‘Kırmızı ışık karteli’nin 50 trilyonluk ihale oyunu

Rekabet Kurulu’ndan 10.2 trilyon lira ‘Trafik Sinyalizasyonu’ cezası yiyen Siemens’in rakip ÅŸirketlerle sözleÅŸme yapıp, 4 yıl boyunca ihaleleri ‘kartel’ gibi etkilediÄŸi belirlendi. Bu yüzden ihalelerde fiyatlar 10 kata kadar yükseldi. Fiyatların yükselmesi, belediyelere pahalıya patladı.SIEMENS’e Rekabet Kurulu’ndan 10.2 trilyon lira ceza kestiren ‘Trafik Sinyalizasyonu’ dosyası, ÅŸirketin rakipleriyle imzaladığı sözleÅŸmelerle 4 yıl boyunca kamu kuruluÅŸlarından ihale yoluyla alınan yaklaşık 50 trilyon liralık iÅŸ hacmini ‘kartel’ gibi yönettiÄŸini ortaya koydu. Dosyadaki bilgi ve belgeler, Siemens’in; trafik sinyalizasyon malzemeleri üreticilerinin tamamına yakınını nakit desteÄŸi ve kredili ürün taahhüdüyle bayileÅŸtirip üretim yapmalarını yasakladığını ve 81 ili bu 8 firmaya pay edip, fiyatlar yükselene kadar ihalelere ‘teÅŸekkür mesajı’ göndermeyi saÄŸladığını kanıtlıyor. Siemens’in bu operasyonla tek tedarikçi haline gelip, fiyatları cihaz başına 2 milyar liradan 20 milyar liraya kadar yükselttiÄŸi görülüyor.BÄ°RLÄ°KTE AVRUPA TURU: Siemens, ayrıca ihale veren kuruluÅŸların trafik sinyalizasyon iÅŸleriyle ilgili bürokratlarını, bayileÅŸtirdiÄŸi firmaların sahipleriyle Avrupa turlarında buluÅŸturdu. Birçok belediyede ve Karayolları Genel Müdürlüğü’nün bölge müdürlüklerindeki bürokratların isimlerini ve iletiÅŸim bilgilerini iÅŸbirliÄŸi yaptığı firmalarla ortaklaÅŸa kullandı. BÃœTÃœN Ä°HALELERÄ° ALDI: Belediyeler ve Karayolları Genel Müdürlüğü kanalıyla ülke genelinde düzenlenen ‘trafik sinyalizasyon ihaleleri’nin bayileÅŸtirdiÄŸi firmalarca alınması için söz konusu firmaların ihale süreçlerinde iÅŸbirliÄŸi yapmasını önceden planlayan Siemens, bayileri kanalıyla teklifler verip ihaleleri istediÄŸi fiyatlardan istediÄŸi bayisine aldırdı. Ä°HBARCI DA BAYÄ°SÄ°: Siemens’in bu operasyonu süresince bütün belgeleri ve Siemens’le sözleÅŸmeli firmalar arasındaki intranet ortamında birçok bilgiyi toplayıp Rekabet Kurumu’na ihbar eden de yine bir Siemens Bayisi oldu. Sinyalizasyon Ltd’nin sahibi Süleyman Erseven, ‘Ben de buna karşı koydum. Kendim de ceza almayı göze alarak Rekabet Kurumu’na ihbarda bulundum. Delillerin büyük bölümünü ben de Siemens bayisi olduÄŸum için bana gelen yazışmalar ve intranete girmemi saÄŸlayan ÅŸifremi iptal etmeyi unuttukları için bu sistemdeki iÅŸ takiplerinden hazırladım. Onlar da inceleyip yapıp cezayı verdi’ dedi. Ä°halelere katılmayın fiyatları yükselteceÄŸizSÃœLEYMAN Erseven şöyle konuÅŸuyor: ‘Siemens önce kura çekiliÅŸi ile 81 vilayeti aramızda paylaÅŸtırdı ve ardından bize yazılı olarak (ihalelere teÅŸekkür gönderin) talimatını verdi. Bu biz bu fiyatlarla ihalelere girmeyince Karayolları Genel Müdürlüğü ve belediyeler kısa süre sonra bizim fiyatlarımıza mahkum oldu. Normalde 2.5-3 milyar lira olan cihazların fiyatları 19 ila 22 milyar liraya kadar yükseldi. Bu operasyon çok çabuk yapıldı ve 2001’de bu seviye yakalandı. Lambalar 2-3 misli fiyata, Led’liler (12 yıl dayanabilen ampullüler) neredeyse bir araba fiyatına satılmaya baÅŸlandı.’ Yakayı ele verdiren Mudanya kavÅŸağı olduSÄ°NYALÄ°ZASYON Ltd’nin sahibi Süleyman Erseven, Rekabet Kurumu’na verdiÄŸi ‘ihbar ve itirafçı dosyası’nın bir örneÄŸini, usta gazeteci UÄŸur Dündar’a da gönderdi. Erseven, Rekabet Kurulu’nun Siemens’e 10.2 trilyon lira ceza vermesinde etkili olan Mudanya KavÅŸağı örneÄŸini şöyle anlattı: ‘Siemens ile sözleÅŸme imzalamadan önceki dönemlerde oluÅŸan fiyatlara göre 8-10 misli yüksek fiyatlarla iÅŸ yapılıyordu. Mesela, Mudanya KavÅŸağı’nı ‘sözleÅŸmeli günlerde 60 milyar liraya yapan Trasin Elektronik, Siemens’ten kopmalar baÅŸlayıp rekabet tekrar baÅŸlayınca aynı donanımda bir baÅŸka kavÅŸağın ihalesini 6 milyar liraya aldı ve kurdu. Hem de aynı kurumdan ihale aldı. Nedense bu firmaya iki iÅŸin neden bu kadar farklı fiyatla yapılabildiÄŸi sorulmadı.’Konya’da baba oÄŸul ÅŸirketi:Süleyman Erseven, ihaleyi veren makamda bulunan bazı bürokratlara ‘kadın’ da gönderildiÄŸini iddia ediyor. Erseven, Konya BüyükÅŸehir Belediyesi’yle ilgili de ÅŸu örneÄŸi anlatıyor: ‘Konya BüyükÅŸehir Belediyesi Bilgi Ä°ÅŸlem ve Trafik Hizmetleri Daire BaÅŸkanı Osman KöseoÄŸlu’ydu. Konya’daki ihaleler Sintek Elektronik’e pay ediliyordu. 2 milyarlık cihazlar en çok da Konya BüyükÅŸehir Belediyesi’ne 19-20 milyara satıldı. Satışlar da büyük ölçüde Osman KöseoÄŸlu’nun oÄŸlunun ÅŸirketi Bilge Ä°letiÅŸim üzerinden yapıldı. Konya’da ayrıca baÅŸka bazı firmalarla da ihale iÅŸbirlikleri yapıldı.’10 üreticiydik, Siemens 7’sini sözleÅŸmeyle kapattıSÃœLEYMAN Erseven, Siemens’in ‘sözleÅŸme teklifinin’ krizli günlerde geldiÄŸini ve baÅŸlangıçta birçok ayrıntıyı anlayamadan sözleÅŸmeyi imzaladıklarını anlatıyor. Erseven şöyle konuÅŸuyor: ‘Trafik sinyalizasyon araçları üretiyorduk. Bütün Türkiye’de 10 civarında üretici firmaydık ve hepimiz de Ankara’daydık. Krizde doÄŸal olarak bütün firmalar sıkıntıya girdik. Siemens bunu fırsat bilerek sözleÅŸme teklif etti. BaÅŸlangıçta cazip ve masum bir teklifti. Hepimizin finansman sorunu vardı ve Siemens’in sözleÅŸmesi her firmaya 125 bin Euro nakit ve ürün saÄŸlıyordu. PeÅŸpeÅŸe yeni sözleÅŸmeler dayatıldı ve onlara imza koymazsak ilk sözleÅŸmenin hükümlerine göre yaklaşık 700’er milyar lira yükümlülüğümüz olduÄŸu söylendi. Ayrıca Siemens her birimizden de 200 milyar lira teminat çeki almıştı. SözleÅŸmeyi bozarsak 8 yıl da bu sektörde iÅŸ yapamayacaktık. Kısa süre sonra kalıplarımızı da topladılar. Hiç birimiz üretim yapamaz olduk.’