankanın kültür yayınları bulunuyor.
Fazla getirisi olmaması nedeniyle yayınevlerinin basmak istemediği tarih, sanat kitaplarını Türk edebiyatına kazandırıyorlar. Kısacası Türkiye'nin kültür sanat hayatına katkıda bulunuyorlar. Kültür sanat ve yayıncılık pazarının gelişmesini sağlarken, kendi prestijlerini de artırıyorlar.
Kitap okuma oranlarının çok düşük olduğu Türkiye'de Yapı
Kredi, İş Bankası gibi bankalar krize karşın kitap yayınına verdikleri önemi azaltmadılar.
Türkiye'de banka yayıncılığı 1956'da İş Bankası Kültür Yayınları'nın kuruluşu ile başladı. İş Bankası'nı Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık takip etti. Son yıllarda ise Akbank, Koçbank, Garanti Bankası kitap yayıncılığına başlayan bankalar kervanına katıldı. Türkiye Ekonomi Bankası ve Ziraat Bankası da önemli eserleri yayınlayan bankalar arasında. Bazı bankalarda kültür yayınları ayrı bir şirket olarak yapılanırken, bazılarında ise bir bölüm olarak yer alıyor.
İŞ BANKASI ÖNCÜBanka yayınları denilince ilk akla gelen ve bu konuda öncülük yapan İş Bankası olmuş. İş Bankası Kültür Yayınları yıllardır edebiyat ve edebiyat dışı alanlarda okuyuculara hizmet veriyor. Bankanın kitap yayıncılığına başladığı yıldan bugüne kadar yayınladığı kitapların çizgisinde bir hayli değişikliğe gidilmiş. Bundan üç buçuk yıl önce de edebiyat ağırlıklı bir yayın faaliyeti sürdürülmesi gündeme gelmiş. Çağdaş Türk ve Dünya Edebiyatı dalında klasikler ve kitaplar yayınlanmaya başlanmış. İş Bankası Kültür Yayınları, sanat ve kültürden, ekonomi, finans, edebiyat ve sosyolojiye kadar geniş bir yelpazede 500'ü aşkın eserle Türkiye'de kültürel ve sanatsal yaşamda aktif bir rol oynuyor.
İş Bankası Kültür Yayınları Editörü Mürşit Balabanlılar, edebiyat kitaplarına ağırlık vermekle beraber yalnızca edebiyat kitapları yayınlamadıklarını söylüyor. 300 milyar lira aylık ve iki trilyonu geçen yıllık kitap satışlarının olduğunu belirtiyor.
TÜRKİYE’NİN İHTİYACI VARBalabanlar, kitap yayıncılığının çok zor ve çok yatırım gerektiren bir sektör olduğunu belirterek, şöyle devam ediyor:
‘‘Bankalar, şu anda sadece bankacılık hizmetleriyle yetinemezler. Çünkü onlar bu ülkenin kuruluşları. Bu ülkenin kültürüne katkıda bulunmaları gerektiğini düşünmeliler. Türkiye'nin buna ihtiyacı var. Yayıncılık çok zor. Yatırımın çok ağır bir şekilde geriye döndüğü bir sektör. Daha sektör haline bile gelmemiş. Yayıncılık yapan bankalar bir anlamda topluma karşı olan sosyal sorumluluklarını ödüyorlar. Kalkınma sadece ekonomi ile olmaz. Toplumların yaşamında kültür çok önemli.‘‘
Balabanlar, edebiyat alanında Türkiye'de yeni bir okur kitlesinin bulunduğunu dile getiriyor. Bu okurların belli konularda yazılmış yazılardan zevk aldığını geçen yıl tarihi romanlara en fazla ilginin gösterildiğini kaydediyor. Bu yıl Ahmet Altan, Orhan Pamuk, Buket Uzuner ve Oktay Sinanoğlu gibi Türk yazarların ön plana çıktığını belirtiyor.
