Kamu mali yönetimi değişiyor

Güncelleme Tarihi: Ekim 24, 2003 00:01

Oluşturulma Tarihi: Ekim 24, 2003 00:00

Kamu mali yönetim sistemini yeniden düzenleyen yasa tasarısı, TBMM Başkanlığı'na sunuldu. Tasarıyla, mevcut sistemin değiştirilerek daha etkin olması sağlanacak.Kamu Mali Yönetimi ve Kontrolu Yasa Tasarısıyla Ulusal Program ve Politika Belgesi'nde de yer aldığı üzere uluslararası standartlara ve AB normlarına uygun bir kamu mali yönetim ve kontrol sisteminin oluşturulması amaçlanıyor. Esas 83 ve geçici 12 maddeden oluşan tasarının amacı, ''kalkınma planları ve programlarında yer alan politika ve hedefler doğrultusunda kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanılmasını, hesap verebilirliği ve mali saydamlığı sağlamak üzere, kamu mali yönetiminin yapısını ve işleyişini, kamu bütçelerininhazırlanmasını, uygulanmasını, tüm mali işlemlerin muhasebeleştirilmesini, raporlanmasını ve mali kontrolü düzenlemek'' olarak sıralanıyor. Tasarının, ''bütçe politikası, gelir ve giderlerin izlenmesi'', ''iç denetim koordinasyon kurulu ve görevleri''ni düzenleyen hükümleriile kanun hükümlerinin uygulanmasına ilişkin gerekli düzenlemeleri yapmaya Maliye Bakanlığı'nı yetkili kılan maddesi, kanunla öngörülen düzenleme ve yetkilere ilişkin bazı geçici maddeleri, yasanın yayımı tarihinde yürürlüğe girecek. ''Düzenleyici ve denetleyici kurumların mali yıl sonunda oluşan gelir fazlaları, izleyen mali yıl sonunda oluşan gelir fazlalarının izleyen yılın mart ayında genel bütçeye gelir kaydedilmesini'' ve ''kamu idarelerine mali yönetim ve kontrol yetkilerinin devredilmesine kadar taahhüt ve sözleşme tasarılarının Maliye Bakanlığı'nca vize edilmesine'' ilişkin hükümler, 1 Ocak 2004'ten itibaren geçerli olacak. Diğer hükümler 1 Ocak 2005'te yürürlüğe girecek. Tasarıda, ''düzenleyici ve denetleyici kurumlar'' olarak sayılan Sermaye Piyasası Kurulu, Rekabet Kurumu, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Enerji Piyasası Düzenleme ve Denetleme Kurulu, Telekomünikasyon Kurumu, Kamu İhale Kurumu, Şeker Kurumu, Tütün, Tütün Mamülleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenleme Kurumu ile Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu, tasarının getirdiği ''mali saydamlık'', ''hesap verme sorumluluğu'' ''bütçe'', ''kamu yatırım projeleri'' ''tahsis'', mal yönetiminde etkinlik ve sorumluluk, ''muhasebe sistemi'', ''kayıt zamanı ve kullanılacak belgeler'', ''mali istatistikler'' ve ''dış denetim'' hükümlerine tabi olacak. KAMU MALİYESİ Kamu mali yönetiminin uyumlu bir bütün olarak oluşturulup yürütülmesini öngören tasarı, kamu maliyesinin, görevlilerin hesap verebilmelerini sağlayacak şekilde yürütülmesini, maliye politikasıyla diğer politikalar arasındaki uyumu, kamu idaresinin ihtiyaçlarının karşılanmasında gerekli analiz ve değerlendirmelerin yapılmasını, mali disiplini sağlayacak bir kamu mali yönetimini ilke olarak koyuyor. Merkezi idarenin gelir, gider, tahsilat, ödeme, nakit planlaması ve borç yönetiminin hazine birliğini sağlayacak şekilde yürütülmesini öngören tasarı, kamu kaynaklarının kullanılmasında ''mali saydamlık'' ve ''hesap verme'' sorumluluğu''nu da düzenliyor. Buna göre, her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında kamuoyunun bilgilendirilmesi ve kamuoyu denetiminin sağlanması amacıyla, görev, yetki ve sorumluluklar açık olarak