KEY ödemeleri 2007'de yapılacak
Güncelleme Tarihi:
A.A.
Oluşturulma Tarihi: Nisan 05, 2006 14:37
Konut Edindirme Yardımı (KEY) hesaplarının tasfiyesi için hazırlanan kanun taslağı, Bakanlar Kurulu'nun imzasına açıldı. Nakit ya da hisse ile yapılacak ödemelerin en erken, 2007 yılının ikinci çeyreğinde gerçekleşebileceği tahmin ediliyor.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın dünkü açıklamaları sonrası yeniden gündeme gelen taslağın bu yıl içinde kanunlaşması halinde, 5-6 milyon kişiyi ilgilendirdiği tahmin edilen KEY hesaplarına istinaden, en erken 2007 yılının ikinci çeyreğinde ödemelerin gerçekleşebileceği belirtiliyor.
KEY hesaplarının tasfiyesi amacıyla daha önce çıkarılan düzenlemelerden farklı olarak bu kez, ödemelerin gerçekleşmesinde en önemli sorun olan hak sahiplerinin belirlenmesi için, ilgili kuruluşlara kaynak sağlanması olanağı getiriliyor.
Ayrıca daha önce Emlak Bankası'nın düşük faiz uygulaması nedeniyle nema kaybına uğayan hak sahiplerine yüksek tutarda nema ödenebilmesi için, şirket net atkiflerine bağlı olarak ödeme yapılması öngörüldü.
Buna göre, KEY hesaplarının devredildiği Emlak Gayri Menkul Yatırım Ortaklığı'nın (Emlak GMYO) net aktiflerinin yüzde 60'ı, belirlenecek hak sahiplerine ana para ve nema olarak verilecek.
Taslakta ayrıca, hak sahiplerine nakit ödeme olanağı da getiriliyor. Belirlenecek hak sahipleri, anapara ve namalarını, nakit olarak alabilecek veya Emlak GMYO hisseleri alarak ortaklığını sürdürebilecek.
TOKİ yetkililerinden edinilen bilgiye göre, KEY hesaplarının tasfiyesine ilişkin Bakanlar Kurulu'nun imzasına açılan taslakta, ödemelerin başlayabilmesini sağlamak üzere hak sahiplerinin belirlenmesine öncelik veriliyor. Taslakta, Tasfiye Halindeki Emlak Bankası ile SSK'ya, hak sahiplerinin belirlenmesi amacıyla yürütülecek çalışmalarda ihtiyacı olan personel, bilgisayar ve donanımın sağlanması için bütçeden kaynak sağlanması kolaylığı getiriliyor. Bu kuruluşların, çalışmalar esnasında çıkan personel, bilgisayar ve donanım alımı için bütçeden ödenek talepleri öncelikle karşılanacak.
Yetkililer, hesapların tasfiyesine ilişkin daha önce çıkarılan mevzuatta da SSK ve belediyelere hak sahiplerinin belirlenmesi için süre verildiğini, ancak bunun için kaynak sağlanmadığından bu kuruluşların çalışmaları yürütemediğini söylediler.
Bu arada bu kuruluşlara kaynak sağlanarak hak sahiplerinin belirlenmesi çalışmalarının 6 ayda tamamlanması öngörülüyor. Gerekirse bu süre 3 ay uzatılacak. İlgili kuruluşların KEY hesaplarının tasfiyesi amacıyla yapacakları altyapı harcamalarının tutarının, harcamalar yapıldıkça ortaya çıkması beklenirken, “toplam ödeme, sorunun çözümü” hedefi dikkate alınarak, bunun çok yüksek çıkması beklenmiyor.
5-6 MİLYON KİŞİNİN HESABI RESMİ GAZETE'DE İLAN EDİLECEK
İlgili kuruluşlar, hak sahiplerini Tasfiye Halindeki Emlak Bankası'na bildirdikten sonra, 2 ay içinde kişiler bazında anapara ve nema çalışması yapılacak. Ayrıca Emlak GMYO, SPK kurallarına uygun olarak şirket net aktiflerini hesaplayacak. Şirket net aktiflerinin yüzde 60'ı anapara ve nema ödemeleri için kullanılacak. Kişi bazında yapılacak değerlendirmelerden sonra, Emlak GMYO, 5-6 milyon olduğu tahmin edilen hak sahiplerini, kişi başına nema ve anapara tutarlarını Resmi Gazete'de ilan edecek. Bu aşamadan sonra kişiler, şirkete başvurarak ödemeleri talep edecek. Yetkililer, hak sahiplerinin Resmi Gazete'de ilanına kadar vatandaşların herhangi bir şey yapmalarına gerek olmadığını vurguladılar.
