Kısa çalışma ödeneği yüzde 50 artıyor, süre 6 aya çıkıyor
Güncelleme Tarihi:
Bülent SARIOĞLU/ANKARA
Oluşturulma Tarihi: Şubat 06, 2009 00:00
Hükümetin kriz sancısına ilaç olarak hazırladığı "Torba Yasa", dün Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik’in parti yönetimlerine yaptığı turla gün yüzüne çıktı.
Meclis’e sunulan tasarıya göre, Menkul kıymet yatırım fonlarının banka ve sigorta vergileri silinecek. Türkiye’ye makine ve teçhizat getiren yatırımcıdan KDV alınmayacak. Genç ve kadın istihdamını teşvik süresinin 1 yıla kadar uzatılması Bakanlar Kurulu’nun yetkisine bırakılıyor. Kısa çalışma için yapılan başvurulara münhasır olmak üzere kısa çalışma ödeneğinin miktarı yüzde 50 oranında artırılıyor, yararlanma süresi ise 3 aydan 6 ay’a çıkarılıyor. Fabrikasını geri kalmış illere taşıyan işletmeci 5 yıl kurumlar vergisinin dörtte üçünü ödemeyecek. Tasarıdaki hükümler şöyle:
KIZILAY baĞIŞI vergİden muaf: Kızılay’a yapılan bağış ve yardımların tamamı, gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirden düşülecek. Kurumların Kızılay’a yaptığı bağışların tamamı da kurumlar vergisi beyannamesinden indirilecek.
MÜKELLEF OLMAYAN YABANCI FON: Katılımcıları tam mükellef olmayanların portföylerini yöneten şirketler, bu fonların iş merkezi olarak değerlendirilmeyecek. Bu şirketler, daimi temsilci sayılacak. Böylece, kurumlar vergisi mükellefi olma niteliklerini taşımayan yabancı fonların portföy yönetim şirketleri, fonlarını Türkiye’de değerlendirebilecek. Bu şirketler, Türkiye’de kurulu portföy yönetim şirketleri aracılığıyla sadece elde ettikleri kazanç kadar vergi ödeyecek.
TAŞINAN FABRİKAYA TEŞVİK: Özel olarak tekstil, konfeksiyon ve hazır giyim, deri sektörlerinde faaliyette bulunanlardan, üretim tesislerini 31 Aralık 2010’a kadar Bakanlar Kurulu’nca belirlenen illere nakleden ve en az 100 kişilik istihdam sağlayan mükellefler, bu illerde sağladıkları kazançlar için nakil tarihini izleyen hesap döneminden itibaren 5 yıl kurumlar vergisini yüzde 75 indirimli ödeyecek.
LİMAN VE ALANDA SIFIR VERGİ: Deniz ve hava taşıma araçları için liman ve hava meydanlarında verilen hizmetlerden hiçbir vergi alınmayacak.
BAHİSE VERGİ MUAFİYETİ: Şans oyunları işletme lisansı işlemlerinde vergi uygulanmayacak. Şans oyunları hasılatında, süresi içinde tahsil edilmeyen ikramiyeler mahsup edilmeyecek.
TAPU HARCI STANDART OLUYOR: Kayıt dışı taşınmazların kayda alınması amacıyla tapu harçları yeniden düzenlendi. Arsa ve arazi üzerine yeniden inşa olunacak bina ve tesislerin tescilinde 100 TL, sosyal mesken, işçi evleri ve daha düşük nitelikteki meskenlerin tescilinde 50 TL, bunlar dışındaki her türlü taşınmaz için 50 TL harç ödenecek.
Ar-Ge’de çalIŞana vergi kazancI: Ar-Ge faaliyetlerinde bulunan işyerlerinde çalışan personelin ücretine büyük oranda gelir vergisi uygulanmayacak. Doktoralı olanların ücretinin yüzde 90’ı, diğerlerinin yüzde 80’i gelir vergisi dışında tutulacak. Bu teşvik 31 Aralık 2013’e kadar uygulanacak.
İthal cepe taban vergİ: İthal cep telefonundan en az 40 TL vergi alınacak. Telefonun normal vergisi 40 liranın üzerindeyse olağan vergisi kesilecek.
Yaşlı aracı hurdaya çıkarana vergi affı
1979 veya daha eski olan motorlu araçların, hurdaya çıkarılması halinde 31 Aralık 2009’a kadar tahakkuk etmiş ve ödenmemiş olan motorlu taşıtlar vergisi ile bu vergiye ilişkin gecikme zammı, gecikme faizi, vergi cezaları silinecek. Bu araçların 31 Aralık 2008’e kadar tescil plakasına kesilen idari para cezaları da affedilecek. Herhangi bir nedenle motorlu taşıt vasfını kaybetmiş olup 1998 ve daha eski olan taşıtlara da kısmi indirim getiriliyor. Bu taşıtların vergilerinin dörtte birinin 31 Aralık 2009’a kadar ödenmesi halinde, kalan vergi ve cezaları silinecek. 5 Temmuz 2003’ten önce çalınan motorlu taşıtların ödenmemiş vergileri, gecikme ceazları ve plakaların akesilen para cezaları da silinecek.
