Kendi iÅŸini kurmak isteyenlerin dikkatine

Kalkınma ajansları bulundukları bölge içerisinde yatırım yapmak isteyen girişimcilere 400 bin liraya varan hibe destekleri sağlamanın yanı sıra, yapılan yatırımlarda pazar araştırmalarından maliyet analizlerine ve hukuki süreçlere kadar girişimcilere yol haritası çıkarıyor.

Türkiye'de önemli bir sanayi bölgesi olan Doğu Marmara’da faaliyet gösteren Doğu Marmara Kalkınma Ajansı'nın Genel Sekreteri Erkan Ayan ile girişimcilere sağladıkları destekleri ve ilgili süreçleri konuştuk.

hkoyuncuoglu@hurriyet.com.tr

- Türkiye’de kalkınma ajanslarının geçmişinden biraz bahseder misiniz?

2006 yılında, 5449 Sayılı Kalkınma Ajanslarının kurulmasına ilişkin kanunun çıkmasıyla birlikte ilk önce pilot bölge olarak İzmir ve Çukurova ajansları kuruldu. Sonrasında 2008’de 8 tane,  2009 yılında da 16 tane daha kalkınma ajansı kurularak bu rakam toplamda Türkiye genelinde 26'yı buldu.

- Doğu Marmara Kalkınma Ajansı ne zaman kuruldu?

Doğu Marmara Kalkınma Ajansı, 2009 yılında kurulan ajansların arasında yer alıyor.

Hüseyin KOYUNCUOĞLU'nun röportajı

hurriyet.com.tr

- Kalkınma ajanslarının kuruluş amacı nedir?

Bölgesel kalkınma ajansları, ulusal kalkınma politikaları kapsamındaki projelerin bölgesel olarak değerlendirilmesi amacıyla kuruldu. Bunların bölge içinde uygulanabilir hale getirilebilmesi gibi bir misyonumuz bulunuyor. Örneğin, ben ekibimle birlikte kendi sorumluluğumdaki 5 ilin (Bolu, Düzce, Yalova, Kocaeli, Sakarya) birlikte nasıl kalkınabilir diye bir takım bölgesel gelişim stratejileri hazırlıyoruz.  Kısaca bölgesel olarak planlı kalkınmanın planlayıcısı rolündeyiz. Sadece planlama ve proje üretmenin dışında bu bölgede yatırım yapacak kişilerin yönlendirilmesinden sorumluyuz.

-  Sadece yatırımlar anlamında mı projeler hazırlıyorsunuz?

Sadece yatırım projeleri değil. Ekonomik ve sosyal gelişmeye odaklı bir planlama yapıyoruz. Tabii ki sosyal bir gelişme olması için ekonomik gelişmeler de olmalı. İnsanlar önce karnını doyurmalı ki sosyal anlamda da gelişimlerden bahsedebilelim.  Dolayısıyla ülkemizde kalkınma ajansları bölgelerin planlı kalkınmasında katalizör görevi gören kurumlar olarak oluşturuldular.

- Bu yönlendirmeleri nasıl yapıyorsunuz?

Girişimcilere yönelik hibe destekleri veriyoruz. Bölge girişimcilerine sunduğumuz finansal enstrümanlar var.  Bir de yatırım yapacak olan yatırımcıyı bu bölgenin potansiyeline göre yatırım yapmaya teşvik etmeye çalışıyoruz.

400 BÄ°N LÄ°RAYA KADAR YATTIRIM BEDELÄ°NÄ°N YARISINI HÄ°BE EDÄ°YORUZ

- Girişimcilere sağladığınız hibe desteklerinden bahseder misiniz?

KOBİ Mali Destek Sistemi diye bir destek programımız bulunuyor.  Bu sistemde toplam proje maliyetinin yüzde 50’sine kadar 400 bin lirayı geçmeyecek kısmını girişimciye hibe ediyoruz.  Geri kalan yüzde 50’lik kısım için ise girişimcilerimizin parası yoksa banka kredisi ayarlıyoruz. Yani iyi bir proje sahibi girişimcilerin hiçbir ekonomik güce sahip olması gerekmiyor.

- Vatandaşların hibe programlarına katılmak için ne yapmaları gerekiyor?

