Güncelleme Tarihi:
İmalat sanayi kapasite kullanım oranı ekimde 79,7 ile Ağustos 2008'den bu yana en yüksek seviyeyi görürken, uzmanlar kriz öncesi seviyesine dönen oranın yatırım, üretim, talep ve büyüme açısından önemli olduğunu vurguluyor.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, imalat sanayisi genelinde kapasite kullanım oranı, ekimde bir önceki aya göre 0,7 puan artarak yüzde 79,7 düzeyinde gerçekleÅŸti. Bu rakam, AÄŸustos 2008'den bu yana en yüksek seviyeye iÅŸaret etti.Â
Öte yandan imalat sanayi genelinde mevsimsel etkilerden arındırılmış kapasite kullanım oranı ise bir önceki aya göre 0,8 puan artarak yüzde 79,4 seviyesine çıktı.Â
AA muhabirinin konuya iliÅŸkin sorularını yanıtlayan AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, kapasite kullanım oranlarının son dönemde yükseliÅŸ eÄŸiliminde olmasının milli gelir büyümesinde eksikliÄŸi hissedilen özel sektör yatırımları açısından da önemli olduÄŸunu söyledi.Â
Ä°malat sektörlerinde geniÅŸleme yatırımlarının, ancak kapasite kullanım oranlarının istikrarlı bir ÅŸekilde yükseldiÄŸi ve yüzde 80 ile üzeri seviyeleri zorladığı zaman gözlenebildiÄŸini ifade eden Bürümcekçi, "Yeni milli gelir serisinde özellikle 2015 yılı ikinci yarısından itibaren yatırımların özellikle makine-teçhizat ayağında daha belirgin olmak üzere hız kestiÄŸi görülürken, bul yıl ilk çeyrekte yıllık bazda yüzde 12 ve ikinci çeyrekte yüzde 8,6 daralma gösterdiÄŸi izlenmiÅŸti. Çok ani ve hızlı bir ÅŸekilde yavaÅŸlayan özel yatırımların önümüzdeki dönemde toparlanma gösterip göstermeyeceÄŸi konusunda ise ilk sinyallerin imalat sektörleri kapasite kullanımından alınacağını düşünmekteyiz." diye konuÅŸtu.Â
Bürümcekçi, TCMB'nin bu yılki revizyonu ile ortalamada 1-1,5 puan yükselen kapasite kullanım oranlarının genele yayılmasa da önemli bir kaç sektörde tarihi zirvesine çok yaklaÅŸmıştığına iÅŸaret etti.Â
Bu sektörlerin tekstil-giyim, kağıt ve mobilya imalatı olduÄŸunu aktaran Bürümcekçi, ÅŸunları ifade etti:Â
"Son ay hafif artış göstererek yüzde 86,2 ile en yüksek kapasite kullanım oranına sahip olan motorlu kara taşıtı imalatı ise halen Mart 2008'deki yüzde 92,8 seviyesindeki zirvesine uzak dursa da geniÅŸleme yatırımlarına olan ihtiyacın artmış olduÄŸunu düşündürüyor. Daha geniÅŸ ekonomik sınıflandırmada, dayanıklı tüketim malı imalatı yüzde 81,1 ile yeni tarihi zirvesine ulaÅŸtı. Daha somut sinyal olarak ise 3. çeyrekte yatırım malı ithalatının yüzde 4,3 yükseldiÄŸini ve yatırım malı üretiminin temmuz’da yıllık bazda yüzde 40 artış gösterdiÄŸini gözlemiÅŸtik."Â
"Ä°MALAT SANAYÄ° SON ÇEYREK BAÅžLANGICINDA GÃœCÃœNÃœ KORUYOR"Â
Haluk Bürümcekçi, öncü göstergelerin imalat sanayinin son çeyrek baÅŸlangıcında gücünü koruduÄŸuna iÅŸaret ettiÄŸini, 2017 büyüme tahminleri üzerindeki risklerin ise halen yukarı yönde göründüğünü dile getirdi.Â
Sanayi üretiminin ilk çeyrekteki yıllık bazda yüzde 1,7 arttığını, ancak milli gelir verilerinde sanayi katma deÄŸerinin yüzde 6,7 ile belirgin bir yükseliÅŸ gösterdiÄŸini anlatan Bürümcekçi, şöyle devam etti:Â
"2. çeyrekte üretimde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2,1 artış kaydedilirken, katma deÄŸer artışı yüzde 6,3 ile yine yüksek olmuÅŸtu. Ä°malat sanayi üretimi açısından çok önemli bu iki öncü gösterge toparlanmanın yeni yılın son çeyreÄŸinde de sürdüğüne iÅŸaret etmekte. Ä°lk yarıda gerçekleÅŸen yüzde 5,1'lik milli gelir büyümesi sonrası, 3. çeyrekte baz etkileri ile yüzde 8 civarında büyüme kaydedilmesi olası göründüğünden, son çeyrekte yüzde 4'ün altına inilse bile yılı Orta Vadeli Plan hedefi olan yüzde 5,5 üzerinde bir büyümeyle kapatmamız mümkün. Biz, 2. çeyrek gerçekleÅŸmesi sonrası yüzde 5,3 seviyesine yükselttiÄŸimiz tahminimiz üzerindeki risklerin yukarı yönde devam ettiÄŸini düşünmekteyiz."Â
Reel Kapital AraÅŸtırma Müdür Yardımcısı Enver Erkan da imalat sanayi kapasite kullanım oranının global kriz öncesi dönemde yüzde 75-80 aralığında seyrettiÄŸini anımsatarak, kriz sonrası dönemde ise bir durgunlaÅŸma yaÅŸandığını kaydetti.Â
Son bir yılda kapasite kullanım oranlarında kısmi bir toparlanma olduÄŸunu ve yüzde 75-80 aralığının bu yıl içinde yeniden normalleÅŸtirildiÄŸini aktaran Erkan, "AÄŸustos 2008'den beri en yüksek veriyi elde etmemiz itibarıyla kapasite kullanım oranının kriz öncesi seviyelere gelmesi, bu ekonomik büyüme trendiyle de uyumlu bir görüntü sergilemektedir. Ara mallarındaki artış sanayi üretimi açısından pozitif olarak deÄŸerlendirilebilecekken, dolaylı yönden ihracat üzerinde de pozitif etkisinden bahsedilebilir. Yatırım mallarındaki artış ise büyüme kalemleri üzerine pozitif yönde etki edecektir." diye konuÅŸtu.Â