tanımlanacak. Hükümet politikaları ile kalkınma planları, yıllık programlar, stratejik planlar ile bütçelerin hazırlanması, yetkili organlarda görüşülmesi, uygulanması ve uygulama sonuçları ile raporlar kamuoyuna açık ve ulaşılabilir olacak. Kamu idareleri tarafından sağlanan teşvik ve desteklemeler, belirli dönemler itibarıyla kamuoyuna açıklanacak. Kamu hesapları standart ve kabul görmüş prensiplere uygun bir muhasebe düzenine göre oluşturulacak. Mali saydamlığın sağlanması için gerekli düzenlemelerden Maliye Bakanlığı ile diğer kamu idareleri sorumlu olacak.HESAP VERME SORUMLULUĞUKamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu Tasarısı, kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında yetkili olanları hesap vermekle yükümlü kılıyor. ''Hesap verme sorumluluğu'' olarak düzenlenen hükme göre, görevli ve yetkililerin kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından muhasebeştirilmesinden, raporlanmasından ve kaynakların kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumlu olacak ve yetkili kılınmış üst mercilere hesap verecekler. Tasarı, kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli kullanılması konusunda bakanların başbakan ve TBMM'ye karşı sorumlu oldukları; idarelerinin amaçları, hedefleri, stratejileri, varlıkları, yükümlülükleri ve yıllık performans planları konusunda her mali yılın ilk ayı içerisinde kamuoyunu bilgilendirmeleri hükmünü de getiriyor. Bakanlıklarda müsteşar, diğer kamu idarelerinde en üst yönetici, il özel idarelerinde vali, ilçelerde kaymakam ve belediyelerde belediye başkanı olarak sıralanan ''üst yöneticiler'' sorumluluğun gereklerini, harcama yetkilileri, mali hiler birimi, mali kontrol yetkilisi ve iç denetçiler ile muhasebe yetkilisi aracılığıyla gerçekleştirecek. KAMU İDARE BÜTÇELERİ Tasarıya göre, genel idare kapsamındaki idarelerin bütçeleri; merkezi idare bütçesi, sosyal güvenlik kurumları bütçeleri ve mahalli idareler bütçeleri olarak hazırlanacak ve uygulanacak. Kamu idarelerince bunlar dışında herhengi bir ad altında bütçe oluşturulamayacak. KİT'ler dışındaki tüm kamu kurum ve kuruluşları bütçe içine ve dolayısıyla Meclis denetimine girecek. Yeni düzenleme, merkezi idare, sosyal güvenlik kurumları ve yerel idarelerin mali yönetim ve kontrolünü kapsayacak. Merkezi idare bütçesinin hazırlanma süreci, bakanlar kurulunun mayıs ayının sonuna kadar toplanarak orta vadeli planı kabul etmesiyle başlayacak. Maliye Bakanlığı, haziran ayının 15'ine kadar orta vadeli program ile uyumlu olmak üzere gelecek 3 yıla ilişkin öngörüleri içeren orta vadeli planı hazırlayacak ve bu plan Yüksek Planlama Kurulu tarafından karara bağlanacak. Bu doğrultada Maliye Bakanlığı kamu idarelerine yönelik ''Bütçe Çağrısı ve Bütçe Hazırlama Rehberi'',Yüksek Plalama Kurulu da ''Yatırım Genelgesi ve Yatırım Programı Hazırlama Rehberi'' oluşturacak. Kamu idarelerinin bütçe teklifleri Maliye Bakanlığı'na verilecek. Düzenleyici ve denetleyici kurumlar ise 3 yıllık bütçeleme anlayışı içinde hazırlayacakları bütçelerini bilgi için Maliye Bakanlığı'na gönderecek. ÖDENEKLER Bütçe ödenekleri, Maliye Bakanlığınca belirlenecek esaslar çerçevesinde, nakit planlaması da dikkate alınarak vize edilen ayrıntılı harcama programları ve serbest bırakma oranlarına göre kullanılacak. Kamu idareleri, bütçelerinde yer alan ödeneklerin üzerinde harcama yapamayacak. Cari