EMEKLİLERİN DURUMU
Emekliler veya haksahiplerinin varisleri de aynı ödemelerden yararlanacak. Hak sahiplerine, sahip olduğu ana para oranında nema verilecek. Diğer taraftan, ilan edilen hak sahipleri içinde bulunmayan vatandaşlar, başvurarak, durumlarının incelenmesini isteyebilecek. İsteyene nakit ödeme yapılabileceği gibi, isteyen Emlak GYO hisseleri alarak ortaklığını devam ettirecek. Daha önce Emlak Bankası'nın mevduat faizini düşük tutması nedeniyle haksahiplerinin önemli miktarda hak kaybına ugradığına işaret eden yetkililer, net aktif üzerinde ödeme yapılarak, haksahiplerinin “anlamlı bir para” almasının sağlanacağını vurguladılar.
Emlak GMYO'un, uyguladığı rant projeleri nedeniyle ödemeleri nakit yapacak durumda olduğunu vurgulayan yetkililer, geçen yıl itibariyle şirketin net aktiflerinin yüzde 60'ının değerinin, 1 milyar YTL düzeyinde olduğunun tahmin edildiğini belirttiler. KEY hesaplarının tasfiyesi amacıyla daha önce yürütülen çalışmalar sırasında, hak sahiplerinin belirlenmesinde yaşanan sorunlar nedeniyle, paranın Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu'na (FAKFUKFON) veya Zorunlu Tasarruf Hesabı'nın nemasına eklenmesi gibi öneriler gündeme gelmişti.
Yetkililer, taslakta, “ödenebilirliğin” sağlanması için kurumlara her türlü imkanın verileceğini vurguladılar.
EMLAK KONUT GMYO, YÜZDE 60 KÜÇÜLECEK
Öte yandan ödemelerin tamamının nakit yapılması durumunda, Emlak GMYO yüzde 60 küçülmüş olacak.
Emlak Bankasına bağlı Ankara İmar Ltd. Şti. ile Timlo Şirketinin birleşmesi ile kurulan, 1990'da Emlak Konut A.Ş'ye, 1 Ağustos 2002'den itibaren Emlak GYO A.Ş'ye dönüşen şirket, portföyünde bulunan gayrimenkullerin değerlendirilmesine yönelik çalışmalar yapıyor. Şirket, bu yıl 28 Şubat'ta yapılan olağan genel kurul kararı ile tekrar Emlak Konut GMYO adını aldı. Şirket portföyünde, Ankara, İstanbul, İzmir ve Tekirdağ illerinde, toplam 4,3 milyon metrekare arsa bulunuyor. KEY hesaplarındaki nemalandırılmış tutara karşılık gelen 395 milyon YTL karşılığı gayrimenkul, Emlak Bankası tarafından ayni sermaye olarak Emlak GMYO'ya verilmişti. Bu tutar, şirket hisselerinin
yüzde yaklaşık 61'ini oluşturuyor. Mülkiyeti KEY hak sahiplerine ait bu hissenin mali ve yönetimsel hakları TOKİ tarafından kullanılıyor.
Emlak Konut GYO A.Ş'nin kuruluş sermayesi 1990 yılında 370 milyar iken, çeşitli sermaye artışlarıyla önce 3,3 trilyon liraya daha sonra ayni sermaye olarak devredilen 250 trilyon liralık gayrimenkuller ile 253,3 trilyon liraya, en son KEY hesapları karşılığı ayni sermaye olarak devredilen 395,8 trilyonluk gayrimenkul ile 649,1 milyon YTL'ye çıkarılmıştı. KEY hesaplarının tasfiyesi, 1999'dan beri çözüme kavuşturulamamıştı.
