Kadınları dinledi dünya devi oldu

TÜRKİYE’de sanayi kuruluşları arasında ilk 50’de yer alan Hayat Kimya, 100’e yakın ülkede tuvalet kağıdı, çocuk bezi, deterjan ve hijyenik ped markalarıyla dünya devleriyle rekabet ediyor. 2016 yılında 1.4 milyar ciro yapan Hayat Kimya, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) en yüksek ihracatçılar 500 sıralamasında 51’inci, Capital’in en büyük 500 şirket sıralamasında 44’üncü, ISO’nun en büyük 500 sanayi kuruluşu sıralamasında 45’inci sırada yer alıyor. Tüm bu başarıların altında 1990 yılından bu yana Hayat Kimya’da yöneticilik yapan Prof. Orhan İdil’in imzası var. Hayat Kimya, Kiğılı Ailesi tarafından kurulmuş bir şirket. 1937 yılında tekstil sektörüyle başlayan yatırımlar, 1987 yılında Yahya Kiğılı’nın öncülüğünde temizlik ürünleri sektörüne girilmesiyle devam etmiş. Hayat Kimya’nın yönetimine 1990’da giren, Yahya Kiğılı’nın da Alman Lisesi’nden sınıf arkadaşı olan Prof. Orhan İdil, markayı dünya ligine sokmayı başarmış bir yönetici. Hayat Kimya Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Koordinatörü Prof. Orhan İdil’le şirketin hedeflerini konuştuk.

GLOBAL BÜYÜME YÜZDE 8

Tuvalet kağıdı, temizlik kağıdı, hijyenik ped, çocuk bezi ve deterjan üretiyorsunuz. Yurtdışında da fabrikalarınız var. Artık daha çok yurtdışında mı büyüyorsunuz?

- Hem Türkiye’de hem de yurtdışında büyüyoruz. Ancak Türkiye’de belli bir doyuma ulaşıldı. Eskisi gibi hızlı büyüme yok. Biz 2016’da dolar bazında yüzde 8 büyüdük. Bu global rakamımız. Türkiye’de ise yüzde 14 büyüdük.  

2016’nın zor bir yıl olması sektörü etkilemedi mi?

- 2001 krizi çok büyüktü ancak o dönemde de etkilenmemiştik. İnsanlar çocuklarının altını bağlıyor, evlerini temizliyor! Ancak daha fazla büyüyebilirdik, hammaddelerimizin tümü ithal. Doların artışından etkilendik. Bu dönemlerde daha ucuz ürünlere kayış olabiliyor. Ancak biz de bu yıl farklı pazarlama teknikleriyle büyümemize devam ettik.

Yolculuğunuz deterjan üretimiyle başlamış, ancak son dönemde hijyenik ped ve çocuk bezinde daha hızlı büyüdünüz. Bir odaklanma mı söz konusu oldu?

- Yıllar önce çocuk bezi ve hijyenik ped üretimi benim projemdi. Sonra temizlik kağıtları üretimini ekledik. Bugün 5 kıtada 100’e yakın ülkede varlık göstererek devam ediyoruz. Değişik coğrafyalara Hayat’ı taşıyor, Türkiye’nin bayrağını dalgalandırıyoruz. Türkiye’de doğduk, dünya markası olduk. Hayat Kimya olarak aynı anda iki cephede birden rekabet ediyoruz. Bir yandan, ileri teknolojilere ve gelişmiş pazarlama stratejilerine sahip köklü, uluslararası markalarla. Öte yandan pazarı ‘içeriden’ tanıyan, bu yüzden çok daha esnek ve ekonomik olabilen yerel markalarla. Her iki cephede verdiğimiz mücadeleden lider veya pazar 2’ncisi markalarını gururla tüketicilerimize sunuyoruz. Markalarımızla bugün dünyanın dört bir yanında milyonlarca evde giriyoruz. Özellikle son yıllarda hem ihracat ülkeleri hem iştiraklere yaptığımız yatırımla, yerel istihdamı desteklemenin yanı sıra, Türkiye’deki insan kaynağımızı da yurtdışında görevlendirerek hem global bir anlayış sağlıyor, hem de yeni coğrafyalarımıza Hayat kültürünün taşınmasını sağlıyoruz.

