Kayıt dışı ile mücadelede 3’üncü Eylem Planı yolda

Aslında pek çok farklı etkenin sebep olduğu karmaşık bir olgu olsa da, kayıt dışı ekonomi, kolay anlaşılması açısından ekonomik aktörlerin vergi, sosyal güvenlik ödemeleri gibi yükümlülüklere katlanmamak amacıyla faaliyetlerini tamamen devletin gözetimi altında olmayan alanda yürütmeleri veya faaliyetlerinden bir kısmını gizleyerek vergilendirilmeyen kazanç elde etmeleri olarak tarif edilebilir.
Şüphesiz, devletin vergi gelirlerini azaltması sebebiyle kamu hizmetlerinin etkin bir şekilde yürütülmesine engel teşkil etmesi kayıt dışı ekonominin en önemli neticelerinden. Tabii ki sürdürülebilir kalkınmayı engellemesi, çalışma hayatını olumsuz etkilemesi ve haksız rekabete yol açması da kayıt dışı ekonominin yol açtığı diğer önemli zararlardan.

YAZARKASA-POS CİHAZI UYUMU

Kayıt dışı ekonomi, Hükümetimizce kararlılıkla mücadele edilmesi gereken bir sorun olarak görüldü ve öncelikli konulardan biri olarak Hükümet Programlarında yer aldı. Bu çerçevede Gelir İdaresi Başkanlığı’nın sorumluluğunda, kamu kurum ve kuruluşları ile koordinasyon içerisinde yürütülmesi öngörülen kapsamlı eylemlerden oluşan Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele Stratejisi Eylem Planları hazırlandı. Bunlardan birincisi tamamlandı ve olumlu neticeler alındı. 2013 yılının sonunda ikinci Eylem Planı sona erecek olup, üçüncüsü de mücadeleye ara vermeden devam etmek üzere hazırlanıyor.
Bahsedilen Eylem Planlarının hem birincisinde hem de ikincisinde yer alan POS cihazlarıyla yazarkasaların uyumlu hale getirilmesi konusu perakende olarak yapılan satışların kayıt altına alınması bakımından önem arz ediyor. Bilindiği gibi, ülkemizde perakende satışlarda vergi güvenliğini sağlamak amacıyla 1985 yılından bu yana mali yazarkasa sistemi uygulanıyor. Mükelleflerimiz Bakanlığımızca onaylanmış yazarkasaları kullanarak ödevlerini yerine getiriyor. Söz konusu sistemi zamanın gereklerine göre yenilemek ve yazarkasaları Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele Stratejisi Eylem Planlarında öngörüldüğü şekilde etkin kullanabilmek gayesiyle Gelir İdaresi Başkanlığınca Yeni
Nesil Ödeme Kaydedici Cihazlar Projesi başlatıldı.

VERGİ KAYBINA KARŞI ÖNLEM

Yazarkasaların güvenlik özelliklerini artırmak ve bunları Gelir İdaresi Başkanlığına veri gönderebilir hâle getirmek şeklinde özetlenebilecek söz konusu projenin önemli bir parçası da yazarkasalar ile pos cihazlarının tek bir cihaz olarak birleştirilmesi ve yeni cihazın en çok ihtiyaç duyulan alanlarda kullanılmasının mecburi kılınması.
Bakanlığımızca yapılan denetimlerde bedeli kartla ödenen işlemlerde mükelleflerin ödeme kaydedici cihaz fişini müşteri istemediği müddetçe vermediği, muhtelif sebeplerle kesmiş oldukları fişleri gün sonunda kartlı alışverişlerle mukayese edebildikleri ve gün içinde düzenleyecekleri fişlerin toplam tutarını belirleyebildikleri tespit edildi. Böylece mükellefler toplam satışların bir kısmı için belge düzenlememekle vergi kaybına yol açmaktadırlar. POS özellikli yeni nesil yazarkasa uygulaması ile sözü edilen suiistimal diğer bir ifadeyle mükelleflerin kredi kartıyla tahsil etmiş oldukları işlemler için fiş düzenlememe ihtimali ortadan kaldırılmış olup bu husus vergi kaybının önlenmesi açısından önem arz ediyor.

