Kavgalı yönetmen Çin’le barıştı Olimpiyat açılışının mimarı oldu
Güncelleme Tarihi:
Pekin Olimpiyat Oyunları’nın tüm dünyayı büyüleyen açılış seremonisinin mimarı bir zamanlar ülkesiyle kavgalı olan yönetmen Zhang Yimou’ydu. Yoksulluk, savaş ve siyasi kuralsızlık gibi Çin’in çirkin yüzünü dünyaya gösterdiği için bir zamanlar yasaklanan Yimou, şimdi iktidarla işbirliği yapan sanatçıların başında gelmekle eleştiriliyor.
Olimpiyat oyunlarından kareler...
YÖNETMEN Zhang Yimou’nun, yaptığı ülkesindeki yoksulluğu, savaşları ve siyasi kuralsızlıkları dünyaya gösterdiği filmler çeyrek yüzyıldır Çin Hükümeti tarafından yasaklanıyor veya sansürleniyordu. Çin Hükümeti, ülkenin çirkin yüzünü gösteren yönetmenin 1999 Cannes Film Festival’inde ödül kazanan filminin törenine katılmasını engelledi. Bir yıl sonra Oscar’a aday olan filminin yarışmadan geri çekilmesi için Çinli yetkililer lobi faaliyetlerinde bile bulundu. Cuma günü Pekin’de başlayan Olimpiyat Oyunları’nın açılış seremonisi bugüne kadar yapılanların en muhteşemi olarak anılırken, müthiş gösterinin mimarı bir zamanlar Çin’in istenmeyen adamı ’Zhang Yimou’ydu. Çin’le kavgalı Zhang Yimou’nun ülkesinin yeni yüzünü dünyaya gösteren kişi olması ise yönetmenin ’ileriye sıçrayışı’ olarak değerlendiriliyor.
Ülkenin sanat ve görsel şovlardaki gücünü gösteren açılış töreni, Çin’in yeni yüzü konusunda dünyayı ikna etti mi bilinmez ama artık ülkenin lider sanatçılarının iktidardaki Komünist Parti ile çalıştığı, en azından artık ona karşı olmadığı gerçeği ortaya çıktı. Çin’de gelişen ekonomi gibi yükselen milliyetçilik ve gurur ile muhalif olmayan sanatçıların devletçe desteklenmesinin artması son on yılda Çin’in kültürel görünümünün değişmesine neden oldu. 1989 yılındaki Tiananmen Meydanı olayından sonra hapse konan sanatçıların büyük kısmının da hükümet ile işbirliği yapması dikkat çekici bulunuyor.
Muhaliflere iş yok
Bugün iktidarın karanlık yüzünü yansıtan yönetmenler, yazarlar ve ressamlar sadece yasaklama ve sansürle karşılaşmıyor, devasa büyüklüğü ile göz kamaştıran Çin sanat, kitap ve film piyasası kendilerine kapanıyor. Pek çok sanatçı yeteneklerini gösterecek ’daha az politik’ çalışmaları tercih ediyorlar. Bir başka deyişle; zengin olmanın önü açılıyor. Zhang Yimou da sürekli söylediği "Politikayla ilgilenmiyorum" sözleriyle akıllarda yer ediyor. Global üne sahip olan Pekinli sanatçı Ai Weiwei "İnsanlar para kazanabilecekleri şekilde yeteneklerini satıyorlar. Eğer hükümet ile çalışırlarsa bundan kazançlı çıkacaklarını gerçekten biliyorlar" diye konuşuyor. Komünist Parti’nin daha sofistike hale geldiği, ülkenin en yeteneklileri kullanmanın yolunu aradığı ve böylece daha geniş kesimleri kucakladığı da söyleniyor.
İŞTE MERAKLA BEKLENEN OLİMPİYAT ATEŞİ / VİDEO
Çin Hükümeti’nin ev hayvanı oldu
ZHANG Yimou’nun yaşadığı değişimi Kaliforniya Üniversitesi’nde çağdaş Çin kültürü üzerine dersler veren Michael Berry şu sözlerle anlatıyor: "Zhang Yimou pek çok insanın gözünde Çin Hükümeti için rahatsızlık verici, yasaklanan filmler yapan bir yönetmenken, sonradan hükümetin bir çeşit pet’i (ev hayvanı) olmuş biri."
Barıştan sonraki Hero’ya hükümetten lobi desteği
ZHANG Yimou’nun muhasebeci babası içsavaş sırasında Komünist Parti’ye karşı savaşmış, amcası milliyetçilerle birlikte Tayvan’a kaçmıştı. Kültür Devrimi sırasında ise ailenin Çin yönetimiyle problemleri iyice artmıştı. Daha önce yaptığı filmler sansürlenmiş ve yasaklanmıştı. Yimou’nun Red Sorghum, Ju Dou, Raise the Red Lantern ve To Live filmleri Çin yönetiminin tepkisini çekip, sansürlenip, yasaklanmıştı. Zhang Yimou’nun son filmlerinden Hero’nun (Kahraman) galasının ise Büyük Halk Salonu’nda yapılmasına izin verilmişti. Hatta Çinli yetkililer, Oscar alabilmesi için Hollywood’un ileri gelenlerine filmin lobisini bile yapmışlardı.
Olimpiyat Oyunları’nın açılış töreni hazırlıkları 2 yıl sürdü
KUŞ Yuvası olarak anılan Çin’in yeni Ulusal Stadyumu’nda gerçekleşen, ABD Başkanı George W. Bush ve Çin Cumhurbaşkanı Hu Jintao’nun katıldığı, tüm dünyada 2 milyar kişinin televizyonlardan canlı izlediği Pekin 2008 Olimpiyat Oyunları’nın açılış töreni gösterisinin hazırlıkları 2 yıl sürdü. Zhang Yimou’nun stagecraft (sahneye koyma sanatı) ve havai fişek gösterisi, bugüne kadar hiçbir Olimpiyat Oyunları açılışıyla karşılaştıralamayacak kadar görkemliydi.