Kamudaki tasarruf YAVUZ’u da kapsayacak

Kamu özel ortaklığı ile yapılan projelerin hızla artması ve bu projelerin hem verilen garantiler, hem de kiralar nedeniyle kamuya yük getirecek olması ekonomi yönetimini harekete geçirdi. Ekonomi yönetimi, tüm projelerin kamuya getireceği yüklerin daha detaylı olarak incelenmesi kararı aldı. Karar, orta vadeli programa da yansıtıldı. Şu anda kamu özel ortaklığı ile yürütülen projeler arasında 3. Havalimanı, 3. köprü, şehir hastaneleri gibi dev projeler bulunuyor. 3. Havalimanı’nda firmalara yolcu garantisi olarak Hazine garantisi verilirken; şehir hastanelerinin tamamlanmasının ardından şirketlere kamunun ödeyeceği kira da sık sık tartışma konusu oluyor.

BUNUN KAMUYA BİR YÜKÜ VAR

Kamu özel ortaklığı modeli teknik bir terim olarak kullanılsa da, son dönemde yaşama geçen dev projelerin finansman modeli olarak kamu tarafından sık sık kullanılıyor. Bunun en somut örneklerinden biri 3. köprü ihalesi. Yapım çalışmaları devam eden 3. köprü ulaşıma açıldığında, yüklenici firmalara Hazine’nin garantileri de yürürlüğe girecek. Hazine’nin 135 bin araç garantisi var. Yani devlet, bu sayıda aracın geçmemesi halinde, aradaki farkı ortaklığa ödeyecek. 3. köprünin işletmeye alındığı günden itibaren hiç araç geçişi olmasa dahi şirketin günlük geliri devlet garantisiyle günde en az 480 bin dolar olacak. Bir diğer önemli proje de, 3. havalimanı. Yapılacağı alandaki ağaç kesimleriyle tartışma konusu olan 3. havalimanı için de, 6.3 milyar Euroluk yolcu garantisi verilmiş durumda. Teker teker yapımına başlanan şehir hastaneleri için de, hem projenin yarıda kalması durumunda kamunun üstlenmesi gereken ödemeler olacak; hem de hastanelerde kamu kiracı olacağı için ciddi anlamda bir kira ödemesi söz konusu olacak.

RİSK GİDEREK ARTIYOR

Orta Vadeli Program’da bu konuda bundan sonra izlenecek yol, “Kamu özel işbirliği kapsamında yapılacak yatırımlar, sözleşmelerden doğacak yükümlülüklerin kamu mali dengeleri üzerindeki etkileri göz önünde bulundurularak planlanacaktır” şeklinde ifade ediliyor. Bürokratlar ise, bu durumun kamunun söz konusu alan nedeniyle yüklendiği riskin giderek artması nedeniyle gündeme geldiğini belirtiyor.