Kira artışı fren yaptı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası verileri, konut fiyat artış hızında ciddi gerileme olduğunu ortaya koydu. Son açıklanan ocak ayı fiyat endeksine göre, yıllık yüzde 68 artışla son 25 ayın en düşük oranı görüldü. Artan fiyatlar, yüksek faiz ve farklı yatırım araçlarına geçişler talepte ve fiyatlarda etkisini gösterdi. Peki son yıllarda fahiş artışlar ve yasal zam sınırı ile tartışılan kiralardaki seyir nasıl? Gayrimenkul değerleme platformu Endeksa’nın raporuna göre; Şubat 2024 itibarıyla ülke genelinde son iki yılın en yavaş kira artışı gerçekleşti.

3 BÜYÜK İLDE YAVAŞLAMA VAR

Endeksa’nın Hürriyet için hazırladığı raporda şu veriler dikkat çekti:

* Türkiye genelinde yıllık kira artışı şubatta yüzde 74 oldu. Böylece Şubat 2022’deki yüzde 64’lük artıştan sonra en düşük oran görüldü ve son iki yılın en yavaş artışı kaydedildi.

* Konut satış fiyatında olduğu gibi kirada da, üç büyük il içinde İstanbul son sırada. Megakentte şubatta yıllık kira artışı yüzde 64 ve bu oran son 29 ayın en düşüğü.

* Ankara’da kira artış hızı yavaşlasa da hâlâ yıllık veriler yüzde 100’ün üzerinde. Başkentte şubat artışı yüzde 105 olarak açıklanırken, son 21 ayın en düşük oranı da kayıtlara geçti.

* İzmir’de ise 22 ay sonra yıllık kira artışında yüzde 100’ün altına inildi ve şubatta yıllık kira artışı yüzde 93 oldu. Hızdaki kayba rağmen artış ülke ortalamasının üzerinde gerçekleşti.

“Kiralar değil, kira artış hızı düşüyor” vurgusu yapan Endeksa Kurucu Ortağı ve Genel Müdürü Görkem Öğüt şu değerlendirmeyi yaptı:

HIZDAKİ DÜŞÜŞ NORMALLEŞME SİNYALİ

“Son aylarda kira artışının fren yaptığını görüyoruz. Aylık bazda kiralar şubatta İstanbul’da yüzde 2.4, ülke genelinde yüzde 2.8 arttı. Enflasyonun altında kalan artışlar aslında reelde düşüşü de gösteriyor. Biz bunu normalleşme sinyali olarak görüyoruz. Çünkü geçmiş aylarda yıllık yüzde 150’ye yaklaşan çok yüksek artışlar yaşanmıştı.” Öğüt, konutun yatırım aracı olmaktan uzaklaşmasıyla kiralık ev arzının azaldığını, bu nedenle yakın zamanda kira düşüşü beklenmediğini de ekledi.

ORTALAMA KİRA 15 BİN TL’Yİ AŞTI

ARTIŞ hızındaki düşüş kiraların ulaşılabilir olduğu anlamına gelmiyor. Endeksa verilerine göre ülke genelinde ortalama metrekare kira bedeli 137 TL, ortalama kira 15 bin 41 TL oldu. İstanbul’da ortalama metrekare kira bedeli 187 TL, ortalama kira 18 bin 672 TL olarak hesaplandı. Ankara’da ortalama kira 15 bin 504 TL olurken, İzmir’de 17 bin 424 TL’ye ulaştı.

ARZ SORUNU BÜYÜYOR

ÜLKE genelinde ev sahipliği oranı giderek düşerken, kiracı sayısı artıyor. Bu da kiralık arzının artması gerektiğini gösteriyor. Ancak yüzde 25 zam sınırı, yatırımcılar için kredilerin kısıtlanması ve mevduatın cazibesi ‘kiraya vermek için ev alan’ kesimin piyasadan çekilmesine neden oluyor. Hatta kiralık evi olanlar satma yoluna gidiyor. Bu gelişmeler kiralık konut arzındaki sorunun önümüzdeki dönemde büyüyeceğini, kira artışının da süreceğini gösteriyor. Sektör temsilcilerine göre çözüm; kamu-özel sektör işbirliği ile sosyal kiralık konut üretmek.