yılda kullanılmayan ödenekler yıl sonunda iptal edilecek. Ancak, kamu idarelerinin bütçelerinde cari yıl içinde kullanılmayan ödeneklerinden merkezi idare bütçe kanununda belirtilenler, ertesi yıla devredilebilecek. Merkezi idare kapsamındaki kamu idarelerinin bütçeleri arasındaki ödenek aktarımları kanunla yapılacak. Kamu idareleri, aktarılan tertipteki ödeneğin yüzdesine kadar bütçeleri içinde ödenek aktarması yapabilecek. ÖRTÜLÜ ÖDENEK Örtülü Ödeneği, ''kapalı istihbarat ve kapalı savunma hizmetleri, devletin milli güvenliği ve yüksek menfaatleri ile devlet itibarının gerekleri, siyasi, sosyal ve kültürel amaçlar ve olağanüstü hizmetlerle ilgili hükümet icapları için kullanılmak üzere başbakanlık bütçesine konulan ödenek'' olarak tanımlayan tasarı, kanunlarla verilen görevlerin gerektirdiği istihbarat hizmetlerini yürüten diğer kamu idarelerinin bütçelerine de örtülü önenek konulabileceğini hükmediyor. Tasarıya göre, örtülü ödenek bu amaçlar dışında ve başbakanın ve ailesinin şahsi masrafları ile siyasi partilerin idare, propaganda ve seçim ihtiyaçlarıda kullanılamayacak. İlgili yılda bu amaçla tahsis edilen ödenekler toplamı, genel bütçe başlangıç ödenekleri toplamının binde 5'ini geçemeyecek. Başbakanlık ve diğer ilgili idare bütçelerinde yer alan örtülü ödeneklerin kullanılma yeri, giderin kimin tarafından yapılacağı, hesapların tutulma ve kapatılma yöntemi, gideri yapanın değişmesi halinde yeni yetkiliye hangi belgelerin aktarılacağı başbakan tarafından belirlenecek. Örtülü ödeneklere ilişkin giderler başbakan, maliye bakanı ve ilgili bakan tarafından imzalanan kararname esaslarına göre gerçekleştirilecek ve ödenecek. KAMU YATIRIM PROJELERİ DPT Müsteşarlığı, merkezi idare kapsamındaki kamu idarelerinin yatırım programında yer alan projelerin ödeneklerinin belirlenmesi sürecinde, diğer bütçe ödenekleriyle ilişkisinin kurulması açısından Maliye Bakanlığı ile işbirilği yapacak. Kamu projelerinin gerçekleşme ve uygulama sonuçları, ilgili kamu idaresi tarafından izleyen yılın Mart ayı sonuna kadar bir rapor halinde Sayıştay Başkanlığı'na, Maliye Bakanlığı'na ve DPT Müsteşarlığı'na gönderilecek. Bütçede ödeneği bulunmayan işler için yüklenmeye girişilmeyecek. Yüklenme süresi mali yılla sınırlı olacak. Ancak, niteliğinden dolayı mali yılla sınırlı tutulmayan ve sürekliliği bulunan iş ve hizmetler için, her iş itibarıyla bütçelerinde öngörülen ödeneklerin yüzde 50'sini, izleyen yılın Haziran ayını geçememek ve yüklenme süresi 12 ayı aşmamak üzere, üst yöneticinin onanıyla ertesi yıla geçen yüklenmelere girişilebilecek. Dışişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı'nın uygun görüşünü almak kaydıyla, yabancı ülkelerde dış temsilcilik binası veya arsa satın alınması, bina yaptırılması veya kiralanması için gelecek yıllara yönelik yüklenmelere girişebilecek. Gerçek veya tüzel kişilere yasal dayanağı olmayan kamu kaynağı kullandırılamayacak, yardımda bulunulamayacak ve menfaat sağlanamayacak. Ancak, genel idare kapsamındaki kamu idarelerinin bütçelerinde öngörülmüş olmak kaydıyla kamu yararı gözetilerek dernek, birlik, kurum, kuruluş, sandık, vakıf ve benzeri teşekküllere yardım yapılabilecek. Merkezi idare bütçe kanunun ilk 6 aylık uygulama sonuçları, ekonomik ve mali duruma ilişkin gelişmeler, ikinci 6 aya ilişkin beklentiler, hedefler ile faaliyetleri kapsayan bilgiler, ilgili idareler tarafından kamuoyuna açıklanacak.