HAK SAHİPLERİNİN SAYISI KONUSUNDA BÜYÜK BELİRSİZLİK VAR
Konut Edindirme Yardımı (KEY) uygulamasında hak sahiplerinin sayısı konusunda çok değişik rakamlar dile getiriliyor. KEY hesaplarının tasfiyesine ilişkin yasanın çıkarıldığı 1999 yılında ilgili devlet bakanı olan Sadi Somuncuoğlu, KEY hesaplarındaki hak sahibi sayısını 3 milyon kişi, 1999 yılı sonu itibariyle biriken parayı 387 trilyon lira olarak açıklamıştı.
Somuncuoğlu, çalışanlar açısından bir yük getirmeyen uygulama kapsamında, kişi başına ortalama, anapara ve nema dahil 130 milyon lira biriktiğini bildirmişti. Somuncuoğlu, 1 Ocak 1996'dan itibaren sıfırlanan KEY birikimlerine Emlak Bankası'nın yüzde 50 faiz uygulayarak paranın enflasyon karşısında erimesine neden olduğuna dikkati çekerken, “Bu paranın, pahalı projelerin finansmanında kullanıldığı eleştirileri de tamamen doğru. İşin vahim tarafı, ortada para yok. Gerçekte olmayan, kayıtlarda olan bir para. Para olsa belki bir şeyler yapılabilir” diye konuşmuştu.
Dönemin Emlak Konut Genel Müdürü Süleyman Şahin de, kurulacak Gayrımenkul Yatırım Ortaklığı'ndan (GMYO) KEY Hesabı'ndaki birikimlere mahsuben hak sahiplerine hisse senedi verilmesi kararını, “memurlara, işçilere ve emeklilerine, yeni bin yılın armağanı” olarak nitelendirmişti. KEY hesaplarına istinaden Emlak Konut'a devredilen gayrimenkuller arasında lüks villalar, Ataşehir gibi çok değerli arsalar bulunuyordu. Arsa devirleri ile Emlak GMYO, Türkiye'nin en büyük GMYO'su olmuştu. Daha sonraki yıllarda, KEY hak sahiplerinin sayısı 5-6 milyon civarında ifade edilmişti.
1 Ocak 1987'de yürürlüğe giren 3320 sayılı kanun uyarınca, 31 Aralık 1995'e kadar, işverenler, istihdam ettikleri kişiler için KEY hesabına para yatırmıştı. KEY hesabına yapılan işveren kesintileri, 1 Ocak 1996'dan itibaren sıfırlanmıştı. Hesapta, 1999 sonu itibariyle 6 milyon 156 bin lirası anapara olmak üzere, kişi başına yaklaşık 110 milyon lira bulunduğu belirtilmişti. Büyük bölümü 6 aylık mevduatta tutulan paraya, diğer bankalar yüzde 100 civarında faiz verirken Emlak Bankası'nın yüzde 50 faiz uygulaması zaman zaman eleştirilere neden olmuştu.
Yasaya göre, 1 Ocak 1987'den itibaren işçi ve memurlar adına işveren, bunların emeklileri adına da sosyal güvenlik kuruluşları tarafından Emlak Bankası nezdindeki hesaba, her ay konut edindirme yardımı yatırılıyordu. Bu yasaya göre, 10 kişiden fazla personel çalıştıran kamu kesimi de dahil olmak üzere, işverenlerin çalışanlar adına 180 ay (15 yıl) süreyle KEY hesabına para yatırması gerekiyordu. Mevzuata göre, bağımsız konutu bulunmayanlar 18 ay, konutu bulunanlar 36 aydan itibaren, Emlak Bankası'na başvurarak belediye ve imar sınırları içinde bulunan, kullanım alanı 75 metrekareyi geçmeyen konutlar için bu hesaptaki paradan yararlanabiliyordu. Paranın kullanımının 75 metrekarelik konutlar ile sınırlandırılmış olması, kişi başına biriken paranın, nemasıyla birlikte 110 milyon lira düzeyinde bulunması ve bu miktarın konut edinmek açısından fazla bir anlamı olmaması nedeniyle sistem işlememişti. Bu hesaba uygulanan faiz oranları ve hesabın değerlendirilmesi konusunda, TOKİ ile Emlak Bankası arasında birkaç dava açılmıştı.
