Kimse internetinden vazgeçmiyor

I. Bölüm: Telefon görüşmelerinde indirim geliyor 

- Kriz telekom sektörünü nasıl etkiledi?

Bizim iki ana ürün gamımız var, kurumsal ve bireysel. Kurumsal tarafta şöyle oldu: Genelde son çeyrekte kurumlar bazı büyük projeler yaparlar ama bu sene o hareket olmadı. Daha durağan bir son çeyrek geçti. Düşüş de olmadı artış da...

- Bireysel tarafta?

Bireysel tarafta da benzeri bir hareket var. Krizin ilk döneminde müşteriler biraz daha çekimserdi ama kasım ve aralıkta krize dair çok hızlı kesilen bir iş görmedik.

- Siz biraz daha yumuşak atlattınız yani...

Zaten telefon ve internet gibi harcamalar temel ihtiyaç haline geldi. Bu tür kriz dönemlerinde kurumlara bütçesel bir baskı oluyor ama diğer taraftan şirketler 'nereden daha fazla tasarruf edebilirim?' diye beklettikleri otomasyon projelerini de gündeme alabiliyorlar. Bu da bizi olumlu etkiliyor. Dolayısıyla biz krizlerden daha yumuşak çıkma şansına sahip oluyoruz. Bütçeler daralsa bile talep artışı ile birlikte bir dengelenme sağlanıyor.

- İnsanlar internetlerinden kriz nedeniyle vazgeçer mi?

Ancak çok elzem bir noktaya geldiği zaman vazgeçiyorsunuz. Bizim temel ihtiyaçlarımız nedir? Yeni bir yere taşınınca önce telefonu, elektriği bağlatırsın. Artık internet de bunların arasına girmeye başladı.

Geldiğimiz yere baktığınıza önemli sayıda bir internet kullanımına ulaşmaya başladık. Dolayısıyla insanların ilk kestiği şey internet olmuyor.

İşinizi kaybetseniz bile iş aramak için yine internete ihtiyacınız var. Bankacılık işlemlerini, yatırım işlemlerini hep internet üzerinden yapıyoruz. E-devlet tarafı da geliştikçe ivme çok daha artacak.

- Peki bu kriz o çok artan ivmeyi kesebilir mi?

Keser. Artış hızında belirli bir yavaşlama oluyor. Bir de işin moral tarafı var. Keyifsiz olduğunuz zaman alışveriş yapmak istemezsiniz. Bu durum yeni gelecek olanlarda bir öteleme yaratır. Ama kriz dolayısıyla 'ben artık internete bağlanmayayım' diyen bir şirket veya 'evdeki interneti kapatıp internet cafeye gideyim' diyenlerin sayısı çok çok az.

- Sizin şirket olarak hedefiniz nedir?

Bizim pazar payı hedefimiz alternatif telekom operatörleri içerisinde yüzde 35'e ulaşmak.

Pazarda bir tane yüzde 30'larda, iki tane de yüzde 25'lerde oyuncu olur diye tahmin ediyoruz. 3-4 oyuncu alternatif telekom pazarına hakim olacak.

- O kadar az şirket mi paylaşır pazarı?

Biz önümüzdeki 5 yıl içinde 250 milyon dolarlık yatırım yapacağız. Oradaki 3-4 yatırımcının da benzer yatırımlar yapıyor olması gerek. Bizim öngördüğümüz kadarıyla bu yatırımları yapabilecek olan daha fazla şirket yok.

- Yabancı bir firma girmez mi?

Mutlaka girecek ama zeten telekom pazarının şöyle bir altyapısı var: Türkiye'deki pazarın neredeyse yüzde 100'ü zaten yabancıların.

Telekom dünyası yabancı fonların ilgisini çeken bir alan ama bu pazarda birkaç Türk firmasının da olması gerekiyor. Biz doğru yerde doğru bir işi yaptığımız zaman önemli bir kesime hitap edeceğimizi düşünüyoruz.

- Millilik vurgusu kullanacak mısınız?

Yok hayır. Pazarlama açısından özellikle düşündüğümüz birşey değil.

- 250 milyon dolarlık yatırımın adresi neresi?

Büyük çoğunluğu altyapı yatırımlarına gidecek. Orada da iki türlü gidebiliriz. Birincisi müşteri bazında sunabileceğiniz hizmetler, diğeri de normal altyapı hizmetleri.

Biz orada bir karar verdik. Sokakları kazıp da fiber döşemeyeceğiz. Biz altyapıyı, altyapı hizmeti sunan şirketlerden alacağız. Bu altyapı işinde zaten çeşitlilik olacak ve biz de 'birkaç altyapıcıdan bu hizmeti alalım ki verdiğimiz hizmet kesintisiz olsun' diye düşünüyoruz.

