KDV indirimi zam fırsatı oldu

Referans Gazetesi'nde Metin Can imzasıyla yer alan habere göre Haziran ayı itibariyle devreye giren gıda ürünlerinde Katma Değer Vergisi (KDV) indirimi, tüketicinin cebine indirim olarak yansıyamadı. Birçok gıda firması KDV indiriminin yürürlüğe girmesinin hemen ardından vergisiz fiyatlarda artışa gitti. Zam yapan firmalar arasında dev gıda firmaları da bulunuyor. En önemli harcama kalemi olan gıda maddelerinde yapılan KDV indiriminin enflasyonla mücadelede büyük rol oynaması beklenirken sessiz sedasız yapılan zamlar umutları boşa çıkaracak.

Üretici firmaların yaptığı fiyat artışları düzenlenen faturalara yansıdı. Örneğin, ünlü bir üreticiye ait bir çikolatanın birim fiyatı yüzde 18 KDV'nin uygulandığı 31 Mayıs tarihinde düzenlenmiş irsaliye faturada 14.76 YTL iken, yüzde 10 KDV indiriminin geçerli olduğu 4 Haziran'daki faturada 15.84 YTL olarak dikkat çekti. Yine 31 Mayıs tarihli bir faturada dondurmanın fiyatı 16.76 YTL iken hazirandaki faturada ürünün çıplak fiyatı 17.76 YTL çıktı. Ürünlerin vergisiz çıplak fiyatlarında yüzde 8'e varan zamlar söz konusu. Birçok gıda firmasının yaptığı zam, market zincirlerinin de tepkisini çekti. Bazı zincirler zam yapan firmaları reyonda teşhir etmeye hazırlanırken Tüketiciler Birliği de marketlerle işbirliğine giderek fatura denetimlerine başladı.

KDV indirimi yaklaşık 8 bin ürünü kapsıyor

Meşrubattan bakliyata, gofretten çikolataya yaklaşık 8 bin ürünü kapsayan yüzde 10'luk KDV indirimi 1 Haziran'da yürürlüğe girdi. Tüketici için yüzde 10 ucuzluk anlamına gelen bu değişiklik ne yazık ki üretici firmaların yaptığı gizli zamlar nedeniyle ile aynı oranda tüketiciye yansımadı. KDV indirimini fırsat bilen üretici firmalar birçok ürünün KDV'siz fiyatlarında yüzde 5 ve 8'lere varan oranlarda artışa gitti. İstanbul çapında marketleri bulunan bir zincirin yetkilisi, "Zam yapan firmaları belirlemek için faturaları mercek altına aldık" dedi. İsminin açıklanmasını istemeyen yetkili, şöyle devam etti: "31 Mayıs irsaliye faturaları ile 4 Haziran'a ait faturaları birbirleriyle karşılaştırdık. Bir gıda firmasından satın aldığımız ürünlerin yüzde 35'inin çıplak fiyatlarının yüzde 5'lere varan oranda arttığını gördük. Zamların sürmesi halinde reyonlarda ürünlerin fiyatlarının yanına 'Bu ürüne haziran ayı itibariyle zam yapılmıştır' şeklinde ibareler koyacağız."

Tüketiciler Birliği zam takibinde

KDV indirimini Tüketiciler Birliği de yakın takibe aldı. Marketlerden yardım alarak 3 bine yakın ürünün mayıs ve haziran fiyatlarını karşılaştırmaya başladıklarını belirten Tüketiciler Birliği Başkanı Bülent Deniz, "Bu iş için özel bir ekip kurduk. Marketlerden de yardım alarak üreticilerin yaptığı gizli zamları araştırıyoruz. Şu an ortaya çıkan sonuca göre Türkiye'nin önde gelen gıda devleri de olmak üzere yüzlerce ürünün fiyatı yüzde 3'ten yüzde 9'a varan oranlarda artmış durumda" dedi. Serbest piyasa koşullarında firmaların istediği ürünü istediği fiyata satabilme özgürlüğü olduğunu ancak bunun KDV indirimi sırasında yapılmasının tüketici hakları ihlali anlamına geldiğini ifade eden Deniz, şu açıklamayı yapıyor: "Tüketiciler Birliği olarak defterdarları göreve çağırıyoruz. Tüketicilerin hakları ihlal ediliyor. KDV indirimini fırsat bilen firmalar ürünlerinin fiyatını artırıyor. Bu da tüketicinin cebinden çıkıyor. Gizli zamlar nedeniyle beklenen ucuzluk olmadı. Önümüzdeki günlerde firma firma ürün ürün zamları açıklayacağız."

Öte yandan yüzde 10'luk KDV indirimini Migros, Carrefour, Tansaş, Kim, Onur ve Şok gibi birçok mağaza 1 Haziran itibariyle hayata geçirdi. Migros yetkilileri "31 Mayıs gecesi tüm ürünlerin kodlarını sisteme girerek indirimli satışlara başladı. KDV indiriminin Türkiye'deki ticaretin kayıt altına alınması açısından son derece yararlı olacağını belirten Migros yetkilileri, üreticilerin KDV indirimini fırsat bularak zam yapmalarını doğru bulmadıklarını açıkladı.

"Dondurmacılar zam yapmakta haklı"

KDV indirimi ile aynı dönemde dondurma firmalarının fiyatlarında yüzde 10'luk artışa gitmesi gözleri bu pazara da çevirdi. Türkiye Gıda ve İçecek Sanayi Dernekleri Federasyonu (TGDF) BaÅŸkanı Åžemsi Kopuz, dondurma sektöründe 3 yıldır yaÅŸanan kıran kırana rekabet nedeniyle firmaların zam yapmadığını, bu nedenle de bir haklılık payları olduÄŸunu söyledi. "Dondurma üreticileri çok zor durumdaydı. Ben de olsam zam yapardım" diyen Kopuz, diÄŸer sektörlerde ise zamları tasvip etmediklerini söyledi. Gıdada KDV indiriminin tekstil sektörüne oranla çok daha baÅŸarılı gerçekleÅŸtiÄŸini belirten Kopuz, şöyle devam etti: "Ãœyelerimizi fırsatçılık yapmamaları konusunda uyarıyoruz. Çünkü bundan en fazla onlar zarar görür. Neticede KDV indirimi pazarı geniÅŸletmek ve daha ürün satmak için yapılıyor. Bir geçiÅŸ süreci yaÅŸanıyor. Ancak bu indirimin kısa vadede tüketicinin cebine ve saÄŸlığına olumlu yansıyacağını tahmin ediyorum. Ayrıca kayıtdışı çalışan firmalar bu deÄŸiÅŸiklikle kayıt altına alınmaya baÅŸlandı." Â