ARAŞTIRMALAR YAPIYORUZ

Dünyanın dev şirketleriyle yarışarak en çok tüketilen ürünler ve markalar çıkarmayı nasıl başardınız?

- Kadınları dinleyerek. Kadınların ne istediğini iyi anlayıp hareket ettik. Biz büyük bir sanayi kuruluşu olmanın yanı sıra çok da iyi bir pazarlama şirketiyiz.

Tüketici alışkanlıklarıyla ilgili araştırmalar yaptırıyor musunuz?

- Hayır. Biz daha çok kadınlar ne ister, ne bekler araştırmaları yaptırıyoruz. Bunların da çok yararını gördük.

Yurtdışında 100 ülkeye ürün satar hale nasıl geldiniz?

- 6 ülkede üretim de yapıyoruz. Gelirimizin yüzde 60’ını yurtdışından elde ediyoruz. İhracatımız 2016’da yüzde 67 arttı, 453 milyon dolar oldu. Bu yıl Ortadoğu, Asya ve Güney Afrika’da 6 yeni ofis yatırımı yapacağız. Bu ofisler Azerbaycan, Kazakistan, Irak, Gana, Kenya ve Bangladeş’te olacak ve etrafındaki 20’ye yakın ülkeyi yönetecek. Böylece globalleşmemizin bir parçası olarak merkezi yönetimden yerinden yönetime geçişimizi geliştireceğiz. Her yere de ayrı pazarlama tekniği yapıyoruz. İran’da kadın pedi satıyoruz ama bunun reklamını yapamıyoruz. Nijerya’da beyaz bebeklerle reklam yapmıyoruz. Her yere göre farklı stratejimiz var. Dünyanın 5’inci büyük markalı bebek bezi üreticisiyiz, yılda 8.6 milyar adet bez satıyoruz.

AR-GE’YE 100 MİLYON TL

Ar-Ge’ye ne kadar ayırıyorsunuz?

- Ar-Ge çok kuvvetli olduğumuz bir alan. 100 milyon liralık yatırım yaptık son 4 yılda. Sektörün en iyi Ar-Ge merkezi ödülünü aldık 2015 yılında. Ar-Ge tesisimizde farklı coğrafyalarda kullanılan çamaşır makineleri ve suların özellikleri deneniyor. Örneğin, Fas’taki kireç oranı ile Türkiye’deki farklı olabilir. 

EN BÜYÜK KÂĞIT ÜRETİCİSİ

HAYAT Kimya Mersin Tarsus Organize Sanayi Bölgesi’nde yeni bir temizlik kâğıdı üretim tesisi kurdu. 200 bin metrekare alana kurulu olan Mersin’deki tesis yıllık 70 bin ton üretim kapasitesine sahip olacak. Böylece Hayat Kimya,350 bin ton kapasiteyle Ortadoğu, Balkanlar ve Doğu Avrupa’nın en büyük kâğıt üreticisi olacak.

PROF. ORHAN İDİL KİMDİR?

Orhan İdil İstanbul Alman Lisesi mezunu. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’nden mezun olduktan sonra lisansüstü eğitimini Almanya’da Johannes Gutenberg Üniversitesi’nde doktora yaptı. Almanya’da akademisyen olarak çalışan, daha sonra da İngiltere’de hem akademisyenlik hem de danışmanlık yapan İdil, London Business School’un efsane hocalarından profesör A.S.C. Ehrenberg ile de birlikte de çalıştı. 1990 yılında Hayat Kimya Grubu’na katıldı.  İdil’in en büyük tutkusu müzik. Ortaokul’da gitar çalmaya başlayan İdil, komşusu olan Grup Gündoğarken’in amca lakaplı kurucusu İlhan Şeşen’e de gitar çalmayı öğreten kişi.