Çekte erken bozdurma bitiyor
31 Aralık 2009’a kadar, çekin üzerinde yazılı keşide tarihinden önce ödenmek için muhatap bankaya ibrazı geçersiz sayılacak. Maddenin gerekçesinde "Ekonomik sıkıntılarla çeklerin zamanında ödenememesi sonucunda ticari hayatta karşılaşılan sorunlara ve mağduriyetlere çözüm üretilmesi amaçlanmaktadır" denildi. Türk Ticaret Kanunu’nun 711’nci maddesi üçüncü fıkrasında düzenlenen "Keşideci çekin kendisinin veya üçüncü bir kimsenin elinden rızası olmaksızın çıkmış olduğu iddiasında ise muhatabı çeki ödemekten men edilir" hükmü kaldırılıyor. Böylece, piyasada kaosa neden olan bir kötüye kullanımın önüne geçilmesi amaçlandı. Ödeme güçlüğüne düşen işletmeci, "Çeki çalışanım benim rızam dışında yazmış" diyerek borçtan kaçınamayacak. Bu nedenle yargıyı tıkayan dosyalar da düşecek.
KIZILAY baĞIŞI vergİden muaf: Kızılay’a yapılan bağış ve yardımların tamamı, gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirden düşülecek. Kurumların Kızılay’a yaptığı bağışların tamamı da kurumlar vergisi beyannamesinden indirilecek.
MÜKELLEF OLMAYAN YABANCI FON: Katılımcıları tam mükellef olmayanların portföylerini yöneten şirketler, bu fonların iş merkezi olarak değerlendirilmeyecek. Bu şirketler, daimi temsilci sayılacak. Böylece, kurumlar vergisi mükellefi olma niteliklerini taşımayan yabancı fonların portföy yönetim şirketleri, fonlarını Türkiye’de değerlendirebilecek. Bu şirketler, Türkiye’de kurulu portföy yönetim şirketleri aracılığıyla sadece elde ettikleri kazanç kadar vergi ödeyecek.
TAŞINAN FABRİKAYA TEŞVİK: Özel olarak tekstil, konfeksiyon ve hazır giyim, deri sektörlerinde faaliyette bulunanlardan, üretim tesislerini 31 Aralık 2010’a kadar Bakanlar Kurulu’nca belirlenen illere nakleden ve en az 100 kişilik istihdam sağlayan mükellefler, bu illerde sağladıkları kazançlar için nakil tarihini izleyen hesap döneminden itibaren 5 yıl kurumlar vergisini yüzde 75 indirimli ödeyecek.
LİMAN VE ALANDA SIFIR VERGİ: Deniz ve hava taşıma araçları için liman ve hava meydanlarında verilen hizmetlerden hiçbir vergi alınmayacak.
BAHİSE VERGİ MUAFİYETİ: Şans oyunları işletme lisansı işlemlerinde vergi uygulanmayacak. Şans oyunları hasılatında, süresi içinde tahsil edilmeyen ikramiyeler mahsup edilmeyecek.
TAPU HARCI STANDART OLUYOR: Kayıt dışı taşınmazların kayda alınması amacıyla tapu harçları yeniden düzenlendi. Arsa ve arazi üzerine yeniden inşa olunacak bina ve tesislerin tescilinde 100 TL, sosyal mesken, işçi evleri ve daha düşük nitelikteki meskenlerin tescilinde 50 TL, bunlar dışındaki her türlü taşınmaz için 50 TL harç ödenecek.
Ar-Ge’de çalIŞana vergi kazancI: Ar-Ge faaliyetlerinde bulunan işyerlerinde çalışan personelin ücretine büyük oranda gelir vergisi uygulanmayacak. Doktoralı olanların ücretinin yüzde 90’ı, diğerlerinin yüzde 80’i gelir vergisi dışında tutulacak. Bu teşvik 31 Aralık 2013’e kadar uygulanacak.
İthal cepe taban vergİ: İthal cep telefonundan en az 40 TL vergi alınacak. Telefonun normal vergisi 40 liranın üzerindeyse olağan vergisi kesilecek.
Yaşlı aracı hurdaya çıkarana vergi affı
1979 veya daha eski olan motorlu araçların, hurdaya çıkarılması halinde 31 Aralık 2009’a kadar tahakkuk etmiş ve ödenmemiş olan motorlu taşıtlar vergisi ile bu vergiye ilişkin gecikme zammı, gecikme faizi, vergi cezaları silinecek. Bu araçların 31 Aralık 2008’e kadar tescil plakasına kesilen idari para cezaları da affedilecek. Herhangi bir nedenle motorlu taşıt vasfını kaybetmiş olup 1998 ve daha eski olan taşıtlara da kısmi indirim getiriliyor. Bu taşıtların vergilerinin dörtte birinin 31 Aralık 2009’a kadar ödenmesi halinde, kalan vergi ve cezaları silinecek. 5 Temmuz 2003’ten önce çalınan motorlu taşıtların ödenmemiş vergileri, gecikme ceazları ve plakaların akesilen para cezaları da silinecek.
Çekte erken bozdurma bitiyor
31 Aralık 2009’a kadar, çekin üzerinde yazılı keşide tarihinden önce ödenmek için muhatap bankaya ibrazı geçersiz sayılacak. Maddenin gerekçesinde "Ekonomik sıkıntılarla çeklerin zamanında ödenememesi sonucunda ticari hayatta karşılaşılan sorunlara ve mağduriyetlere çözüm üretilmesi amaçlanmaktadır" denildi. Türk Ticaret Kanunu’nun 711’nci maddesi üçüncü fıkrasında düzenlenen "Keşideci çekin kendisinin veya üçüncü bir kimsenin elinden rızası olmaksızın çıkmış olduğu iddiasında ise muhatabı çeki ödemekten men edilir" hükmü kaldırılıyor. Böylece, piyasada kaosa neden olan bir kötüye kullanımın önüne geçilmesi amaçlandı. Ödeme güçlüğüne düşen işletmeci, "Çeki çalışanım benim rızam dışında yazmış" diyerek borçtan kaçınamayacak. Bu nedenle yargıyı tıkayan dosyalar da düşecek.