Beş satış mağazası bulunan İş Bankası Kültür Yayınları, satışlarının yüzde 18'ini kendi mağazalarından gerçekleştiriyor. Satışlarının yüzde üçünü internet üzerinden, yüzde 35'e yakınını ise dağıtıcılar aracılığıyla yapıyor.
Kriz nedeniyle kitap satışları azalmamış. Sadece sanat kitaplarının yayını kısıtlanmış. Prestij kitaplar denilen kuşe kağıtlı kitaplar dışında diğer kitaplarda herhangi bir kısıtlamaya gidilmemiş.
SATIŞLAR ETKİLENMEDİYapı Kredi Kültür ve Sanat Yayıncılık ağırlıklı olarak edebiyat kitapları yayınlıyor. Edebiyat kitaplarını, sanat, düşünce, gençlik kitapları izliyor. Kitaplık, Kalite ve Sanat Dünyası isimli üç dergi çıkarıyor. Yapı Kredi Kültür ve Sanat Yayıncılık Genel Müdürü Ömer Kükner, kitap satışlarının krizden etkilenmeyen tek şey olduğunu belirtiyor. Kriz nedeniyle insanların günlük hayatlarını sürdürmek için yaptıkları harcamalar dışındaki tüketim ihtiyaçlarını kitap alarak giderdiklerini dile getiriyor. Kükner'e göre çok fazla tiyatroya, sinemaya gidemeyen insanlar kitap okumaya yönelmiş: ‘‘2001 yılı Türkiye açısından kötü bir yıl olmasına karşın, yayıncılar açısından çok kötü bir yıl olmadı.‘‘
Harry Potter, Yapı Kredi Yayınları'nın en ses getiren kitabı olmuş. Geçen yıl 23 Nisan'da Türkçe'ye kazandırılan bu çocuk kitabının satış rakamı bir yıl içinde yarım milyonu geçmiş. Bütün dünyada büyük ilgi gören Harry Potter'in dördüncü kitabının bu ay içinde ya da Ağustos'ta piyasaya sunulması planlanıyor.
Kükner, 2004 yılının kitaplarını şimdiden belirlemiş olduklarını kaydediyor. Sorumluluk duyan bir yayınevi olduklarını, güncel, moda kitaplara yönelmek yerine Türkiye'nin ihtiyacı olduğunu düşündükleri yerli ve yabancı eserleri yayınlamayı sürdüreceklerini söylüyor. Türkiye'de 10 binin üzerinde satan kitapların çok satıyor kabul edildiğini dile getiriyor.
PRESTİJ AMAÇLI YAYINCILIKAkbank Yayınları, 1971 yılından beri okuyucuya hizmet veriyor. Satış amacından çok prestij amaçlı yayıncılık ön planda. Başlangıçta sanatsal ağırlığın dışında ekonomi ve çocuklara yönelik kitaplar da yayınlanmış. Son beş yıldır yalnızca sanat kitaplarına odaklanılmış. Akbank Yayınları yayıncılıktan çok kültür ve sanata katkıda bulunmayı amaçlıyor.
Koçbank bünyesindeki
Koç Kültür Sanat, 2001 yılında faaliyete geçmiş. İlk aşamada Osmanlı Kültürüne yönelik eserleri pazara sunmuş. Bunu yayıncılığın hemen her alanındaki çeviri kitaplarının izleyeceği belirtiliyor. Koç Kültür Sanat'ın bastığı Max Fructermann kartpostalları en çok ilgi gören yayınları arasında yer alıyor.
Yayıncılar Birliği Genel Sekreteri Metin Celal, yayıncılık işine giren bankaların sektöre önemli katkıları olduğunu söylüyor. Yeni kitapların ve yeni okuyucuların Türk Edebiyatı'na kazandırılmasını sağladıklarını belirtiyor. Bankaların mali, tanıtım ve pazarlama güçlerinin daha fazla olması nedeniyle yayınevlerinin basamadığı kitapları yayınlayabildiklerini kaydediyor.