Kaporta tamam motor yolda
Güncelleme Tarihi:
ABD’li General Electric (GE), Türkiye’de tüm parçalarıyla ‘yerli’ olacak rüzgâr türbinleri üretmek için çalışmaları hızlandırdı. Ancak, bankaların finansman şartlarından, teşvik süresine, bazı sıkıntılarla da karşı karşıya olan firma, “Türbinin yarısı tamam, gerisinin üzerinde çalışıyoruz” açıklamasını yapıyor.
AMERİKAN General Electric’in (GE) Türkiye Genel Müdürü Mete Maltepe, ilk yerli rüzgâr türbini projesi konusunda, “İlk kuleler ve kanatlar Türkiye’de projelere verilmeye başlandı. Niyetimiz, Türkiye’de üretilmiş parçaların, Türkiye’deki fabrikada montajının yapılması; çoğunluğu Türk parçalardan oluşan bir rüzgâr türbini. Şimdi biz orada değiliz. Biz rüzgâr türbini ekipmanının yarısı diyebileceğimiz kule ve kanatları Türkiye’den tedarik ediyoruz. Geriye nacelle (türbinin kule üstündeki motor kısmı) kalıyor” diye konuştu.
YERLİ ÜRETİME TEŞVİK
GE gibi bir dünya devinin Türkiye’de rüzgâr türbini üretme fikri aslında şaşırtıcı değil. Türkiye’de hızla artan elektrik talebi, büyüyen bir pazar var. Ayrıca yenilenebilir enerjide yerli üretime teşvikler sağlanıyor. Yenilenebilir Enerji Kanunu’nda (YEK) rüzgâr enerjisine 7.3 dolarcent alım garantisi veriliyor, bu rakam Türkiye’den ekipman alınırsa daha da yüksek oluyor. Buna karşın Türkiye’de yerli parça üretimi hala düşük. GE Energy Türkiye Genel Müdürü Mete Maltepe, merakla beklenen ‘ilk yerli rüzgâr türbini’ hakkında son gelişmeleri değerlendirdi.
TEŞVİK SÜRESİ UZATILMALI
YEK’te yerli üretime verilen teşviklerin “2015 sonuna kadar kurulan santraller” için geçerli olduğunu hatırlatan Maltepe, bu sürenin uzatılmasını istediklerini şöyle anlattı: “2015’te santral kuracak olan bir yatırımcı, kontratları 2013’te imzalamıştır. Zaten bir fabrika kurmak iki yıl sürüyor. Devlet bunu görüyor ve değişiklik yapmayı düşünüyor ama bugünkü şartlara bakarsanız, önünüzü göremiyorsunuz. Yurtdışında birine gittiğinizde, niyet var dediğinizde yetmiyor. Özellikle kanat konusunda teşvik olmadan bunu yapalım dedik, çünkü kanatlar Brezilya’dan geliyordu. Biz bu bölgede kanat tedarikçisi olarak Türkiye’yi seçtik.”
TÜRKİYE DÜNYA ZİNCİRİNE GİRDİ
Bu yıl, rüzgâr türbininin yarısını oluşturan kule ve kanat bölümlerini Türkiye’den tedarik etmeye başladıklarını belirten Maltepe, şunları söyledi: “İlk kuleler, kanatlar Türkiye’de projelere verilmeye başlandı. Biz rüzgâr türbinlerinin sistem dizaynını yaparız, ana parçaların tasarımını yaparız. Ana parçalar için dünyanın çeşitli yerlerinde tedarik zinciri ortaklarımız var. Az sayıda ama büyük çapta GE adına üretim yapan firmalar var. Biz onlardan alırız ondan sonra fabrikalarımızdan birin parçaların montajını yapar, sahaya sevk ederiz. Kanat ve kulede çeşitli fabrikalardan direkt sahaya gider, sahada hepsi monte edilir. Türkiye’de özellikle kanat ve kuleyi GE’nin tedarik zincirine sokmuş olduk.”
