Kamu Borçlanma Kanunu çıktı

Devletin borçlanma yoluyla kaynak yaratmasına belirli ilke ve limitler getiren ''Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkındaki Yasa'', Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlandı.Â

Yasa'nın, İç borçlanmayı düzenleyen 6. maddesinin ikinci fıkrası 1 Ocak 2004 tarihinde, diğer maddeleri ise yayımıyla birlikte yürürlüğe girdi.
  Â
Yasaya göre, ilgili kamu kurum ve kuruluşları, belli ilkeler çerçevesinde, o yıl ki bütçe kanununda belirtilen başlangıç ödenekleri toplamı ile tahmin edilen gelirler arasındaki fark miktarı kadar net borç kullanabilecek.

Bu limit, borç yönetiminin ihtiyaçları ve geliÅŸimi dikkate alınarak, yıl içinde en fazla yüzde 5 oranında artırılabilecek. Bu miktarın yeterli olmadığı durumlarda, ilave yüzde 5'lik tutar, Hazine MüsteÅŸarlığı'nın görüşü ve ilgili Bakan'ın teklifiyle Bakanlar Kurulu'nca artırılabilecek. Bütçenin denk olması durumunda da borçlanma, anapara ödemesinin en fazla yüzde 5'i kadar yükseltilebilecek. Borçlanma limiti deÄŸiÅŸtirilemeyecek.Â

Vadesinde nakden ödenenler hariç, çeÅŸitli kanunlara dayanılarak ikrazen ihraç olunan özel tertip devlet iç borçlanma senetleri, bu limitin hesaplanmasında dikkate alınmayacak.Â

İÇ VE DIŞ BORÇ ALMA YETKİSİ
Â
Türkiye adına iç ve dış borç almaya, Hazine garantisi verme ve verilen garantilerin koÅŸullarında deÄŸiÅŸiklik yapmaya, hibe almaya, dış finansman imkanlarını, dış borcun devri, ikrazı, tahsisi yoluyla kullandırmaya ve yeni mali yükümlülük yaratmaya, bu borç yükümlülükleri ile bunlardan kaynaklanan Hazine alacaklarını yönetmeye, Hazine'den sorumlu Bakan yetkili olacak.Â
  Â
Hazine, yatırım garantisi ve ülke garantisi vermeye ve verilen garantilerin ÅŸartlarında deÄŸiÅŸiklik yapmaya, hibe ve borç vermeye de Bakanlar Kurulu yetkili olacak. Â

İÇ VE DIŞ BORÇLANMA
Â
Çıkarılacak devlet iç borçlanma senetlerinin çeÅŸitleri, satış yöntemleri, faiz koÅŸulları, vadeleri ile basım ve ödemelerine iliÅŸkin esaslar da ilgili bakan tarafından belirlenecek.Â

Ä°krazen ihraç edilenler hariç, özel tertip devlet iç borçlanma senetleri, ancak karşılığında ilgili yıl bütçe kanununda yeterli ödenek olması kaydıyla ihraç edilebilecek.Â

Ä°krazen verilen senetlerden kaynaklanan Hazine alacaklarının ilgili mevzuat çerçevesinde silinmesi halinde bu tutarlar, yılı bütçesine ödenek konmak kaydıyla bütçeye gider olarak kaydedilecek.Â

Türkiye Cumhuriyeti adına herhangi bir dış finansman kaynağından devlet dış borcu saÄŸlamaya ve mali dış koÅŸulları da dahil olmak üzere ÅŸartlarını tespit etmeye ve bu ÅŸartlar çerçevesinde mali yükümlülük altına girmeye Bakan yetkili olacak.Â

Söz konusu dış borçlanma konusundaki her türlü hazırlık, temas ve görüşmeler, Hazine MüsteÅŸarlığı'nca yürütülerek sonuçlandırılacak.Â

Türkiye Cumhuriyeti'nin borçlu sıfatıyla taraf olduÄŸu anlaÅŸmaların ÅŸartlarında deÄŸiÅŸiklik yapmaya Bakan yetkili olacak.Â
  Â
Ä°kili iÅŸbirliÄŸi prosedürleri çerçevesinde saÄŸlanan dış finansman ile gerçekleÅŸtirilecek projeler, protokol ve finansman anlaÅŸmalarında, Kamu Ä°hale Kanunu hükümleri dışında, rekabet esasları dahilinde olmak kaydıyla farklı ihale usul ve esasları uygulanacağının öngörülebilmesi için protokol imzalanmadan önce Maliye Bakanlığı, Hazine MüsteÅŸarlığı ve DPT'nin uygun görüşlerinin, protokol imzalandıktan sonra ise Bakanlar Kurulu kararı alınması zorunlu olacak. Â

HAZÄ°NE GARANTÄ°LERÄ°
Â
Hazine garantileri saÄŸlanmasına ve saÄŸlanan Hazine garantilerinin koÅŸullarında deÄŸiÅŸiklik yapılmasına iliÅŸkin her türlü hazırlık, temas ve görüşmeler MüsteÅŸarlık tarafından yürütülecek.Â