ÖZEL GELİRLER BÜTÇE İÇİNE ALINACAKTasarıyla, özel gelirler de bütçe içine alınarak mali disiplin sağlanmasında önemli bir adım atılacak. TBMM'ye sunulan Kamu Mali Yönetimi ve Kontrolü Yasa Tasarısı'na göre, Maliye Bakanlığı, gelir politikaları ve uygulamaları konusunda amaçlarını, stratejilerini, değerlerini ve taahhütlerini her mali yıl başında kamuoyuna duyuracak. Bakanlık, mükellefler ve sorumluların vergi ve benzeri yükümlülüklerini kolayca yerine getirebilmeleri için gerekli hizmetleri sağlayacak ve önemleri alacak. Mükelleflerin ve sorumluların vergiye uyumu teşvik edilecek ve hakların korunması ve yükümlülükler konusunda mükelleflerin bilgilendirilmesi için ilgili daireler tarafından gerekli düzenlemelere gidilecek. GELİRLERİN DAYANAKLARI Vergi, resim, harç ve benzeri yükümlülüklerin kanunla konulacağı, değiştirileceği ya da kaldırılacağı hükme bağlanan tasarıya göre, genel idareye dahil kamu idarelerin gelirlerinin kanuni dayanakları bütçelerinde gösterilecek. Bütçelerde yer alan gelirler, özel kanunlarında belirtilen usullere göre tarh, tahakkuk, tahsil ve takip edilecek. Genel bütçe gelirlerinin tarh, tahakkuk, tahsil ve takibi Maliye Bakanlığı tarafından yapılacak. Diğer kamu idarelerinin gelirlerinin tarh, tahakkuk, takip ve tahsili ise ilgili kamu idareleri tarafından yürütülecek. Genel idare kapsamındaki kamu idarelerinin topladığı vergi, resim, harç ve benzeri gelirlerden diğer idare, kurum ve kuruluşlara verilecek paylar, geliri toplayan kamu idaresi bütçesine bu amaçla konulacak ödeneklerden karşılanacak. Mali yıl içinde kullanılabilecek ödenek miktarı, ilgili kanun hükümleri uyarınca tahsil edilen miktar dikkate alınarak hesaplanacak pay miktarını geçemeyecek. Tasarıya göre tahsili zamanaşımına uğrayan gelirlerin silinmesine ilişkin usul ve esaslar, ilgili kanunlardaki hükümler saklı kalmak üzere Maliye Bakanlığı'nca belirlenecek. BÜTÇENİN KAPSAMI GENİŞLETİLİYOR Özel gelirlerin karşılığı olan ödenekler ilgili idarelerin bütçelerinde gösterilecek. Özel gelirlerin bütçe içine alınması ile bütçenin kapsamı genişletilecek ve mali disiplin sağlanmasında önemli bir adım atılacak. Buna göre, özel gelirlerin ödenek kaydına, gelecek yıla devrine, iptaline ilişkin yetki ve işlemler merkezi idare bütçe kanunda gösterilecek. KAMU GÜCÜYLE BAĞIŞA YASAK Kamu gücüne kullanmak suretiyle kamu hizmetinin karşılığı olarak veya kamu hizmetleriyle ilişkilendirilerek herhangi bir gerçek veya tüzel kişi tarafından bağış veya yardım toplanamayacak ve benzeri adlar altında tahsilat yapılamayacak. Kamu idarelerine yapılan her türlü bağış ve yardımlar bütçelerine gelir kaydedilecek. Nakdi olmayan bağış ve yardımlar, ilgili mevzuatına göre değerlemeye tabi tutularak kayda alınacak. Kamu idarelerine yapılan şartlı ve şartsız bağışların kaydının, izlenmesi ve kullanılmasına ilişkin esasları yeniden düzenleyen tasarıya göre, bağış ve yardımlar kallanılmadığı veya amaç dışı kullanıldığı için geri istenildiği takdirde, bütçeye gider kaydıyla ilgilisine geri verilecek. Şartlı bağış ve yardımın zamanında kullanılmaması nedeniyle doğacak zararlar ile amaç dışı kullanım nedeniyle yapılan harcamalar sorumluluğu tespit edilenlere ödettirilecek. FAALİYET RAPORLARI Üst yöneticiler ve bütçeyle ödenek tahsis edilen harcama yetkilileri tarafından yönetsel