KEY hesaplarının tasfiyesi amacıyla daha önce çıkarılan düzenlemelerden farklı olarak bu kez, ödemelerin gerçekleşmesinde en önemli sorun olan hak sahiplerinin belirlenmesi için, ilgili kuruluşlara kaynak sağlanması olanağı getiriliyor.
Ayrıca daha önce Emlak Bankası'nın düşük faiz uygulaması nedeniyle nema kaybına uğayan hak sahiplerine yüksek tutarda nema ödenebilmesi için, şirket net atkiflerine bağlı olarak ödeme yapılması öngörüldü.
Buna göre, KEY hesaplarının devredildiği Emlak Gayri Menkul Yatırım Ortaklığı'nın (Emlak GMYO) net aktiflerinin yüzde 60'ı, belirlenecek hak sahiplerine ana para ve nema olarak verilecek.
| “KİŞİ BAŞINA ÖDENECEK RAKAM, BAŞVURACAK HAK SAHİPLERİNİN SAYISINA BAĞLI” |
Konut Edindirme Yardımı (KEY) hesaplarının ödemesini yapacak kurum olan Emlak Konut Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı (Emlak GYO) Genel Müdürü Feyzullah Yetgin, şirketin 31 Aralık 2005 itibariyle net aktif değerlerinin toplamının 3 milyar YTL olduğunu bildirdi. |
Taslakta ayrıca, hak sahiplerine nakit ödeme olanağı da getiriliyor. Belirlenecek hak sahipleri, anapara ve namalarını, nakit olarak alabilecek veya Emlak GMYO hisseleri alarak ortaklığını sürdürebilecek.
TOKİ yetkililerinden edinilen bilgiye göre, KEY hesaplarının tasfiyesine ilişkin Bakanlar Kurulu'nun imzasına açılan taslakta, ödemelerin başlayabilmesini sağlamak üzere hak sahiplerinin belirlenmesine öncelik veriliyor. Taslakta, Tasfiye Halindeki Emlak Bankası ile SSK'ya, hak sahiplerinin belirlenmesi amacıyla yürütülecek çalışmalarda ihtiyacı olan personel, bilgisayar ve donanımın sağlanması için bütçeden kaynak sağlanması kolaylığı getiriliyor. Bu kuruluşların, çalışmalar esnasında çıkan personel, bilgisayar ve donanım alımı için bütçeden ödenek talepleri öncelikle karşılanacak.
Yetkililer, hesapların tasfiyesine ilişkin daha önce çıkarılan mevzuatta da SSK ve belediyelere hak sahiplerinin belirlenmesi için süre verildiğini, ancak bunun için kaynak sağlanmadığından bu kuruluşların çalışmaları yürütemediğini söylediler.
Bu arada bu kuruluşlara kaynak sağlanarak hak sahiplerinin belirlenmesi çalışmalarının 6 ayda tamamlanması öngörülüyor. Gerekirse bu süre 3 ay uzatılacak. İlgili kuruluşların KEY hesaplarının tasfiyesi amacıyla yapacakları altyapı harcamalarının tutarının, harcamalar yapıldıkça ortaya çıkması beklenirken, “toplam ödeme, sorunun çözümü” hedefi dikkate alınarak, bunun çok yüksek çıkması beklenmiyor.
5-6 MİLYON KİŞİNİN HESABI RESMİ GAZETE'DE İLAN EDİLECEK
İlgili kuruluşlar, hak sahiplerini Tasfiye Halindeki Emlak Bankası'na bildirdikten sonra, 2 ay içinde kişiler bazında anapara ve nema çalışması yapılacak. Ayrıca Emlak GMYO, SPK kurallarına uygun olarak şirket net aktiflerini hesaplayacak. Şirket net aktiflerinin yüzde 60'ı anapara ve nema ödemeleri için kullanılacak. Kişi bazında yapılacak değerlendirmelerden sonra, Emlak GMYO, 5-6 milyon olduğu tahmin edilen hak sahiplerini, kişi başına nema ve anapara tutarlarını Resmi Gazete'de ilan edecek. Bu aşamadan sonra kişiler, şirkete başvurarak ödemeleri talep edecek. Yetkililer, hak sahiplerinin Resmi Gazete'de ilanına kadar vatandaşların herhangi bir şey yapmalarına gerek olmadığını vurguladılar.