Öncelikle biz bölgenin gelişim önceliklerini belirliyoruz ve bu kriterlere göre belirli dönemlerde teklif çağrısında bulunuyoruz. Bize projelerinizi yazın ve gönderin diyoruz. Proje yazımları konusunda eğitimler de veriyoruz. Girişimciler projelerini yazarken de onların yanında oluyoruz. Yani bu dönemlerde bize projelerini göndermeleri yeterli. Bu projeler bir fabrika kurma projesi olabilir, turizme bir yatırım olabilir veya hizmet sektöü olabilir. Kısacası girişimcilik yapmak isteyen herkesin yanında olmaya hazırız.

Proje teklifine çıkılacağı tarihte www.marka.org.tr intenet adresimizden ilgili duyuruları yapacağız. Konuyla ilgilenen ve bizim bölgemizde yatırım yapmayı düşünen vatandaşlar bizi sitemizden takip edebilir ve info@marka.org.tr adresine merak ettikleri soru ve görüşlerini bildirebilirler.

PROJELER BÖLGE STRATEJİSİNE UYGUN OLMALI

- Peki bu projeleri kim, hangi kriterlere göre değerlendiriyor?

Projelerin deÄŸerlendirilmesi konusunda bağımsız denetçilerle çalışıyoruz. Bize gelen projeleri onlara dağıtıyoruz. Onlar da projeleri kime ait olduÄŸunu bilmeden deÄŸerlendirmelerini yaprak bize bir rapor sunuyorlar.  Projelere bizim belirlediÄŸimiz bölgenin geliÅŸim kriterlerine uygunluÄŸuna göre puan veriyorlar.Â

Proje değerlendirmelerimizi Avrupa Birliği projelerinde de uygulanan yöntemlerle değerlendiriyoruz. Bize gönderilen raporu da yönetim kurulumuz tarafından onaylanıyor.

- Yönetim Kurulu’nda kimler var?

Yönetim Kurulu valilerden, illerin belediye başkanlarından ve il meclis başkanlarından birde illerin ticaret ve sanayi odaları aşkanlarından oluşuyor.

AÄžUSTOS AYINDA PROJELERÄ° ALACAÄžIZ

-Proje destek çağrısına ne zaman çıkıyorsunuz?

Yılın belirli dönemlerinde çağrıda bulunuyoruz. Biz bu yıl için Ankara’ya kriterlerimizi belirleyip gönderdik. Onlardan yanıt geldikten sonra tahminen Ağustos ayı gibi bu yılki proje çağrımız yapmayı düşünüyoruz.

- Hibe desteklerinizde üst sınır nedir?

Hibe tutarında 400 bin lira tavan rakam. Mesela sizin projenizin yatırım bedeli 200 bin lira ise, ajansımız size yarısını, yani 100 bin lirasını hibe ediyor.

- Siz bu parayı hibe ettikten sonraki süreç nasıl işliyor?

Bu parayı verirken bir sözleşme yapıyoruz. İzleme ve denetim mekanizmalarımız ile projenin sahada uygulanmasını izliyoruz. Zaten parayı da hak edişler şeklinde verdiğimiz için yatırım sürecinin tamamında birlikte hareket ediyoruz.

- Hak ediÅŸ derken?

Projeye göre değişmekle beraber yaklaşık yüzde 10-15’lik bir tutarı başlangıçta avans olarak veriyoruz. Daha sonra girişimciler yatırım harcamalarına göre faturayı yolluyor ve biz ödemeyi yapıyoruz. Örneğin proje için, 150 bin liralık tek bir makine alırsınanız bu durumda avansa gerek kalmadan o makine için gerekli ödeme hemen projenin başında yapılabilir.

-Ä°zlerken kiÅŸinin yatırımına herhangi bir müdahalede bulunuyor musunuz?Â

Bizim uzmanlarımız sadece izliyor ve yönlendirmeler yapıyor. Bu yönlendirmeler maliyetleri düşürmek, kaliteyi artırmak gibi tavsiye niteliğinde oluyor.  Biz burada firmayı bir yere taşımak için izleyerek, yol göstererek destek olmaya ve bir noktaya ulaşmasına yardımcı olmaya çalışıyoruz.

- Yani parayı hibe ettikten sonra hiçbir talebiniz yok, öylemi?

