Kazdıkça linyit çıktı

Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) Genel Müdürlüğü verilerine göre, Türkiye'de doğal gaz ve petrol rezervleri oldukça sınırlı olmasına karşın, 512 milyon tonu görünür olmak üzere yaklaşık 1,3 milyar ton taşkömürü ve 13,4 milyar tonu görünür rezerv niteliğinde toplam 13,9 milyar ton linyit rezervi bulunuyor.

Bu miktar dünya kanıtlanmış işletilebilir kömür rezervlerinin yüzde 1,8'ini oluşturuyor. Linyit rezervleri ise dünya linyit rezervlerinin yüzde 7,1'ine karşılık geliyor.

MTA SÜRDÜRÜYOR

Son yıllarda yürütülen arama ve rezerv geliştirme çalışmaları sonucunda ciddi bir rezerv artışı sağlandı. Yeni sahaların bulunmasına ve rezerv artışına yönelik çalışmalar MTA tarafından sürdürülüyor.

Taşkömürü rezervlerinin tamamı Türkiye Taşkömürü Kurumu'nun (TTK) ruhsatında bulunuyor. Zonguldak havzasında bulunan rezervin alt ısıl değeri, genel olarak, 5 bin 450 kcal/kg-7 bin 050 kcal/kg arasında değişiyor. Havzada koklaşabilir kömürler, Kozlu, Üzülmez ve Karadon bölgelerinde yer alıyor ve toplam rezervin yaklaşık yüzde 67'sini oluşturuyor.

2005 yılına kadar 8,3 milyar ton olarak hesaplanan linyit rezervlerinin çoğunluğu 1976-1990 yılları arasında bulunurken, bu dönemden sonra kapsamlı rezerv geliştirme etüt ve sondajları yapılamadı. Bu yıldan itibaren TKİ koordinatörlüğünde, MTA'nın sorumluluğunda ve ETİ Maden, TPAO, EÜAŞ, TTK ve DSİ'nin de katılımıyla başlatılan "Linyit Rezervlerimizin Geliştirilmesi ve Yeni Sahalarda Linyit Aranması Projesi" kapsamında yapılan çalışmalar neticesinde 2005-2012 yıllarını kapsayan dönem içinde önemli rezerv artışları sağlandı.

Daha sonra kapsamı genişletilen ve MTA Genel Müdürlüğü koordinatörlüğüne verilerek başlığı "Türkiye Maden ve Jeotermal Kaynak Rezervlerinin Geliştirilmesi ve Yeni Sahaların Bulunması Projesi" olarak değiştirilen çalışma kapsamında, Trakya, Manisa-Soma-Eynez, Eskişehir-Alpu, Afşin-Elbistan ve Konya-Karapınar'da ilave linyit rezervleri tespit edildi. Böylelikle, uzun yıllardır 8,3 milyar ton olarak bilinen linyit rezervleri 2013 yılı itibariyle toplam 13,9 milyar tona ulaştı.

Linyit rezervlerinin yüzde 92,5'i Elektrik Üretim Anonim Şirketi (EÜAŞ), Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) ve Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA) olmak üzere üç kamu kuruluşunda, geriye kalan yüzde 7,5'i özel sektör ruhsat sınırları içinde bulunuyor.

Türkiye'nin linyit rezervlerinin yüzde 56,1 ile en büyük kısmı EÜAŞ tarafından değerlendiriliyor.

Linyit rezervleri toplamının yüzde 7,5'ine sahip olan özel sektörün uhdesinde 380 civarında ruhsat bulunuyor. Ancak söz konusu sahaların sadece 17'sinde kömür rezervi 10 milyon tonun üzerinde bulunuyor.

Arama faaliyetleri ve bulunan rezervler

MTA Genel Müdürlüğü tarafından Türkiye'de kömür arama çalışmalarına 1938 yılında başlandı ve günümüzde de bu çalışmalar yoğun olarak devam ettirildi.

1939-1984 yılları arasında MTA tarafından 40 bin kilometrekarelik alanın detay etüdü yapıldı ve toplam 1 milyon 459 bin metre sondaj gerçekleştirilerek 117 linyit sahası saptandı. Bu çalışmalar sonucunda 8,3 milyar ton linyit rezervi tespit edildi.

Enerjide yerli kaynakların kullanımını artırma politikası çerçevesinde 2005 yılında başlatılan yoğun kömür arama çalışmaları sonucunda MTA tarafından 2012 sonu itibariyle 1 milyon 27 bin metre sondaj yapılarak EÜAŞ ve TKİ ile işbirliği kapsamında 1,5 milyar ton ve MTA arama projeleri kapsamında 4,3 milyar ton olmak üzere Türkiye linyit rezervleri toplam 5,8 milyar ton artırıldı.

Ayrıca geçen yıl yürütülen çalışmalar sonucunda Isparta-Şarkikaraağaç ve Denizli-Çardak'ta yeni kömür bulgularına rastlandı. 2014'e kadar yürütülecek sondaj ve etüt çalışmaları sonucunda bu sahalardaki kömür rezervleri de ortaya konulacak.

MTA Rezerv Arama Faaliyetleri sonucu 2005-2012 yılları arasında keşfedilen ve rezerv artışı gerçekleştirilen 9 adet saha ve rezerv miktarları şöyle:

-Konya-Karapınar: 1,8 milyar ton

-Afşin-Elbistan: 1,3 milyar ton

-Eskişehir-Alpu: 777 milyon ton

-Afyon-Dinar: 545 milyon ton

-Elbistan: 515 milyon ton

-Trakya Çerkezköy: 495 milyon ton

-Manisa-Soma: 205 milyon

-Pınarhisar-Vize: 140 milyon ton

-Malatya-Yazıhan: 16 milyon ton