sorumlulukları çerçevesinde her yıl faaliyet raporları düzenlenecek. Bu raporlar, stratejik planlama ve performans programları uyarınca yürütülen faaliyetleri, belirlenmiş performans kriterlerine göre hedef ve gerçekleşme durumu ile meydana gelen sapmaların nedenlerini açıklayacak şekilde hazırlanacak. Buna göre, harcama yetkilisi bir faaliyet raporunu üst yöneticiye verecek. Üst yönetici birim faaliyet raporlarını esas alarak idaresinin faaliyet sonuçlarını gösteren idare faaliyet raporu hazırlayacak. İdare faaliyet raporu, Sayıştay'a verilecek ve aynı zamanda kamuoyuna açıklanacak. Merkezi idare kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumları, idare faaliyet raporlarının bir örneğini Maliye Bakanlığı'na, mahalli idareler ise İçişleri Bakanlığı'na gönderecek. İçişleri Bakanlığı'nca mahalli idare faaliyetlerine ilişkin Değerlendirme Raporu, Maliye Bakanlığı'nca da Genel Faaliyet Raporu düzenlenecek. Sayıştay ise söz konusu raporlardan hareketle kendi değerlendirmesini yapmak suretiyle TBMM'yi bilgilendirecek. Sayıştay, merkezi idare kapsamındaki kamu idareleri için düzenleyeceği genel uygunluk bildirimini, kesin hesap kanunu tasarısının verilmesinden başlayarak en geç 75 gün içinde TBMM'ye sunacak. Genel uygunluk bildirimi dış denetim raporları, idare faaliyet raporları ve genel faaliyet raporu dikkate alınarak hazırlanacak. Kesin hesap kanunu tasarısı ve genel uygunluk bildiriminin TBMM'ye verilmiş olması, ilgili yıla ait Sayıştay'ca sonuçlandırılmamış denetimleri önlemez ve hesapların kesin hükme bağlandığı anlamına gelmeyecek. TAŞINIR VE TAŞINMAZ MALLAR Genel idareye giren kamu idarelerince taşınır ve taşınmaz mal edinilmesi, yönetilmesi, trampası, elden çıkarılması, ecrimisilin tahsil ve takibinde izlenecek yöntem, devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin yönetimi ve korunması, işgalli malların tahliyesi, bu işlemlerin denetimi ve malların kaydı ile mal yönetim hesabının verilmesine ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığı'nın teklifi üzerine tüzükle belirlenecek. Türk Silahlı Kuvvetleri'nin elinde bulunan taşınır malların yönetim ve denetimi ise ilgili kanunda düzenlenecek. Genel bütçeli dairelerin ihtiyaç fazlası taşınır ve taşınmaz malları Maliye Bakanlığı'nca satılarak bedelleri bütçeye gelir kaydedilecek. Ancak değeri her yıl bütçe kanunda belirtilen sınırın üzerinde olanlar Bakanlar Kurulu kararıyla satılabilecek. Kamu idareleri, kanunlarında belirtilen kamu hizmetlerini yerine getirebilmek için mülkiyetlerinde bulunan taşınmaz malları kendi aralarında bedelsiz olarak tahsis edebilecekler. MUHASEBE SİSTEMİ Muhasebe sistemi, mali raporların düzenlenmesi ve kesin hesabın çıkarılmasına temel olacak ve karar, kontrol ve hesap verme süreçlerinin etkin çalışmasını sağlayacak şekilde kurularak yürütülecek. Devlet muhasebesi ve mali raporların uluslararası standartlara uygun olarak hazırlanmasından Türk Muhasebe Standartları Kurulu sorumlu olacak. Genel idare kapsamındaki kamu idareleri hesaplarının birleştirilmesi, konsolide edilmiş mali raporların ve devlet mali istatistiklerinin oluşturulabilmesi için çerçeve bir hesap planının oluşturulması ve kamu idarelerinin de bu çerçeve hesap planına uygun olarak kendi hesap planları Maliye Bakanlığı ile birlikte hazırlanacak. KAYIT ZAMANI VE KULLANILACAK BELGELER Bütün mali işlemlerin