Kamu ihalelerine çekidüzen

Kamu ihalelerinde AB normları çerçevesinde kurallar getiriliyor. Kamu ihalelerinde saydamlığı, rekabeti, eÅŸit muameleyi, gizliliÄŸi, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun ÅŸartlarda ve zamanında karşılanmasını, kaynakların verimli kullanılmasını saÄŸlamak hedefleniyor.Kamu kurum ya da kuruluÅŸlarının mal ve hizmet alımları ile yapım iÅŸlerinin ihalesine iliÅŸkin mevzuat, ''Kamu Ä°hale Kanunu'' ve ''Kamu Ä°hale SözleÅŸmeleri Kanunu'' olarak iki ayrı tasarı ÅŸeklinde düzenlendi. Bakanlar Kurulu'nda imzaya açılan Kamu Ä°hale Kanunu Tasarısı ''Kamu hukukuna tabi olan veya kamunun denetimi altında bulunan bütün kurum ve kuruluÅŸların yapacakları ihalelerde uygulanacak esas ve usulleri'' düzenliyor. Buna göre, tasarı kapsamındaki kuruluÅŸlar şöyle:''Genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, özel idareler ve belediyeler ile bunlara baÄŸlı döner sermayeli kuruluÅŸlar, birlikler, tüzel kiÅŸilikler. Enerji, su, ulaÅŸtırma ve telekomünikasyon sektöründekiler dahil bütün kamu iktidasi teÅŸebbüsleri. Sosyal güvenlik kuruluÅŸları, fonlar, özel kanunlarla kurulmuÅŸ ve kendilerine kamu görevi verilmiÅŸ tüzel kiÅŸiliÄŸe sahip kuruluÅŸlar (mesleki kuruluÅŸlar hariç) ile bağımsız bütçeli kuruluÅŸlar. Bu kurum ve kuruluÅŸların sermayelerinin yarısından fazlasına sahip oldukları her türlü kuruluÅŸ, müessese, birlik, iÅŸletme ve ÅŸirketler.''KAPSAM DIÅžINDAKÄ° Ä°ÅžLERTasarı, bazı alım ve ihale iÅŸlerinin yeni düzenlemeden istisna tutulmasına öngörüyor. Tasarı kapsamı dışında tutulacak ihaleler şöyle:''Kanun kapsamına giren kuruluÅŸlarca kuruluÅŸ amacı ve mevzuatı gereÄŸi iÅŸlemek, deÄŸerlendirmek, iyileÅŸtirmek veya satmak üzere doÄŸrudan üreticilerden veya ortaklarından yapılan tarım veya hayvancılıkla ilgili ürün alımları. Savunma, güvenlik ve istihbaratla ilgili uçak, helikopter, gemi, denizaltı, tank, panzer gibi araç, silah, silah malzeme, teçhizatı ve sistemleri ile bunların modernizasyonu ve mühimmat ihaleleri. Uluslararası anlaÅŸmalar gereÄŸince saÄŸlanan dış finansman ile yaptırılacak olan ve finansman anlaÅŸmasında farklı ihale usul ve esaslarının uygulanacağı belirtilen mal veya hizmet alımları ile yapımiÅŸleri. Taşınmaz alımı ve kiralanması.''SAYDAMLIK VE REKABETTasarı, kamu ihalelerinde Avrupa BirliÄŸi normları çerçevesinde kurallar getiriyor. Buna göre, kamu idareleri, yapılacak ihalelerde saydamlığı, rekabeti, eÅŸit muameleyi, gizliliÄŸi, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun ÅŸartlarda ve zamanında karşılanmasını, kaynakların verimli kullanılmasını saÄŸlamakla sorumlu olacaklar.Ä°lgili mevzuat gereÄŸi Çevresel Etki DeÄŸerlendirme (ÇED) raporu gerekli olan iÅŸlerde ihaleye çıkılabilmesi için ''ÇED olumlu belgesinin'' alınması zorunlu tutulacak.Yeni düzenlemeye tabi ihalelerde ''açık ihale usulü'' ve ''belli istekliler arasında ihale usulü'' temel usul olarak uygulanacak. ''Pazarlık usulü'' ve ''doÄŸrudan temin'' yöntemleri ise tasarıda belirtilen durumlarda kullanılabilecek.Aralarında doÄŸal bir baÄŸlantı olmadığı sürece mal alımı, hizmet alımı ve yapım iÅŸleri bir arada ihale edilemeyecek.Ä°hale yetkilisi, o kuruluÅŸ bünyesinde oluÅŸturulacak beÅŸ kiÅŸilik  ''ihale komisyonu'' olacak. Komisyonda, biri baÅŸkan ve ikisinin ihale konusu iÅŸin uzmanı olması koÅŸuluyla ilgili idare personelinden en az dört kiÅŸi bulunacak.