Hazine garantisi ile lehine garanti saÄŸlanan taraftan verilecek her garanti için, bir defaya mahsus olmak üzere garanti edilen tutarın yüzde birine kadar garanti ücreti alınacak.Â

Dış finansman ile gerçekleÅŸtirilecek projelerin yatırım programındaki yeri ve önceliÄŸi hususunda DPT MüsteÅŸarlığı'nın görüşü alınacak.Â

Ä°l Özel Ä°dareleri, BüyükÅŸehir Belediyeleri ve Belediyeler, kendilerine ait tüzel kiÅŸiliÄŸe haiz kuruluÅŸlar ile belediye iktisadi kuruluÅŸlarının, Hazine garantisi altında saÄŸladıkları dış finansman imkanlarına iliÅŸkin her türlü yükümlülüklerden ve bu yükümlülüklerin aksatılması sonucu doÄŸan Hazine alacaklarının, geri ödenmesinden müteselsilen sorumlu olacak.Â

Bu kapsamda akdedilen dış kredi anlaÅŸmalarında, her türlü geri ödeme yükümlülüğü tamamlanıncaya kadar, borçlu kuruluÅŸ, borcun geri ödenmesinden sorumlu tutulacak.Â

Kredi borçlusu kuruluÅŸlar, Hazine garantisi altında saÄŸlanan dış kredilere iliÅŸkin geri ödemeler için gereken tutarı, yılı bütçelerinde yatırım harcamalarına kıyasla öncelikli olarak ayıracaklar. Dış borçların ödenmesinde aksamaya neden olanlara, bu aksamadan doÄŸan zararlar rücu edilecek.Â
Â
Hazine, kamu ve/veya özel kurum ve kuruluÅŸlarının yurt içi piyasalardan yapacağı borçlanmalarda garanti veya kefalet vermeyecek. Kamu bankaları ile yatırım ve kalkınma bankaları tarafından saÄŸlanacak 1 yıla kadar ve 1 yıl vadeli her türlü dış imkan için ise Hazine izni aranmayacak.Â
   Â
HÄ°BE
Â
AB'den saÄŸlanacak hibeler hariç olmak üzere, Türkiye adına herhangi bir dış finansman kaynağından hibe almaya ve bu anlaÅŸmaların esas ve ÅŸartlarını belirlemeye ve bunları kullandırmaya Bakan yetkili olacak. Hibe anlaÅŸmaları ile her türlü hazırlık, temas ve müzakereleri, MüsteÅŸarlık tarafından yürütülüp, sonuçlandırılacak.Â

Yabancı ülkeler, yabancı ülke kuruluÅŸları, uluslararası kuruluÅŸlar ve oluÅŸturulacak uluslararası yardım konsorsiyumlarına nakdi hibe vermeye, DışiÅŸleri Bakanlığı ile Hazine MüsteÅŸarlığı'nın uygun görüşü alınmak kaydıyla ilgili bakanın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu yetkili olacak.Â

Hibe vermeye iliÅŸkin anlaÅŸmalar, Bakanlar Kurulu kararı ile anlaÅŸmada aksine bir hüküm bulunmadıkça imza tarihi itibarıyla yürürlüğe girecek. Bu hüküm, savunma ve güvenlik amaçlı hibeler hakkında uygulanmayacak.     Â

Devletin borçlanma yoluyla kaynak yaratmasına belirli ilke ve limitler getiren ''Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi'' Hakkındaki Yasayla, Türkiye adına borç vermeye, borcun esas ve koşularını belirlemeye, Bakanlar Kurulu yetkili kılındı.
 
Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlanan yasa uyarınca, Ä°hracat Kredi Bankası Anonim Åžirketi'nin (Türk Eximbank) yabancı ülkelere ve bu ülkelerdeki kuruluÅŸlara açılacak 2 yıl veya daha uzun vadeli mal ve hizmet satış sözleÅŸmeleriyle ilgili resmi destekli ihracat kredilerinin esasları ve finansal hükümlerini düzenlemede ise ilgili Bakan yetkili olacak.  Â