muhasebeleştirilmesi ve her muhasebe kaydının belgeye dayanması şart olacak. Bu çerçevede, kamu borç yönetimine ilişkin olanlarda Hazine Müsteşarlığı'nın uygun görüşünün alınması kaydıyla merkezi idareye dahil kamu idarelerinde mali işlemlerin gerçekleştirilmesi ve muhasebeleştirilmesinde kullanılacak belgelerin şekil ve türlerinin Maliye Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek. Mahalli idareler için İçişleri Bakanlığı, Sosyal Güvenlik Kurumları için bağlı veya ilgili oldukları bakanlıklar tarafından kullanılacak belgelerle ilgili yönetmelikler hazırlanacak ve Maliye Bakanlığı'nın uygun görüşü alınmak kaydıyla uygulanacak. Tahakkuk esaslı muhasebe sisteminin gereği olarak gelir ve giderler tahakkuk ettikleri yılın hesaplarında görülecek, bütçe işlemleri ise nakit esasında muhasebeleştirilecek. Kamu hesapları maliyıl itibariyle tutulacak, yılı içinde yapılmakla birlikte henüz sonuçlandırılmamış işlemler mali yılı izleyen bir aylık mahsup dönemi içinde tamamlanacak. Kamu idarelerinin mali istatistiklerini hazırlama görevini Maliye Bakanlığı'na veren tasarıya göre, merkezi idareye ait mali istatistikler aylık olarak yayımlanacak, sosyal güvenlik kurumları ve mahalli idarelere ait mali istatistikler ile merkezi idare kapsamındaki kamu idarelerine ait mali istatistikler ise birleştirilmek suretiyle üçer aylık dönemler itibariyle kamuoyunun bilgisine sunulacak. Maliye Bakanlığı'nca hazırlanan mali istatistikleri belirlenen standartlara uygunluk açısından Sayıştay tarafından değerlendirilecek.İÇ KONTROL SİSTEMİTasarı ile Türk kamu iç kontrol sisteminde uluslararası standartlar ve AB uygulamalarına uygun iç denetim müessesesi kuruluyor. Kamu idarelerinin yıllık iç denetim programı, üst yöneticinin önerileri de dikkate alınarak, iç denetçiler tarafından hazırlanacak ve üst yöneticiler tarafından onaylanacak. İç denetçi görevini, İç Denetim Koordinasyon Kurulu tarafından belirlenen ve uluslararası kabul görmüş kontrol ve denetim standartlarına uygun şekilde yerine getirecek. Gerekli şartları taşıyanlar iç denetçi olabilecek ve iç denetim eğitimine tabi tutulacak. İç denetçi, görevinde bağımsız olacak ve iç denetçiye asli görevi dışında hiçbir görev verilmeyecek ve yaptırılmayacak. İç denetim raporları ile bunlar üzerine yapılan işlemler, üst yönetici tarafından en geç 2 ay içinde İç Denetim Koordinasyon Kurulu'na gönderilecek. Uluslararası standartlar ve AB uygulamalarına uygun olarak, iç denetçilerin eğitimi ve iç denetim standartlarının belirlenmesi amacıyla Maliye Bakanlığı'na bağlı olarak 7 üyeli ''İç Denetim Koordinasyon Kurulu'' oluşturulacak. Kurul üyeleri, biri Başbakan, biri DPT Müsteşarlığı'nın bağlı olduğu bakan, biri İçişleri Bakanı, biri Hazine Müsteşarlığı'nın bağlı olduğu bakan ve 3'ü de Maliye Bakanlığı'nın önerisi üzerine 5 yıl süreyle Bakanlar Kurulu tarafından atanacak. Kurul, denetim standartlarının belirlenmesi, iç denetim faaliyetlerinin kolaylaştırılması, eğitim programlarının yürütülmesinin yanı sıra yolsuzluk ve usulsüzlüklerin ortadan kaldırılması için gerekli önlemlerin alınması konusunda önerilerde de bulunacak. SAYIŞTAY DENETİMİ GENİŞLİYOR Sayıştay denetiminin kapsamı genişletiliyor. Genel idare kapsamındaki tüm kamu idarelerinin harcama sonrası dış denetimini Sayıştay gerçekleştirecek. Sayıştay tarafından yapılacak harcama sonrası dış denetimde, genel idare