ÖDENEKSÄ°Z Ä°HALE OLMAYACAKTasarıya göre, ödeneÄŸi bulunmayan hiçbir iÅŸ için ihaleye çıkılamayacak. Ä°dareler, mal ve hizmet alımları ile yapım iÅŸleri için ihaleye çıkmadan önce ÅŸu konulara uyacaklar:''Yatırım projelerinin planlanan sürede tamamlanarak ekonomiye kazandırılabilmesi amacıyla birden fazla yıl kapsayan ihalelerde, yıllar itibariyle ödeneÄŸin bütçelerinde bulunmasını saÄŸlamak üzere programlamanın yapılmış olması zorunlu olacak. Ä°lk yıl için öngörülen ödenek, proje maliyetinin yüzde 10'undan az olamayacak. Öngörülen ödeneklerin kullanılmasına imkan verecek süre dikkate alınarak, ihalelerin idarelerce zamanında yapılması, birden fazla yılı kapsayan ve yatırım niteliÄŸi olan iÅŸlerde ise (doÄŸal afetler nedeniyleyapılması gerekenler hariç) ilk yılın dokuz ayında ihalenin sonuçlandırılması esas olacak. Yapım iÅŸlerinde arsa temin edilmeden, kamulaÅŸtırma ve gerekli durumlarda imar iÅŸleri tamamlanmadan ve uygulama projeleri yapılmadan ihaleye çıkılmayacak.''EŞİK DEÄžERLERKamu ihalelerinde, ihaleye çıkarılacak alım ve yapım iÅŸleri için yaklaşık maliyet dikkate alınarak kullanılacak ''eÅŸik deÄŸerler'' getiriliyor.Ä°dare, eÅŸik deÄŸerin altında maliyeti olan iÅŸlerin ihalesinde daha serbest ve sadece yerli firmaları tercih edebilecek, üstündeki iÅŸlerdeise tümüyle Kamu Ä°hale Kanunu'ndaki esasları uygulayacak.Tasarıda esas gösterilen eÅŸik deÄŸerler, genel bütçeye dahil idareler ve katma bütçeli idarelerin mal veya hizmet alımlarında 180 milyar TL, kanun kapsamındaki diÄŸer idarelerin mal veya hizmet alımlarında 280 milyar TL ve kanun kapsamındaki bütün idarelerin yapım iÅŸlerinde 7.4 trilyon TL olarak belirlendi.EÅŸik deÄŸerler ve parasal limitler, bir önceki yıla ait TEFE esas alınılarak güncellenecek; her yıl 1 Åžubat'tan geçerli olmak üzere Resmi Gazete'de yayımlanacak.YERLÄ° FÄ°RMAYA KORUMAYaklaşık maliyeti eÅŸik deÄŸerlerin altında kalan ihalelere sadece yerli isteklilerin katılması, yaklaşık maliyeti eÅŸik deÄŸerlerin üzerindeki ihalelerde ise yerli isteklilerin lehine yüzde 15 oranında fiyat avantajı saÄŸlanması konusunda ihale dokümanına hükümler konabilecek.Ancak, yabancı istekliler ile ortak giriÅŸim yaparak ihalelere katılan yerli istekliler bundan yararamayacak.Yeni düzenlemenin yürürlüğe girdiÄŸi tarihten önce ihale edileceÄŸi duyurulan veya ilan edilen iÅŸler, ilgili yasa ve yöntemlere göre sonuçlandırılacak.Tasarıda yer alan eÅŸik deÄŸerler ve parasal limitler, yeni düzenlemenin Resmi Gazete'de yayımı ile yürürlük tarihi arasında geçensüre için Kamu Ä°hale Kurumu tarafından güncellenecek.KAMU Ä°HALE KURUMUTasarı,Kamu Ä°hale Kurumu kurulmasını öngörüyor. Kurum, Kamu Ä°hale Kurulu, baÅŸkanlık ve hizmet birimlerinden oluÅŸacak.Biri baÅŸkan ve biri baÅŸkan yardımcısı olmak üzere 9 kiÅŸiden oluÅŸacak Kamu Ä°hale Kurulu'nda, Maliye Bakanlığı'ndan iki, Bayındırlıkve Ä°skan Bakanlığı'ndan üç, Danıştay ve Sayıştay'dan birer temsilcininyanı sıra TOBB ile Türkiye Ä°ÅŸveren Sendikaları Konfederasyonu'ndan kamu alımlarıyla ilgili meslek gruplarından birer temsilci yer alacak.Kurul üyeleri, gösterilecek iki katı aday arasından Bakanlar Kurulu'nca atanacak. Adayların önerilecek kurum ve kuruluÅŸlarda en az 12 yıl hizmette bulunması, ihaleler konusunda en az 4 yıl çalışmış ve en az dört yılık bir yüksekokul mezunu olması koÅŸulu arancak. Ãœyeler beÅŸ yıl görev yapacak ve bir üye yeniden seçilemeyecek.Kamu Ä°hale Kurulu, mevzuata aykırılık ÅŸikayetlerini incelemek, uygulamaları yönlendirmek, ihale ve sözleÅŸmelere iliÅŸkin bilgileri toplamak gibi konularda çalışacak. Kurumun mal varlıkları devlet malı sayılacak ve alacakları hakkında kamu alacaklarına iliÅŸkin yasa hükümleri uygulanacak.