İç ve dış borçlanmalar çerçevesinde vadesinde ödenmeyen Hazine alacaklarına, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanacak.Â
  Â
Ancak, Türkiye İhracat Kredi Bankası tarafından verilen krediler Hazine alacağı kapsamında takip edilmeyecek.
 Â
BüyükÅŸehir belediyeleri, belediyeler ve bunlara baÄŸlı kuruluÅŸlar tarafından gerçekleÅŸtirilen projeler için, MüsteÅŸarlığın garantisi altında saÄŸlanan veya dış borcun ikrazı suretiyle kullandırılan krediler çerçevesinde, ilgili belediye veya baÄŸlı kuruluÅŸun geri ödeme yükümlülüklerini karşılamak üzere gelirlerinin bir kısmının aktarılması amacıyla proje uygulayıcı kuruluÅŸun, yetkili organlarının kararı ile bir dış borç ödeme hesabı oluÅŸturulacak. Ancak, doÄŸal afet halleri nedeniyle getirilecek istisnalar bu hükmün dışında tutulacak.Â
   Â
RİSK YÖNETİMİ
Â
Nakit akışlarının yönetiminin gerektirdiÄŸi anapara ve faiz ödemeleri ile borç risk ve yönetimi kapsamındaki finansal tekniklerin kullanılmasından kaynaklanan ödemeler, MüsteÅŸarlık bütçesine bu amaçla konulan ödeneklerden karşılanacak.Â
 Â
Daha önce ihraç olunan devlet iç borçlanma senetleri, iÅŸlemiÅŸ faizleri ödenerek veya piyasa koÅŸullarından geri alınabilecek, baÅŸka senetlerle deÄŸiÅŸtirilebilecek veya gerektiÄŸinde söz konusu senetlerin ana paraları ödenmeksizin sadece iÅŸlemiÅŸ faiz tutarları, kupon ödeme tarihinden önce, erken itfaya tabi tutulabilecek.Â
 Â
Hazine garantileri kapsamında MüsteÅŸarlık tarafından ödenen tutarlar ile risk yönetimi kapsamında önceden öngörülmesi mümkün olmayan ödemeler, Merkez Bankası nezdinde MüsteÅŸarlığa ait ''Risk Hesabı''ndan karşılanacak. Hesaptaki tutarlar günlük bazda nemalandırılacak. Nemalandırmanın koÅŸulları Merkez Bankası tarafından belirlenecek.Â
   Â
DEVLET BORÇLARININ BÜTÇELEŞTİRİLMESİ
Â
Mali yıl içinde, ödenecek devlet iç ve dış borç ana para ödemeleri ile iç ve dış borçlanma tutarlarını, hazinenin kısa vadeli nakit ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla, para piyasalarından yapacağı borçlanma tutarlarını bütçe dışında özel hesaplarda izlemeye bakan yetkili olacak.Â
  Â
Devlet borcunun muhasebesi ile ilgili esas ve usuller Maliye Bakanlığı ve MüsteÅŸarlık tarafından hazırlanacak yönetmelikle belirlenecek.Â

Devlet borcu ve Hazine garantilerinin uygulama sonuçları MüsteÅŸarlıkça hazırlanarak ilgili yıl kesin hesap cetveli ile birlikte Hazine genel hesabına dahil edilmek üzere Maliye Bakanlığı'na gönderilecek. Kamu borç yönetimi raporu üçer aylık dönemler itibariyle, Plan ve Bütçe Komisyonu'na havale edilmek üzere TBMM BaÅŸkanlığı'na; Bakanlar Kurulu'na sunulmak üzere BaÅŸbakanlığa, Maliye Bakanlığı'na, Sayıştay BaÅŸkanlığı'na ve DPT MüsteÅŸarlığı'na gönderilecek. TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu yılda bir defadan az olmamak üzere ilgili bakan tarafından bilgilendirilecek.Â
   Â
UZLAÅžMA OLANAÄžI
Â
Yasanın yürürlüğe girdiÄŸi tarih itibariyle var olan Hazine alacakları karşılığında hesaplanmış gecikme faiz ve cezalarının miktarları, yürürlük tarihinden itibaren dördüncü ayın sonuna kadar ilgilisine bildirilecek. Bu bildirimin, tebliÄŸ tarihinden itibaren iki ay içinde borçlu uzlaÅŸma talebinde bulunabilecek.Â

UzlaÅŸma komisyonu, bakan tarafından Hazine alacaklarının idaresi, takibi, tahsili ve denetimiyle ilgili görevli personel arasından tayin edilen bir baÅŸkan ve 3 üye ile Maliye Bakanlığı, DPT ve Sayıştay BaÅŸkanlığı'nın birer temsilcisinden oluÅŸacak.Â
   Â
YÃœRÃœRLÃœK MADDELERÄ°
Â
Yasanın, borçlanma ve garanti limitini düzenleyen 5., iç borçlanmaya iliÅŸkin 6., dış borçlanmaya iliÅŸkin 8., hibeye iliÅŸkin 9., risk hesabına iliÅŸkin 13. ve devlet borçların bütçeleÅŸtirilmesine iliÅŸkin 14. maddesinin bazı hükümleri, 1 Ocak 2003 tarihinde yürürlüğe girecek.Â

İç borçlanmayı düzenleyen 6., devlet iç borçlanma ÅŸartlarının ancak karşılığında ilgili yılın bütçe kanununda yeterli ödenek olması kaydıyla ihraç edilebileceÄŸini öngören 2. fıkrası 1 Ocak 2004 tarihinde, diÄŸer maddeleri yasanın yayımladığı tarihte yürürlüğe girecek.Â