kapsamındaki kamu idarelerinin hesap verme sorumluluğu çerçevesinde; yönetimin mali, faaliyet, karar ve işlemlerinin kurumsal amaç, hedef ve planlara ve kanunlara uygunluk yönünden incelenecek ve sonuçları TBMM'ye rapor edilecek. Dış denetimde, genel kabul görmüş denetim standartları dikkate alınacak. Sayıştay tarafından hesapların hükme bağlanması, genel idareye dahil kamu idarelerinin gelir, gider ve mal hesapları ile bu hesaplarla ilgili işlemlerin yasal düzenlemelere uygun olup olmadığına karar verilecek. Sayıştay, her yıl TBMM Başkanı tarafından görevlendirilecek ve gerekli mesleki niteliklere sahip denetim elemanlarından oluşan komisyon tarafından, hesaplar ve bunlara ilişkin belgeler esas alınarak denetlenecek. KAMU ZARARI Kamu zararı oluşturmadığı halde ödenek üstü harcama talimatı veren harcama yetkilileri için para cezası uygulanması öngörülüyor. Bu yetkililere, her türlü aylık, ödenek, zam ve tazminat dahil yapılan bir aylık net ödemeler toplamının 2 katı tutarında para cezası verilebilecek. Mevzuata aykırı karar, işlem, eylem veya ihmal sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunması ''kamu zararı'' olarak tanımlanıyor. Kamu zararının belirlenmesinde iş, mal ve hizmet karşılığı belirlenen tutardan fazla ödeme yapılması; mal alınmadan, işveya hizmet yaptırılmadan ödeme yapılması, transfer niteliğindeki giderlere, fazla veya yersiz ödemede bulunulması; iş, mal veya hizmetin rayiç bedelinden daha yüksek fiyatla alınması veya yaptırılması; idare gelirlerinin tarh, tahakkuk, tahsil veya takip edilmemesi ve eksik yapılması; kamu kaynakları ile yükümlülerinin iyi yönetilmemesi, değerlendirilmemesi, korunmaması veya kullanılmaması suretiyle öz kaynağın azalması; mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması esas alınacak. Kontrol, denetim, inceleme veya yargılama sonucunda tespit edilen kamu zararı, zararın oluştuğu tarihten itibaren hesaplanacak kanuni faiziyle birlikte ilgililerden tahsil edilecek. Alınmamış para, mal ve değerleri alınmış; sağlanmamış hizmetleri sağlanmış; yapılmamış inşaat, onarım ve üretimi yapılmış veya bitmiş gibi gösteren, gerçek dışı belge düzenlemek suretiyle kamu kaynağında bir artışa engel veya bir eksilmeye neden olanlar ile bu gibi kanıtlayıcı belgeleri bilerek düzenlemiş, imzalamış veya onaylamış bulunanlar hakkında TCK veya diğer kanunların bu fiillere ilişkin hükümleri uygulanacak. Ayrıca, bu fiilleri işleyenlere her türlü aylık, ödenek, zam, tazminat dahil yapılan bir aylık net ödemelerin 2 katı tutarında para cezası verilecek. KAMU ADINA TAHSİLAT VE ÖDEME Kanunların öngördüğü şekilde yetkili kılınmamış hiçbir gerçek veya tüzel kişi, kamu adına tahsilat veya ödeme yapamayacak. Yetkisiz tahsilat veya ödeme yapılması, kamu gücü kullanılmak suretiyle veya kamu hizmeti karşılığında veya kamu hizmetleriyle ilişkilendirilecek bağış veya yardım toplanması, başka adlarla tahsilat veya ödeme yapılması hallerinde, sözkonusu tutarlar yetkisiz tahsilat veya ödeme yapılanlardan alınarak bütçeye gelir kaydedilecek veya ilgililerine iade edilmek üzere emanet hesaplarına kaydedilecek. Kanunda belirtilen para cezaları, üst yöneticiler tarafından verilecek. Para cezaları, karar verilmesini izleyen ay başından başlayarak ve herhangi bir hüküm almaya gerek kalmaksızın, ilgililerine yapılan her türlü aylık, ödenek, zam, tazminat dahil bir