Biz tüketiciye sunduğumuz hizmetlere, oradaki servise odaklanacağız.

- Bu yatırımın istihdama ne kadar katkısı olacak?

Mutlaka olacak ama bu parayı tekstile yatırsanız herhalde 10 bin kişiyi istihdam edersiniz. Ama bunlar teknolojik işler olduğu için o seviyede bir istihdam üretimi olmayacak. Fakat şöyle faydası var: Bu tip sektörler tetikleyici sektörler. Turizm gibi düşünün. Birçok yere faydası var.

- Mesela? 

Mesela altrernatif telekom geliştiği zaman dış kaynak hizmetleri de çok gelişecek. Her zaman Hindistan, İrlanda örneği konuşulur. Niye onlar başarılı? İrlanda'ya bakın. Atlantik'ten kıta avrupasına gelirken ilk İrlanda'dan geçersiniz. Bütün fiber hatların ilk bulunduğu yer. Hindistan'ın konumu da benzer. Dünya ticareti farklı noktalara gidiyor artık. Baharat yolu, ipek yolu, sonra su yolları, bu dönem enerji yolları... Bir sonraki dönemde ise iletişim ağlarını kimin tutuğu önemli hale gelecek.

Dış kaynakta çok büyük bir yelpaze var. Mesela sistemleri yönetme işi var. Çağrı merkezinden bile kolay. Örneğin güvenlik kamerası takibi... Oturuyorsunuz, karşınızdaki ekrandan ABD'deki fabrikanın bahçesini gözetliyorsunuz. ABD'de gece, Türkiye'de sabah. Normal mesaiye gelip ekrana bakıyorsunuz. Eğer çitten atlayan birisini görürseniz bir düğmeye basıyorsunuz ve ABD'deki karakola bir e-mail gidiyor. Siz dış kaynak hizmeti veriyorsunuz.

Ama sizin bu hizmeti verebilmeniz için bağlantılarınızın, internetinizin, telefon giderlerinizin dünya seviyesinde ucuz olması lazım. Dolayısıyla kendi içinizdeki telekom pazarının çok rekabetçi ve serbest olması lazım.

Bugün mesela ABD'li şirketlerin muhasebe işlerini yapan Hintli bir firmada 8 bin kişi çalışıyor. Çünkü orada internet de telefon da ABD ile aynı. İşte bizim de aynı seviyeye gelebilmemiz lazım.

- ADSL pazarına 'Biri' ile girdiniz. Beklediğiniz performansa ulaştınız mı?

Evet, bu yıl için ulaştık. 2013 yılı için hedefimiz ise 1.5 milyon kullanıcıya ulaşmak. Zaten bu sabit hatların alternatif telekom operatörlerine açılması da Biri aboneliklerini tetikleyecek.

- Biri'nin farkı nedir?

Birkaç tane farkı var.

Biz çıkmadan önce geniş bir araştırma yaptık. Orada ortaya çıkan temel problemlerden bir tanesi taahhüt konusu. İnsanlar, "biz bunu aldık ama aldıktan sonra hizmetten memnun kalmadık veya daha ucuzuna geçmek istiyorum ama eski paradan almaya devam ediyorlar" diyor. Bu hakikaten rahatsızlık veriyor. Siz gidip 10 liraya birşey alıyosunuz, o beş liraya düşüyor ama siz 10 lira ödüyosunuz. Bu çok doğru değil.

- Sizde taahhüt yok mu?

Hayır yok. Biz taahhtüt almıyoruz. İstediğiniz zaman sonlandırabilirsiniz.

- Başka?

Sonra dedik ki kotayı kaldıralım. En azından bir iki ay. Çok kullanmı olan varsa uyaralım, sonra kotasız pakete geçsin. Ayrıca e-mail ile ilgili yeni bir uygulama başladık. 5 gigabyte büyükklüğünde e-posta kutular koyduk. Ayrıca insanların digital materyallerini koymaları için internette online depolama alanı yarattık.

Sonra servis anlamında çok dikkat etmemiz gerektiğini düşündük. Sahada Arçelik'le beraber çalışıyoruz. Onların servis ağı her yere yayılmış durumda. Servis hizmetini bizim için Arçelik servisleri veriyor.

Bu bize 85 ilde aynı anda aynı hızda ve aynı kalitede hizmet vermemizi sağladı. Bunu kendi başımıza yapmaya kalksak 3-4 senelik bir projeydi.