Kadıköy Çarşısı için alarm zilleri çalıyor

Milliyet Gazetesi’nden Gökhan Karakaş’ın haberine göre 18’inci yüzyıldan itibaren İstanbul’da yaşayan Türk, Rum, Ermeni, İngiliz ve Yahudi halklarının ortak kültürleriyle şekillenen Tarihi Kadıköy Çarşısı, AVM tehlikesini atlatmasına rağmen şimdi de tek tipleşme tehlikesiyle karşı karşıya. 200 yılı aşkın süredir, onlarca mesleği temsil eden yüzlerce küçük esnafın bulunduğu çarşı, tarihi dokusunu kaybetmeye başladı.

Temmuz 2014’te yürürlüğe giren Borçlar Kanunu’nun 347. Maddesi gereğince 10 yıllık kiracıların gerekçesiz tahliye edilebilmesi de bu sürecin önünü açtı. Esnafa göre dükkânlar çıkartılan kiracıların yerine çok daha yüksek kirayı verebilen markalara veriliyor.

RESTORANLAR KALDI

Kira bedellerini sadece içkili restoran ya da lokanta zincirlerinin ödeyebildiğini belirten esnaf, çarşıyı renkli kılan dükkânların kapandığını söyledi. Kadıköy Tarihi Çarşı Kültür Derneği Başkanı Ali Geçgel, “10 yıldan fazla süredir kiracı olanların sözleşmelerinin tek taraflı olarak iptal edilmesiyle yüksek kira bedelleri istenmeye başladı. Birkaç manav, şarküteri ve kasabı saymazsak tarihi doku tamamen yok oldu. Anıları ve işlevleriyle şehir ve kültür belleğinde ulusal yeri olan işletmelerin yerini içkili lokantalar ve restoran zincirleri alıyor” dedi.

KİRALAR 30 BİN TL

Küçük bir dükkanın kirasının 4 bin TL’den başladığını 100 metrekare dükkân için 30 bin TL’ye kadar kira bedelleri istendiğini belirten Geçgel, “Yitirmekte olduğumuz İstanbul ve Kadıköy kültür belleğimizi geri kazanmak istiyoruz. Bunun için mülk sahipleri ve kadıköy belediyesi’ni duyarlı olmaya davet ediyoruz” dedi.

Moda Muhtar Meclisi ve Caferağa Muhtarı Zeynep Ayman ise şunları söyledi:

“Baklavacı, ayakkabı tamircisi, elektrikçi, nalbur, perdeci yok artık. Ohannis amcanın Artun Saat dükkanı, Sabuncakis ya da Terzi Fahri’de. Rebul kolonyacısı, İngiliz Pazarı tarihte karıştı. Sadece 2 eczane kaldı. Okumanın temsilcisi kitapçılar bile dayanamıyor kira bedellerine. İçkili restoranlar bizi rahatsız etmiyor ama hızla tek tipleşen çarşı kültürümüzü yok ediyor. Mülk sahipleri yıllarca kiracıları olanları kapı önüne koyabiliyor. Ya da yüksek kira bedellerine dayanamayan esnaf çarşıyı terk ediyor” diye konuştu. Esnaf Mehmet Bozkurt ise; “Kirayı karşılayamayan ya da mülk sahibinin çıkarttığı kiracının yerine hemen restoran zinciri geliyor. Çok renklilik bitiyor, tek renklilik hızla çarşıyı işgal ediyor.”

ZİNCİR RESTORANLAR

Tarihi Kadıköy Çarşısı’nda pek çok dükkân Ermeni Vakfı’nın mülkiyetinde. Bazı dükkanlar Rum vakıflarına aitken, eskiden beri ilçede yaşayanlara ait dükkânlar da hayli fazla. Yüzyıllarca Kadıköy’ün kültürel mozaiğini oluşturan gayrimüslim vatandaşların vakıflarına ve eski Kadıköylülere ait dükkânlarda artık sadece uluslararası zincir restoran markaları ve içkili lokantalar bulunuyor.