aylık net ödemelerin dörtte biri oranında kesilerek tahsil olunacak. Kamu zararının meydana geldiği ve kanunda belirtilen para cezalarının verilmesini gerektiren fiilin işlendiği yılı izleyen mali yılın başından başlamak üzere 10. yılın sonuna kadar tespit, tahsil vetakip edilmeyen zararları ile para cezaları zamanaşımına uğrayacak. MALİYE BAKANLIĞI'NIN GÖREVLERİ Merkezi idareye dahil kamu idarelerinde harcama öncesi kontrolün gereği gibi yerine getirilememesi, bu göreve atanacak nitelikte personel bulunamaması, kamu idaresinin iç denetçileri veya Sayıştay denetçileri tarafından risk ve usulsüzlüklerin arttığının veya kontrol sistemlerinin yetersiz kaldığının tespit edilmesi durumunda, Maliye Bakanlığı'nca belirlenecek harcama öncesi kontrol, yetkilisi tarafından yapılacak. Bu süre, üst yöneticinin görüşü alınmak suretiyle 1 yıl uzatılabilecek. Mali yönetim ve kontrol sisteminin zaafa uğradığı, belirgin yolsuzluk veya kamu zararına yönelik emarelerin ortaya çıktığı durumlarda, ilgili bakanın talep etmesi veya Başbakan'ın onayı üzerine, Maliye Bakanı, mali karar ve işlemlerini mevzuata uygunluk yönünden teftiş ettirecek. Mali karar ve işlemlere ilişkin her türlü kayıt, bilgi ve belgeler kamu idareleri tarafından düzenli olarak korunacak. Sosyal güvenlik kurumları ve mahalli idare bütçelerinin hazırlanması ve uygulanması ile diğer mali işlemler, kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla, ilgili kanunlardaki hükümlere tabi olacak. Mali yönetim ve kontrol sisteminin tümüyle zaafa uğradığı, belirgin yolsuzluk veya kamu zararına yönelik emarelerin ortaya çıktığı durumlarda, ilgili vali veya belediye başkanının talep etmesi veya Başbakan'ın onayı üzerine İçişleri Bakanı, yetkili denetim elamanlarına, mahalli idarelerin tüm yönetim ve kontrol sistemlerini mali karar ve işlemlerinin mevzuata uygunluk yönünden teftiş ettirecek. HASILAT PAYI ALINACAK Kamu malı niteliğindeki baraj, liman, havalimanı, enerji santrali, tesis gibi taşınmaz mal ve sair varlıklar işleten veya kullanan KİT ve kamu şirketlerinin gayrısafi hasılatından, bu kullanım karşılığında belirli bir bedel tahsil edilerek genel bütçeye gelir kaydedilecek. Bukapsamda bedel tahsil edilecek kurum ve kuruluşlar, hasılat payı oranları, ödeme yeri ve zamanı merkezi idare bütçe kanununda gösterilecek. İdare hesaplarında kayıtlı olup zaruri ve mücbir sebeplerle takip ve tahsil imkanı kalmayan kamu alacaklarından Merkezi İdare Bütçe Kanunu'nda gösterilen tutara kadar oranların kayıtlardan çıkarılmasına, genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde Maliye Bakanı, diğer kamu idarelerinde üst yöneticiler yetkili olacak. MUHASEBE-İ UMUMİYE KANUNU KALDIRILIYOR 50 yıldır yürürlükte olan Muhasebe-i Umumiye Kanunu yürürlükten kaldırılırken, kanun kapsamına dahil kamu idarelerinde kurulmuş döner sermaye işletmeleri ve fonlar, 31 Aralık 2007 tarihine kadar tasfiye edilecek. Kanun hükümlerinin uygulanmasına ilişkin düzenlemeleri, Maliye Bakanlığı yapacak. Maliye Bakanlığı, kami idarelerinde mali yönetim ve kontrol sistemlerinin oluşturulmasına yardımcı olacak. Geçiş dönemi, 31 Aralık 2007 tarihini geçemeyecek. Kanun kapsamındaki idarelerde ilgili mevzuatta ve TBMM içtüzüğü'nde gerekli değişiklikler, en geç 31Aralık 2004 tarihine kadar yapılacak.�

Haberle ilgili daha fazlası:

Kamu mali yönetimi değişiyor

BAKMADAN GEÇME!