Kayıp-kaçağa ‘akıllı’ çözüm

ELEKTRİKTE kayıp kaçak oranı son 5 yılda yüzde 25’ten yüzde 15’e geriledi. Bunda kaçak kullanımın yaygın olduğu bölgelerde alınan önlemler etkili oldu. Bu bilgileri Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği (ELDER) Başkanı Serhat Çeçen paylaşmıştı. Kaçak elektrik kullanımı, özellikle Güneydoğu’da yüksek oranlara ulaşabiliyor. Türkiye genelindeki 21 elektrik dağıtım şirketi, kayıp ve kaçak sorununa, şebeke modernizasyonu yatırımlarıyla da çözüm arıyor. Yerli akıllı sayaç firması Luna Elektrik Elektronik AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Karabağlı, akıllı sayaçların hem tüketicinin bilinçlenmesinde, hem de elektrik faturalarının düşürülmesinde önemli rol oynadığını belirterek, “Türkiye’de şu anda özellikle Güneydoğu ve Doğu Anadolu bölgesi ağırlıklı olmak üzere 250-300 bin civarında akıllı sayaç kullanılıyor ve kaçak kullanımı yüzde 60’lardan yüzde 15 seviyesine kadar indi. Türkiye’de 2 milyar Euro’luk yatırımla, tamamen akıllı şebekelere geçilebilir” diyor.

TASARRUF SAĞLAMALI

Hollanda’nın başkenti Amsterdam’da düzenlenen Avrupa Altyapı Şebekeleri Fuarı’na katılan tek Türk sayaç firması olan Luna Elektrik Elektronik AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Karabağlı, Türkiye ve dünyada elektrik şebekelerinin mevcut durumu ve geleceğine yönelik değerlendirmede bulundu. Son yıllarda sık sık duyduğumuz akıllı şebekelerin ana omurgasını akıllı sayaçlar oluşturuyor. Akıllı sayaçlarla tüketiciler, enerji kullanımlarını zamanlama ve miktar olarak, gün boyunca farklı enerji fiyatlarına uyarlayabiliyor ve daha düşük fiyat dönemlerinde daha fazla enerji harcayarak enerji faturalarında tasarruf sağlayabiliyor. Karabağlı’ya göre, Türkiye’nin tamamen akıllı şebekelere geçmesi 5 ila 10 yıl sürebilir.

Karabağlı, akıllı sayaç ve şebeke sistemlerinin ilk olarak tüketiciyi bilinçlendirmede ve enerjinin verimli kullanılması konusundan önemli rol oynayacağını söyleyerek, “Tüketici her zaman ne kadar tükettiğini takip edebilecek” diyor. Akıllı sistemler ile teknik kayıpların da önleneceğini, böylece kayıp-kaçak bedeli olarak faturaya yansıyan “dolaylı yüklerin” de ortadan kalkabileceğini savunan Karabağlı, “Türkiye’de şu anda özellikle Güneydoğu ve Doğu Anadolu bölgesi ağırlıklı olmak üzere 250-300 bin civarında akıllı şebeke kullanılıyor ve kaçak kullanımı yüzde 60’lardan yüzde 15 seviyesine kadar indi. Abone başına sayaç ve sistemin kurulumu olmak üzere 80-100 Euro’luk bir maliyet ortaya çıkıyor. Bu bölgelerdeki uygulamalarda, 5 ayda yatırım maliyeti amorti edilebiliyor.  Aynı şekilde, teknik kayıplar da yüzde 16 seviyesinden yüzde 10’lara kadar düştü. Türkiye’de 2 milyar Euro’luk toplam yatırımla, tamamen akıllı şebekelere geçilebilir. Bu da, 35-40 milyon sayacın akıllı sayaçlarla değiştirilmesi anlamına geliyor” şeklinde konuşuyor.

FİYATIN DÜŞÜK OLDUĞU SAATLERDE ‘ÇAMAŞIR MAKİNESİNİ ÇALIŞTIR’

AKILLI sayaçlarla, evdeki tüm elektronik eşyalar birbirine bağlı olacağı ve tüketicinin de sayaçla sürekli iletişimi bulanacağı için, tüketici evdeki elektronik eşyalarını uzaktan kontrol edebilecek. Gelecek yıllarda, akıllı sayaçlarla abonelerin tüketim alışkanlıkları da anlık olarak izlenebilir ve en uygun tarifeler otomatik ya da manuel olarak tanımlanabilir hale gelecek. Akıllı sayaçlar sistemdeki yüklenme ve fiyat oluşumuna göre, tüketiciye fiyatın daha düşük olduğu saatlerde “çamaşır makinesini şimdi çalıştır” gibi önerilerde bulunabilecek. Sistemin üzerindeki elektrik yükünün dengelenmesi için, devreye girme zamanlaması sağlanabilecek. Böylece, elektrik hatlarındaki aşırı yüklenmenin önüne geçilecek ve teknik kayıplar azaltılmış olacak.

Avrupa Birliği (AB), 2020 yılına kadar elektrik sayaçlarının en az yüzde 80’ini akıllı sayaçlarla değiştirmeyi hedefliyor. Avrupa Komisyonu’na göre, akıllı sayaç ve akıllı şebekelerin devreye alınması, AB’deki emisyonları yüzde 9’a kadar düşürebilir ve hanelerde yıllık enerji tüketimini benzer oranlarda azaltabilir. Avrupa ülkeleri başta olmak üzere tüm dünyada akıllı şebeke teknolojileri ve uygulamalarına yönelik çalışmaların yoğunlaştığı son yıllarda, Türkiye elektrik sektörünü temsilen Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği’nin (ELDER) de içinde yürütücü olarak bulunduğu Avrupa Birliği Ufuk 2020 (Horizion2020) projesiyle akıllı sayaçlara ilişkin pilot saha uygulamaları ADM Elektrik tarafından uygulanıyor. Türkiye’de tüketicilerin elektrik piyasasına aktif katılımını sağlamak, yenilenebilir enerjinin üretimdeki payını arttırmaya destek olmak, enerji kalitesini arttıracak bir akıllı şebeke sistemine geçişte ihtiyaç duyulan yöntemleri, süreçleri ve takvimi detaylarıyla tanımlamak için şu anda Türkiye Akıllı Şebekeler 2023 Vizyon ve Strateji Belirleme Projesi gerçekleştiriliyor.

GÜNEŞ ENERJİSİ BULUTTA DEPOLANIYOR

AKILLI sayaçlarla akıllı ev teknolojilerinin etkinliğini artırmak, özellikle yüksek tüketim zamanında tarife temelli tüketimin azaltılmasına tüketicileri teşvik etmek için sosyal medya ve online oyun platformu entegrasyonlu akıllı telefon uygulamaları gibi birçok yeniliğin tüketicilerin hayatına girmesi bekleniyor. Fuarda gördüğümüz kadarıyla altyapı hizmetlerinde ön plana çıkan konulardan biri müşteri ile temas. E.ON gibi şirketler tüketicilerle daha fazla angajman sağlamaya çalışıyor. E.ON’un yeni uygulamasıyla güneş enerjisi üreticileri, ellerindeki fazla elektriği bulutta tutabiliyor. Üreticiler, ürettikleri enerjiyi sınırsız miktarda sanal bir elektrik hesabında depolayabili-yor. Daha sonra istedikleri zaman istedikleri miktarda çekebiliyor.