Karanlık dünyanın robotları

Kıran, parçalayan bu robotlar, kömürü el değmeden madenden dışarıya çıkarıyor.

MADENLER milyonlarca işçiye istihdam sağlasa da can güvenliği için alınacak tedbirlerin önemi Soma’da yaşanan faciada bir kez daha gözler önüne serildi. Türkiye’deki birçok madende devreye alınması gereken donanımlardan birisi mekanik sistemler olarak adlandırılan robot sistemler. Dünya genelinde birçok madende kullanılan robot sistemler, madenci tarafından kullanılan kazma-küreklerin yerine geçiyor.

ENGEL TANIMIYOR

Maden ocaklarında kullanılan robot sistemleri kesici, kalkan, galeri açma makinesi ve taşıyıcı olmak üzere olmak üzere dörde ayrılıyor. Bir madende kömür çıkartma işleminin başlayabilmesi için galerilerin yani kömürün olduğu damarlara ulaşılabilmesi gerekiyor. Bunun için ‘Roadheader’ adındaki galeri açma makineleri devreye giriyor. Bu araçtan sonra ‘shearer’ (kesici) araçlar kullanılmaya başlanıyor. Kömürün olduğu duvarları parçalayan cihaz, uzaktan kumanadayla yönlendirilebiliyor. Ancak bu kesicilerin bile kullanılması tek başına güvenliği sağlamıyor. Kesiciler çalışırken ‘sheild’ yani kalkanlar da kullanılıyor. Bu araçlar, madencilerin kömür çıkarma işlemi sırasında korunmasını sağlıyor. Son olarak devreye taşıyıcı konveyor (Scraper Face Conveyor) araçlar giriyor. Taşıyıcılar, kömürü bantlara yerleştirilmesini ve madenden dışarıya çıkarılmasını sağlıyor.
Madenlerde kullanılan robot sistemini üreten birçok şirket var. Mekanize araçların işlevine göre fiyatları 800 bin Euro (2.4 milyon TL) ile 5 milyon Euro (15 milyon TL) arasında değişiyor.

ROADHEADER

Özellikleri: Madenlerin en önemli robotları arasında galeri açıcılar (roadheader) yer alıyor. Galeri olarak adlandırılan kömür duvarlarına ulaşılmasını sağlıyor. Önünde bulunan bıçaklarla 2.5 metre yüksekliğe kadar delebiliyor. Su soğutmalı olarak çalışan cihaz 200 kilowatt güç harcıyor.
Fiyatı: 2.5 milyon TL’den başlıyor.

SHEARER

Özellikleri: Kömürün çıkarılmasında rol oynayan en önemli robot. Açılan galerilere yerleştirilen kesiciler (shearer), modele göre bir veya iki dev yuvarlak bıçakla çalışıyor. Bu bıçaklar dönerek kömür damarını kazarak ilerliyor. Bu araç kazma-kürek gibi ilkel yöntemlerin yerine geçiyor.
Fiyatı: 2.4 milyon TL’den başlıyor.

SHIELD

Özellikleri: Kömür damarında ilerleyen kesicinin açtığı boşluk sonrası güvenliği sağlamak kalkanların (shield) işi. Açılan boşluklar sonucu çökmeyi engelleyen bu cihazlar, bir bakıma madencilerin can simidi durumunda.
Fiyatı: Adedi 150 bin TL.

SCRAPER FACE CONVEYOR

Özellikleri: Kesiciden çıkarılan kömür taşıyıcı konveyor (Scraper Face Conveyor) araçlarına aktarılıyor. Uzaktan kumanda ile kontrol edilen bu araçlar sayesinde madenciler kömüre temas bile etmiyor. Fabrikalardaki üretim bantlarına benzeri bu cihazla birlikte kömür dışarıya çıkabiliyor.
Fiyatı: 1.5 milyon TL’den başlıyor.