EMEKLİLERİN DURUMU
Emekliler veya haksahiplerinin varisleri de aynı ödemelerden yararlanacak. Hak sahiplerine, sahip olduğu ana para oranında nema verilecek. Diğer taraftan, ilan edilen hak sahipleri içinde bulunmayan vatandaşlar, başvurarak, durumlarının incelenmesini isteyebilecek. İsteyene nakit ödeme yapılabileceği gibi, isteyen Emlak GYO hisseleri alarak ortaklığını devam ettirecek. Daha önce Emlak Bankası'nın mevduat faizini düşük tutması nedeniyle haksahiplerinin önemli miktarda hak kaybına ugradığına işaret eden yetkililer, net aktif üzerinde ödeme yapılarak, haksahiplerinin “anlamlı bir para” almasının sağlanacağını vurguladılar.
Emlak GMYO'un, uyguladığı rant projeleri nedeniyle ödemeleri nakit yapacak durumda olduğunu vurgulayan yetkililer, geçen yıl itibariyle şirketin net aktiflerinin yüzde 60'ının değerinin, 1 milyar YTL düzeyinde olduğunun tahmin edildiğini belirttiler. KEY hesaplarının tasfiyesi amacıyla daha önce yürütülen çalışmalar sırasında, hak sahiplerinin belirlenmesinde yaşanan sorunlar nedeniyle, paranın Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu'na (FAKFUKFON) veya Zorunlu Tasarruf Hesabı'nın nemasına eklenmesi gibi öneriler gündeme gelmişti.
Yetkililer, taslakta, “ödenebilirliğin” sağlanması için kurumlara her türlü imkanın verileceğini vurguladılar.
EMLAK KONUT GMYO, YÜZDE 60 KÜÇÜLECEK
Öte yandan ödemelerin tamamının nakit yapılması durumunda, Emlak GMYO yüzde 60 küçülmüş olacak.
Emlak Bankasına bağlı Ankara İmar Ltd. Şti. ile Timlo Şirketinin birleşmesi ile kurulan, 1990'da Emlak Konut A.Ş'ye, 1 Ağustos 2002'den itibaren Emlak GYO A.Ş'ye dönüşen şirket, portföyünde bulunan gayrimenkullerin değerlendirilmesine yönelik çalışmalar yapıyor. Şirket, bu yıl 28 Şubat'ta yapılan olağan genel kurul kararı ile tekrar Emlak Konut GMYO adını aldı. Şirket portföyünde, Ankara, İstanbul, İzmir ve Tekirdağ illerinde, toplam 4,3 milyon metrekare arsa bulunuyor. KEY hesaplarındaki nemalandırılmış tutara karşılık gelen 395 milyon YTL karşılığı gayrimenkul, Emlak Bankası tarafından ayni sermaye olarak Emlak GMYO'ya verilmişti. Bu tutar, şirket hisselerinin
yüzde yaklaşık 61'ini oluşturuyor. Mülkiyeti KEY hak sahiplerine ait bu hissenin mali ve yönetimsel hakları TOKİ tarafından kullanılıyor.
Emlak Konut GYO A.Ş'nin kuruluş sermayesi 1990 yılında 370 milyar iken, çeşitli sermaye artışlarıyla önce 3,3 trilyon liraya daha sonra ayni sermaye olarak devredilen 250 trilyon liralık gayrimenkuller ile 253,3 trilyon liraya, en son KEY hesapları karşılığı ayni sermaye olarak devredilen 395,8 trilyonluk gayrimenkul ile 649,1 milyon YTL'ye çıkarılmıştı. KEY hesaplarının tasfiyesi, 1999'dan beri çözüme kavuşturulamamıştı.
