Kadınların yarısı bankasız

TÜRKİYE’DE ödeme sistemleri alanında ilkleri sunmak için 1990 yılında 13 özel ve kamu bankasının bir araya gelmesiyle yola çıkan Bankalararası Kart Merkezi’nin CEO’su Soner Canko, kendini iflah olmaz bir dijital dünya meraklısı olarak tanımlıyor. Soner Canko ile ‘kartlı ödeme sistemleri’ndeki son gelişmeleri konuşmak için buluştuk.

90 LİRA ALTINA KART

Türkiye’deki bankaların hizmetleri birçok Avrupa Bankası’ndan ileride ancak iş icat çıkarmaya ve yeniliğe geldiğinde ne noktadayız? Türkiye’den bu anlamda bir yenilik çıkabilir mi?

- Türkiye’nin bankacılık sistemi ve özellikle de kartlı ödeme sistemleri gelişmiş ülkelere de örnek oluyor. Biz de sahip olduğumuz teknolojik gücü, gelişmiş insan kalitesi ve BKM’nin bilgi birikimi ve deneyimi ile birleştirerek, pazarın ulaştığı olgunluk seviyesinin en son noktası olarak Türkiye’nin Ödeme Yöntemi TROY’u hayata geçirdik. Elbette sadece bugün için değil, geleceğin ödeme sistemlerini de inşa etmek üzere yola çıktık. TROY ile bu nüfusun hem ilk kartı olmak istiyoruz hem de dijital dünyaya ilk adım atışının bizimle olmasını amaçlıyoruz.

TROY’un güçlü yabancı rakipleri var. Nasıl rekabet edeceksiniz?

- Onların bugüne kadar hedeflemedikleri bir kitleyi hedefliyoruz. İş planımızın odağında bankasız kesimin yoğun şekilde harcama yaptığı alanların tespit edilmesi ve bu alanlarda kart kabulüne yönelik çalışmaların başlatılması var.

En küçük alışverişte bile kart kullanın diyorsunuz...

- Bu mümkün olacak. Toplu taşıma, bakkal, pazar, manav ve bunun gibi alanlar buna örnek gösterilebilir. Harcamanın “nerede” yapıldığının yanı sıra bir de “nasıl” yapıldığını irdelememiz lazım. Bu açıdan baktığımızda da “mikro ödemeler” olarak adlandırdığımız 90 lira altı ödemelerin rolü kritik.

TROY’un şu andaki büyüklüğü nedir? Hedefleri nedir?

- TROY’un bugün 25 banka, 3 elektronik para kuruluşu olmak üzere toplam 28 üyesi var. Bu 28 üye, Türkiye ödemeler pazarının yüzde 100’ünü temsil ediyor. TROY logolu kart sayısı ise 2 milyonu aştı. 2017’de verilen her 100 banka kartından 11’i TROY logoluydu. Yani TROY yeni kart pazarında, 1 yıldan kısa bir sürede yüzde 10’un üzerinde bir pazar payına ulaştı. Önümüzdeki yıl amacımız 7 milyon karta ulaşmak, 2022’de ise 40 milyon TROY logolu kart ile pazarın 20’sini temsil etmek. Diğer yandan global bir ödeme kuruluşu olan ve yurtdışında 185 ülkede, 41 milyonun üzerinde alışveriş noktasında ve 1.9 milyonun üzerinde ATM’de geçerli olan Discover ile yapılan işbirliği sonrasında; TROY logolu kartlar, artık uluslararası işlemlerde de geçerli olmaya başladı.

Türkiye’de nakit kullanma alışkanlıkları değişiyor mu?

- 2017’deki araştırmaya göre Türkiye’de 10 kişiden 7’sinin ödeme aracı olarak kredi kartını tercih ettiği görülürken, banka kartını ödeme aracı olarak kullananların sayısı da artıyor. Gelecekte ödemelerini cep telefonu ile yapmak isteyenlerin oranı bu yıl yüzde 67’ye yükselirken, temassız ödeme teknolojisini kullananların oranında da son 2 yılda 7 puan artış gözleniyor.

62.9 MİLYON ADET

Türkiye’de bireysel kredi kartı sahibi olan kişi sayısı son rakamlarla nedir? Kadın-erkek oranları ne durumda?

- 2018 Şubat için açıkladığımız verilere göre, Türkiye’de 62.9 milyon adet kredi kartı ve 133.7 milyon adet banka kartı kullanılıyor. 2017 Ocak’ta 22.9 milyon olan bireysel kredi kartı sahipliğinin 2018 Ocak’ta 24.5 milyona çıktığını görüyoruz. Bugün hâlâ 15 yaş üstü kadınlarımızın yarısının bir banka hesabının olmadığı görülüyor.

Bunu AB ülkeleri ve ABD ile karşılaştırabilir miyiz?

- 15 yaş üzeri nüfusta yüzde 40’lar seviyesinde olan kredi kartı sahiplik oranımızın yüzde 50’ler seviyesinde olan AB ülkeleri ve yüzde 60’lar seviyesinde olan ABD’den geride.

İnternetten kartlı ödeme de artıyor. Son rakamlarla ne kadar oldu?

- 2017’yi yüzde 45 büyümeyle yaklaşık 100 milyar lira ile kapatan internetten kartlı ödemeler 2018’de de hızlı büyümesini sürdürüyor. Bugün her 100 liralık kartlı ödemeden 15 lirası internetten gerçekleşiyor. 31 Ocak kart onay süreci sonrasında ise büyümenin hız kesmeden devam etti.

2017’DE 677 MİLYAR LİRALIK KARTLI ÖDEME YAPILDI

- 2017 yılında ilk defa banka kartlarıyla yapılan alışveriş adedi nakit çekim adedini geride bıraktı. Artık her 3 kartlı ödemeden 1’inde kullanılan banka kartları, nakit çekimde değil ödemelerde hayatımızın vazgeçilmez parçası oldu.

- İnternetten yapılan kartlı ödemeler yüzde 45 artışla son 5 yılın en büyük büyümesini gösterdi.

- 2017 yılında kredi kartı sayısı bir önceki yıla oranla yüzde 6 artarak 62,4 milyona ulaştı.

- Bireysel kredi kartı sahibi kişi sayısı ise 2016 yılında 22.8 milyon iken 2017 yılında 24.5 milyona yükseldi. 2016 yılında 117 milyon olan banka kartı adediyse, yüzde 12 artışla 131.6 milyona çıktı.

- Kredi kartı ile ödeme tutarı 2017 yılında yüzde 13 büyüyerek 606 milyar liraya, banka kartı ile ödeme tutarı ise yüzde 41 büyüyerek 71 milyar liraya ulaştı. Toplam kartlı ödeme tutarı ise yüzde 15 büyüme ile 677 milyar lira olarak gerçekleşti.

SONER CANKO KİMDİR?

İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler fakültesi mezunu olan Soner Canko, İktisat fakültesi’n de de doktora yaptı. Dışbank Bilgi teknolojileri Bölümü’nde iş yaşamına başlayan Canko, Citibank, Alternatifbank’ta çalıştıktan sonra First Data Türkiye’de kurucu genel müdür oldu. Ziraat Bankası Genel Müdür Yardımcılığı da yapan Canko, dijital dönüşüm konusunda birçok etkinliğe imza atmış bir yönetici. Canko, 2011 yılından bu yana BKM CEO’luğu yapıyor.