Türkiye kanatta dünyada ilk beşte
METE Maltepe, şu anda Kuzey Amerika, Güney Amerika, Avrupa, Çin ve Türkiye olmak üzere beş değişik yerden, dünyadaki projelere kanat tedarik ettiklerini söyleyerek, “Türkiye kanatta ilk beşe girdi. Kulede tedarikçimiz biraz daha fazla. Nacelle’i kendi fabrikalarımızda üretiyoruz, bunlar da ABD, Kanada, Brezilya, Çin, Hindistan ve Almanya’da var. Türkiye’de üretilirse, yedinci ülke olacak.”
Türkiye’ye fabrika en son gelecek
YERLİ rüzgâr türbini konusunda bundan sonra nacelle (motor yeri) başta olmak üzere elektrik ve mekanik parçalar için çalışmalarının devam ettiğini kaydeden Maltepe, bir tedarikçiyi kalifiye etmelerinin en az bir buçuk yıl sürdüğünü dile getirdi. Türkiye’nin üretim için iyi bir bölge olduğunu belirten Maltepe, “Ayrıca yerli katkının yatırımcılara ekonomik avantajı olacağı için, yerli parça sayısını artırırsak, GE ekipmanının bir rekabet avantajı olacağını düşünüyoruz. Çalışmalarımız devam edecek. Fabrika en son gelecek. Parçalar olsun, ondan sonra burada montaj düşünülüyor. Onun için ben bugün ben bir rüzgâr türbini fabrikası kuracağız diyemiyorum. Amaç oraya gelmek ama şu an tedarik zincirinde parça tedarikçileri üzerinde çalışıyoruz” dedi.
YATIRIM GÖRÜŞMELERİ VAR
Mete Maltepe, “Neden en son fabrika geliyor” sorusunu şöyle yanıtladı: “Şu an bir fabrika kursak, yurtdışından getirmiş olduğumuz parçaların montajını yapmış olacağız. Niyet o değil. Niyet Türkiye’de üretilmiş parçaların, Türkiye’deki fabrikada montajının yapılması. Şimdi biz orada değiliz. Biz rüzgâr türbinin parçalarının yarısı diyebileceğimiz kule ve kanatları Türkiye’den tedarik ediyoruz. Değerin öteki yarısı da kulenin tepesindeki nacelle ile içindeki elektrik ve mekanik cihazlar.O noktada kaliteden ödün vermek istemediğimiz için tüm bu tedarikçilerimizi ciddi bir kalifikasyon sürecinden geçiriyoruz. Tercihimiz aslında tecrübemiz olduğu firmaların gelip, fabrika kurup, ortaklıklar kurup, teknoloji transferi yapıp o ülkede bunu üretebilmesi. Tedarikçilerimizle, Türkiye’de yatırım yapılabilir mi diye görüşmeler var.”
Kapasite boşken yenisi nasıl kurulacak
BATI Avrupa ve Amerika’da teşviklerin azalmasından dolayı dünya rüzgâr tedarik zincirinde bir yavaşlama olduğunu belirten Maltepe, “Herkesin fabrikasında ciddi bir boş kapasite var, orada boş kapasite varken, gidip başka bir yerde fabrika açmak zor. Onun için insanları ikna etmek zor. Bunu geliştirmek için en hızlı yöntem, zaten güvendiğimiz birinin bunu Türkiye’de yapması, belki bir Türk ortakla yapması. ”
Yerlileştirmek finansman sıkıntısı doğurabiliyor
MALTEPE, finansal açıdan farklı sorunların da ortaya çıkabildiğini vurgulayarak, şunları söyledi: “Yerlileştirdikçe bazen kendinize finansman sıkıntısı yaratabiliyorsunuz. Türk bankalarda bir finansman limiti var. Genelde Türkiye’deki ticari bankalardan alabileceğiniz finansmanın şartları daha kötü: daha yüksek faizler, daha kısa vadelerle uğraşıyorsunuz. O zaman yerlileştirdiğinizde bir yerli katkı avantajı olabiliyor ama tersi olarak finansmanda dezavantaj olabiliyor. Onu da hesaba katmak durumundayız. Her şeyi burada yapmanın finansman açısından sıkıntıları da olabileceğini düşünüyoruz.”