HAK SAHİPLERİNİN SAYISI KONUSUNDA BÜYÜK BELİRSİZLİK VAR
Konut Edindirme Yardımı (KEY) uygulamasında hak sahiplerinin sayısı konusunda çok değişik rakamlar dile getiriliyor. KEY hesaplarının tasfiyesine ilişkin yasanın çıkarıldığı 1999 yılında ilgili devlet bakanı olan Sadi Somuncuoğlu, KEY hesaplarındaki hak sahibi sayısını 3 milyon kişi, 1999 yılı sonu itibariyle biriken parayı 387 trilyon lira olarak açıklamıştı.
Somuncuoğlu, çalışanlar açısından bir yük getirmeyen uygulama kapsamında, kişi başına ortalama, anapara ve nema dahil 130 milyon lira biriktiğini bildirmişti. Somuncuoğlu, 1 Ocak 1996'dan itibaren sıfırlanan KEY birikimlerine Emlak Bankası'nın yüzde 50 faiz uygulayarak paranın enflasyon karşısında erimesine neden olduğuna dikkati çekerken, “Bu paranın, pahalı projelerin finansmanında kullanıldığı eleştirileri de tamamen doğru. İşin vahim tarafı, ortada para yok. Gerçekte olmayan, kayıtlarda olan bir para. Para olsa belki bir şeyler yapılabilir” diye konuşmuştu.
Dönemin Emlak Konut Genel Müdürü Süleyman Şahin de, kurulacak Gayrımenkul Yatırım Ortaklığı'ndan (GMYO) KEY Hesabı'ndaki birikimlere mahsuben hak sahiplerine hisse senedi verilmesi kararını, “memurlara, işçilere ve emeklilerine, yeni bin yılın armağanı” olarak nitelendirmişti. KEY hesaplarına istinaden Emlak Konut'a devredilen gayrimenkuller arasında lüks villalar, Ataşehir gibi çok değerli arsalar bulunuyordu. Arsa devirleri ile Emlak GMYO, Türkiye'nin en büyük GMYO'su olmuştu. Daha sonraki yıllarda, KEY hak sahiplerinin sayısı 5-6 milyon civarında ifade edilmişti.
1 Ocak 1987'de yürürlüğe giren 3320 sayılı kanun uyarınca, 31 Aralık 1995'e kadar, işverenler, istihdam ettikleri kişiler için KEY hesabına para yatırmıştı. KEY hesabına yapılan işveren kesintileri, 1 Ocak 1996'dan itibaren sıfırlanmıştı. Hesapta, 1999 sonu itibariyle 6 milyon 156 bin lirası anapara olmak üzere, kişi başına yaklaşık 110 milyon lira bulunduğu belirtilmişti. Büyük bölümü 6 aylık mevduatta tutulan paraya, diğer bankalar yüzde 100 civarında faiz verirken Emlak Bankası'nın yüzde 50 faiz uygulaması zaman zaman eleştirilere neden olmuştu.
Yasaya göre, 1 Ocak 1987'den itibaren işçi ve memurlar adına işveren, bunların emeklileri adına da sosyal güvenlik kuruluşları tarafından Emlak Bankası nezdindeki hesaba, her ay konut edindirme yardımı yatırılıyordu. Bu yasaya göre, 10 kişiden fazla personel çalıştıran kamu kesimi de dahil olmak üzere, işverenlerin çalışanlar adına 180 ay (15 yıl) süreyle KEY hesabına para yatırması gerekiyordu. Mevzuata göre, bağımsız konutu bulunmayanlar 18 ay, konutu bulunanlar 36 aydan itibaren, Emlak Bankası'na başvurarak belediye ve imar sınırları içinde bulunan, kullanım alanı 75 metrekareyi geçmeyen konutlar için bu hesaptaki paradan yararlanabiliyordu. Paranın kullanımının 75 metrekarelik konutlar ile sınırlandırılmış olması, kişi başına biriken paranın, nemasıyla birlikte 110 milyon lira düzeyinde bulunması ve bu miktarın konut edinmek açısından fazla bir anlamı olmaması nedeniyle sistem işlememişti. Bu hesaba uygulanan faiz oranları ve hesabın değerlendirilmesi konusunda, TOKİ ile Emlak Bankası arasında birkaç dava açılmıştı.