İhale veren bürokrat da istifa edip ÅŸirket kurduSIEMENS’in ‘trafik sinyalizasyon dosyasındaki belgelere göre’ Ankara’daki tüm satış ve ihaleler için TKS (Trafik Kontrol Sistemleri Ä°nÅŸaat Elektrik Elektronik Sanayi ve Ticaret Limited Åžirketi) yetkili kılındı. Hiçbir firma burada iÅŸ almadı ve baÅŸka projeler adı altında iÅŸ alan inÅŸaat firmalarına da eÄŸer sinyalizasyon sistemi kuracaklarsa malzemeler yine TKS tarafından satıldı. Ancak TKS’yi diÄŸer Siemens firmalarından ayıran önemli nokta firmayı kuran ve sahibi olan Cebrail Polat, Ankara BüyükÅŸehir Belediyesi Trafik Daire BaÅŸkanlığı yaparken sözkonusu organizasyona dahil olmak için istifa edip ÅŸirketi öyle kurmuÅŸtu. Ä°stifa ettikten hemen sonra ÅŸirketi kuran Polat kısa süre sonra da Ankara BüyükÅŸehir Belediyesi’nden bu konudaki tüm iÅŸleri almaya baÅŸladı. Polat’ın ÅŸirketi TKS Ankara’nın en ücra sokaklarına kadar her tarafına sinyalizasyon sistemlerini Siemens ile sözleÅŸmeli olarak kurdu. Ä°ÅŸler karışınca da firmadaki resmi ortaklığına son verdi.Siemens’in üç yöneticisi ÅŸirket kurup pazara çıktıSIEMENS’in üç yöneticisinin Amber adıyla bir ÅŸirket kurduÄŸunu ve kendisinin bu oluÅŸumu ihbar ettiÄŸini kaydeden Süleyman Erseven, ‘Erhan Arıkkan, Ä°smal Fetih Ãœrkmez, Ziya Eren Tütüncü Siemens’te yöneticiydi ve bunlar 4 bayi ile ortaklaÅŸa Amber’i kurdu. Siemens Türkiye ÅŸikayetime 20 gün cevap vermedi ben de faks ile hem de Türkçe olarak bu konuyu Almanya’daki merkeze bildirdim. Ertesi gün saat 09.00’da bana Almanya’dan faks geldi ve bu ÅŸahısların iÅŸine son verdiklerini artık Siemens ile hiç alakaları kalmadığını yazıyordu. Ayrıca onlarla ortak olan 4 bayiye de ihtar çekmiÅŸler.’O üç kiÅŸinin iÅŸ akitlerini fesh ettikSÄ°EMENS Sanayi ve Ticaret A.Åž., iddialarla ilgili sorulara kısa bir açıklama gönderdi. Açıklamada, ‘Siemens Sanayi ve Ticaret A.Åž.’nin Amber Elektronik A.Åž. ile hiçbir ilgisi bulunmamaktadır. Siemens’in ilgili pazarda faaliyet göstermek üzere herhangi bir ÅŸirket kurması veya kurdurması söz konusu deÄŸildir. Adı geçen ÅŸirkette Siemens Sanayi ve Ticaret A.Åž. çalışanı olan üç kiÅŸinin, kurucu ortak olarak yer aldıkları, Sayın Süleyman Erseven’in gerçekleÅŸtirdiÄŸi ihbar neticesi öğrenilmiÅŸtir. Åžirketimiz söz konusu ihbarı anında deÄŸerlendirerek, henüz Rekabet Kurumu’nca açılan soruÅŸturma gündeme gelmemiÅŸken, etik kurallar çerçevesinde bu kiÅŸilerin iÅŸ akitlerini feshetmiÅŸtir’ denildi. Siemens açıklamasında sözkonusu ‘trafik sinyalizasyon iÅŸlerinin de genel faaliyetleri içinde çok küçük bir iÅŸ olduÄŸu’ belirtilerek, Rekabet Kurulu’nun ilgili gerekçeli kararı tebliÄŸ edildikten sonra hukuki iÅŸlemlerebaÅŸlanacağını kaydedildi. Â