Ä°HALELERE STANDARTKamu ihalelerine iliÅŸkin yeni düzenleme kapsamında Kamu Ä°hale Kanunu'na göre yapılacak ihalelere iliÅŸkin sözleÅŸmelerin hazırlanması ve uygulama esasları ''Kamu Ä°hale SözleÅŸmeleri Kanunu Tasarısı''nda düzenlendi. Buna göre, kamu ihalelerine iliÅŸkin mevzuatın uygulanmasında birliÄŸi saÄŸlamak üzere, mal veya hizmet alımları ile yapım iÅŸlerine iliÅŸkin ''Tip sözleÅŸme''ler Resmi Gazete'de yayımlanacak. Ä°dareler, yapacakları sözleÅŸmeleri bunları esas alarak düzenleyecekler. Tasarıda tip sözleÅŸme türleri ÅŸu ÅŸekilde sıralandı:'' Yapım iÅŸlerinde, uygulama projeleri ve bunlara iliÅŸkin yer listelerine dayalı olarak iÅŸin tamamı için isteklinin teklif ettiÄŸi bedel üzerinden anahtar teslimi götürü bedel sözleÅŸmesi, Mal veya hizmet alım iÅŸlerinde, ayrıntılı özellikleri ve miktarı idarece belirlenen iÅŸin tamamı için isteklinin teklif ettiÄŸi toplam bedel üzerinden götürü bedel sözleÅŸmesi, Yapım iÅŸlerinde, ön veya kesin projelere ve bunlara iliÅŸkin yer listeleri ile birim fiyat tariflerine, mal veya hizmet alımı iÅŸlerindeise iÅŸin ayrıntılı özelliklerine dayalı olarak, idarece hazırlanmış cetvelde yer alan her bir iÅŸ kaleminin miktarı ile bu iÅŸ kalemleri için istekli tarafından teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucunda bulunan toplam bedel üzerinden birim fiyat sözleÅŸmesi.''SözleÅŸmelerde yapılacak iÅŸ ve nitelikleri, idare, ihalenin koÅŸulları ve anlaÅŸmazlıkların çözümüne iliÅŸkin çeÅŸitli hükümler de yeralacak. Yapım iÅŸlerinde, yüklenici her türlü sigorta güvencesini saÄŸlayacak.Tip sözleÅŸmeler, Kamu Ä°hale Kurumu tarafından ilgili kurum ve kuruluÅŸların görüşü alınarak Kamu Ä°hale Kanunu Tasarısı'nın yürürlüğe gireceÄŸi tarihe kadar çıkarılacak. Bunlar yürürlüğe girinceye kadar mevcut sözleÅŸme esasları uygulanacak.SÖZLEÅžMEDE DEĞİŞİKLÄ°KSözleÅŸme imzalandıktan sonra, sözleÅŸme bedelinin aşılmaması ve idare ile yüklenicinin karşılıklı anlaÅŸması koÅŸulu ile iÅŸin yapılma veteslim yeri, iÅŸin süresinden önce yapılması veya teslimi kaydıyla süreve buna iliÅŸkin ödeme ÅŸartlarına iliÅŸkin deÄŸiÅŸiklik yapılabilecek. SözleÅŸmeler, zorunlu hallerde ihale yetkilisinin yazılı izni ile baÅŸkasına devredilebilecek, bu durumda ilk ihaledeki ÅŸartlar aranacak.Tasarı yüklenicilerin ölümü, iflası ve benzeri nedenlerde uygulanacak esasları da düzenliyor.MÃœCBÄ°R SEBEPLERTasarıya göre, ihale edilen iÅŸlerde süre uzatımı, sözleÅŸmenin feshi gibi sonuçlar doÄŸuran mücbir sebepler doÄŸal afetler, kanuni grev, genel salgın hastalık, kısmi veya genel seferberlik ilanı ile genel ekonomik kriz olarak sıralandı.Bu durumların yükleniciden kaynaklanmaması, yüklenicinin bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemesi koÅŸulu aranacak, mücbir sebepler olayın meydana geldiÄŸi tarihten itibaren 10 gün içinde idareye yazılı olarak bildirilecek.Kamu Ä°hale Kanunu ile Kamu Ä°hale SözleÅŸmeleri Kanunu Tasarıları ihaleye katılamayacaklar, bunlara iliÅŸkin yaptırımlar ve teminatlar konusunda çeÅŸitli düzenlemeler içeriyor.    Â