Karşılıksız çek miktarı üç yılın zirvesine çıktı

TÜRKİYE Odalar ve Borsalar  Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, karşılıksız çıkan çek oranının son üç yılın en yüksek seviyesinde olduğunu, çeke güven gelmezse ticaretin çarklarının daha da zorlanacağını belirterek, “Çek sicili kontrol sistemi reel sektöre SMS yoluyla açılsın. Dürüst müteşebbis mağdur olmasın” dedi. Bu yıl 9 aylık dönemde karşılıksız çek sayısının geçen yılın aynı dönemine oranla yüzde 49 arttığını söyleyen Başkan Hisarcıklıoğlu, bu dönemde piyasadaki çeklerin karşılıksız çıkma oranının geçen yıl yüzde 2.6 iken, bu yıl yüzde 4.3’e yükseldiğini kaydetti. Hisarcıklıoğlu, mahkemeler tarafından yasaklama kararı alınan çek adetlerinde de ciddi artış olduğuna işaret ederek, geçen yılın tamamında bu rakamın 48 bin adetken, bu yılın 9 ayında 338 bine ulaştığını bildirdi.

HAPİS CEZASI KALKTI BÖYLE OLDU

Bu artışta yeni düzenleme sonrası karşılıksız çek keşidecilerine verilen yasaklama kararlarına ilişkin sürecin hızlanmış olmasının da etkisi olduğunu dile getiren Hisarcıklıoğlu, şunları söyledi: “2012’de karşılıksız çek miktarındaki hızlı artışın iki nedeni var; ilk olarak karşılıksız çekte hapis cezasının kaldırılmasının ardından yeni bir kontrol mekanizması kurulamadı. Reel sektörün beklentisi, Kredi Kayıt Bürosu’nun (KKB) faaliyete geçmesiyle çek kabul edecek müteşebbisin çek keşidecisinin geçmiş çek ödeme bilgilerini görebilmesiydi. Böylece çeki kabul edip etmeme kararını hangi riski aldığını bilerek verebilmesini sağlanacaktı.”

BANKALAR PAYLAŞIYOR, BİZE KAPALI

Nisan ayında faaliyete geçen bu sistemle müşterinin kredi hesaplarıyla ilgili pozitif ya da negatif ödeme performansı bilgilerinin bankalar arasında paylaşılmaya başlandığını vurgulayan Rifat Hisarcıklıoğlu, “Bu güzel bir gelişme olmakla birlikte bu sistem reel sektöre tamamen kapalı” dedi.

PİYASADA DURGUNLUK VAR

Karşılıksız çek sayısındaki artışın ikinci nedenin de yılın ilk yarısına ilişkin büyüme rakamlarında da görüldüğü gibi iç piyasada yaşanan durgunluk olduğunu anlatan Hisarcıklıoğlu şöyle konuştu: “Yurt içi tüketim yılın ilk yarısında geçen senenin aynı dönemine göre reel olarak binde 2 azaldı. Benzer şekilde özel sektörün makine ve teçhizat yatırımı harcamaları da reel olarak yüzde 5.9 geriledi. Sonuç olarak çekte yeni bir kontrol mekanizmasının devreye alınmasına ihtiyaç var. Piyasada çarkın işlemesi için çek çok önemli bir işlev görüyor.”

ÇEKİN İTİBARI KALMADI

TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, “Herkes diğerine şüpheyle bakıyor. Çekin itibarı kalmadı. Piyasada vadeli çekin yerine bankaların ticari kredi kartı artıyor. Ancak birbirinin yerine ikame edilecek şeyler değil. Kaldı ki, çekten beklenen hareketi oraya yükleyemezsiniz. Çekte yaşanan sıkıntılar konusunda Anadolu’dan her gün e-postalar ve telefonlar geliyor” dedi.

Birbirimizi SMS ile görebilelim

TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, bakanlara ve Bankalar Birliği’ne bir çağrı  yaptıklarını, tacirlerin birbirinin kredi/çek geçmişini görebilecekleri bir  sistem kuralmasını önerdiklerini hatırlattı. Hisarcıklıoğlu şunları kaydetti: “Cep telefonları üzerinden SMS yoluyla çek keşide eden kişinin bilgileri, çek keşidecinin onayı ile çeki alacak kişinin telefonuna gönderebilir. Böyle bir sistem çeke yeniden güven getirir, çek alan kişi, hangi riski aldığını bilerek çek kabul eder. Böylece çeke güven artar. Bankalar Birliği kendi mekanizmasını kurmayı tercih etti. Kurulan sistemde ciddi bürokrasi var ve sonuç almak zaman alıyor. Oysa ticaret hızlı davranmayı gerektirir. Karşı tarafın çek geçmişini o gün hatta o saat içinde görebilmeliyiz.”

Bürokrasi yanlış biliyor

TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, bürokratların, çeke ilişkin rakamların henüz çok kötü noktalara ulaşmadığını, çekini ödemeyenlerin hep aynı şirketler olduğunu vurguladıklarını belirterek, “Bir şeyi unutuyorlar. Ekonomide beklentiler ve algılar çok önemli. Karşılıksız çek oranı son 3 yılın en yüksek seviyesinde” dedi.