Biz sadece üretim ve maliyetler konusunda yol gösteriyoruz. Pazarlar bulmaya çalışıyoruz. Bizim müdahale etmemize ya da talepte bulunmamıza gerek yok. Zaten bize başvuran girişimci işi bizden çok daha iyi biliyor. Sonuçta girişimci de kendinden bir para koyuyor. Yani bu işin riskine ajansımız ve girişimci birlikte giriyor.

TÜM TÜRKİYE'DEKİ AJANSLAR İÇİN GEÇERLİ

- Bu konuştuğumuz girişimci destek projeleri tüm Türkiye’deki ajanslar için geçerli mi?

Evet, bütün ajanslar için geçerli. Türkiye’deki kalkınma ajanslarının birçoğu bu yıl mali hibe desteğine çıkacaklar. Bu zaten Ankara’dan alınmış bir karar...

- Peki bu paranın kaynağı nedir? Bu verdiğiniz hibe destekleri nasıl  finanse ediliyor?

Merkezi idareden bize gelen paylar ve yerel yönetimlerden toplanan aidat ve paylardan oluşuyor. Sanayi Ticaret Odaları ve Özel İdarelerin bütçelerinden de yüzde 1 pay alıyoruz.

BU YIL 20 MÄ°LYON LÄ°RA DAÄžITACAÄžIZ

- Bu teşvikler için bütçeniz ne kadar?

Doğu Marmara Kalkınma Ajansı olarak bizim bu yıl ki bütçemiz yaklaşık 32 milyon lira. Bu rakamın yarısına yakınını hibe desteği olarak ayırdık. Yani biz sadece bu yıl içerisinde yaklaşık 20 milyon lirayı girişimcilere hibe olarak vereceğiz.

- Åžimdiye kadar giriÅŸimcilere hibe ettiÄŸiniz tutar ne kadar?

Biz bu sene kurulduğumuz için daha önce kullandırmadık. Önümüzdeki sonbahar aylarında kullandırmaya başlayacağız. Fakat bizden önce kurulan 5 ajans bütçeleri oranında kaynak kullandırdı. 

DEVLET YILDA 250 MİLYON LİRA AYIRIYOR

Devletin, tüm kalkınma ajansları için ayırdığı toplam bütçe yaklaşık olarak 500 milyon lira.  Bu tutarın aşağı yukarı yarısı girişimcilere hibe olarak gidiyor. Yani 250 milyon lira gibi bir tutar her yıl kalkınma ajansları aracılığıyla girişimcilere aktarılıyor. Bu kaynağın gittiği yerlerde bizim bölgemiz adına belirlediğimiz öncelikler oluyor.

- Diğer ülkelerde buna benzer uygulamar var mı?

Bu model dünyada 1930’lu yıllarda başlamış. İlk olarak ABD’de kurularak buradan Avrupa’ya yayılmış ve şu anda çeşitli isimler altında birçok kalkınma ajansı mevcut. Dünyada bu rakamın toplamda bin 600'ü geçtiği söyleniyor.

-Dünya ülkelerinin kalkınma ajanslarıyla geldiği noktayı nasıl değerlendiriyorsunuz?

En büyük örneği ABD’deki Silikon Vadisi’dir. Silikon vadisini gelişmesini sağlayan  projelerin çoğu kalkınma ajansları tarafından üretilmiş ve desteklenmiştir.

Avrupa'da ve ABD'de öyle bir noktaya gelmiş ki, artık ajanslara ihtiyaçları olmadığı için bazı kalkınma ajansları kapanmaya bile başlamış. Girişimcilik ve kalkınma adına her türlü destek ve projeler yapılmış ve kendi bölgesini belirli bir yaşam standardına kavuşturmuş.

Diğer bir örnek ise Dubai... Dubai’nin bu hale gelmesinde kalkınma ajanslarının büyük bir rol oynadığını söyleyebiliriz.

-KOBİ'ler mi büyük bütçeli yatırımlar mı sizi daha çok heyecanlandırıyor? Beklentiniz hangi doğrultuda?

Bizim için büyük küçük yatırımcı ayrımı yok. Yatırımın her türlü bizim için çok değerli. Bu konuda bir sınırlama olamaz. Benim bölgemin potansiyeline yatırım yapan herkes benim yatırımcımdır.  150 milyon dolarlık yatırımcıya da basit bir çiftlik işletecek olan yatırımcıya da kapımız sürekli açık.