ÖNCELİK YAZARKASA POS’LARDA

Birinci Eylem Planı döneminde altyapı çalışmaları yürütülen kayıt dışı ile mücadele konusunda atılan adımlar İkinci Eylem Planı döneminde hızlandı ve tüm tarafların katkıları alınarak hukuki ve teknik düzenlemeler yapıldı. Yeni nesil ödeme kaydedici cihazlara kademeli bir geçiş öngörüldüğünden yeni nesil yazarkasalara geçişte öncelik pos cihazı özelliği olan yazarkasalara verildi ve buna göre takvim oluşturuldu. 426 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile 1 Temmuz 2013 olarak belirlenen mecburiyetin başlangıç tarihi, cihazları üreten firmaların hazır olmaması ve rekabetin oluşmaması sebebiyle bir kez daha ertelendi ve nihayet 1 Ekim 2013 olarak belirlendi. Bilindiği üzere bu tarih itibariyle sektörün önde gelen üç firması onay almış durumda. Diğer üç firmanın da teknik incelemeleri devam ediyor. Dolayısıyla, piyasanın cihaz ihtiyaçları karşılanabilir halde ve gerekli rekabet ortamı sağlandı.

ADİL VE SAĞLAM VERGİ SİSTEMİ

Kalkınmış ve müreffeh bir Türkiye hedefine doğru emin adımlarla yürürken, adil ve sağlam bir vergi sistemi ile asgari seviyeye indirilmiş kayıt dışı ekonominin mutlaka geçilmesi gereken menziller olduğunun bilincindeyiz. Bunu başarmanın yolunun da bilgi iletişim teknolojilerini kullanmaktan geçtiğine şüphe yoktur. Maliye Bakanlığı olarak, şimdiye kadar yaptığımız gibi bu alana yatırım yapmaya ve hedeflerimizi ulaşmada teknolojiden istifade etmeye devam edeceğiz.

Bulgaristan’da çok olumlu sonuçlar alındı

POS özelliği olmayan cihazlarda yeni nesile geçişin de en geç 1.1.2016 tarihi itibariyle gerçekleşmesi gerekiyor. Bu tarihten itibaren mükelleflerce kullanılan tüm yazarkasalar güvenlik özellikleri artırılmış ve Gelir İdaresi Başkanlığı’na veri gönderebilir durumda olacaktır. Bu çalışmalar devam ederken bir yandan da Gelir İdaresinde veri alma ve analiz etmeye yönelik altyapının kurulması çalışmaları hızla sürmektedir. Yazılım ve donanım ihaleleri tamamlandı, sistemin kurulması aşamasına geçildi. Başkanlığın veri almaya hazır olmasından sonraki aşamada yapılacak risk analizlerine göre belirlenecek veriler alınmaya ve analiz edilmeye başlanacak. Böylece, yerinde denetlemenin son derece maliyetli olduğu yüzbinlerce mükellef, göndermiş oldukları verilerin analizlerine göre çok daha ucuz, etkin ve verimli bir şekilde denetlenmiş olacak. Bu denetimlerle kayıt dışılığın yüksek olduğu pek çok sektörde olumlu sonuçlar alınacağına inancımız tam. Nitekim komşumuz Bulgaristan da yazarkasaların vergi idaresine veri göndermelerini zorunlu tuttu ve çok olumlu neticeler aldı.

Bağlı olduğunuz vergi dairesine danışın

TÜRKİYE’de ödeme sistemlerinde yepyeni bir dönem başlatan yazarkasa POS cihazına geçiş, Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanunla İlgili 69 ve 70 seri no’lu Genel Tebliğ’lerin kapsamına giren ve faaliyetlerinde Mobil POS kullanan üye işyerleri bu düzenleme kapsamındadır. Faaliyetlerinde Mobil POS kullanan ve kapıda ya da masada hizmet veren perakendeci üye işyerleri bu düzenleme kapsamına girmekte olup, Mobil POS kullanan işyerleri, yasal düzenlemenin kapsamına girip girmedikleri konusundaki en doğru bilgiyi muhasebeci veya mali müşavirlerinden veya bağlı bulundukları vergi dairelerinden öğrenebileceklerdir. Mevzuat gereği işyerlerinin yazarkasa POS’larını kendilerinin temin etmeleri gerekmektedir. Bunun için de öncelikle 3100 sayılı yasadaki düzenlemelere uygun olarak bağlı bulundukları vergi dairesinden satın alacakları cihazlar için bir izin almalılar. İzin yazısının alınmasını takiben bu yazı ibraz edilerek yazarkasa POS satılan mağazalardan cihazlarını alıp sonra bankalara başvurarak bu cihazlar üzerinde Bankamız POS yazılımının çalıştırılması talebinde bulunabileceklerdir.