Kâr patlarken istihdam durdu

İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye’nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu araştırmasını da yayınladı. Şirketlerin üretimden satışlarının sıralama ölçütü olarak kullanıldığı araştırmaya göre ‘sanayinin ikinci ligindeki’ 500 şirketin dönem kâr zarar toplamı 2012’de 2011’e göre yüzde 61.1 yükseldi. 2011’de 1.962.733.070 TL olan dönem kâr zarar toplamı 3.161.026.692 TL oldu. Aynı dönemler itibariyle kâr eden şirket sayısı 375 adetten 417 adete yükselirken zarar eden şirket sayısı ise 125 adetten 83’e düştü.

BU KADAR KÂR NEREDEN

2012 yılında satışlardaki durağanlığa rağmen, dönem kâr ve zarar toplamındaki büyük artışın faaliyet dışı gelirlerin artmasından kaynaklandığı belirtiliyor. 2012 yılında ekonomideki genel daralma kapsamında satışlar nispi yavaşlama gösterirken, finansman giderleri de doğal olarak azaldı. İlave olarak 2012 yılının sonuna doğru döviz sepetine karşı TL’nin değer kazanması da finansal yapı üzerine olumlu etki yaptı. Bunun sonucunda da İkinci 500’ün satış kârlılık oranları bir yıl önceki yıla göre yükseldi.

İHRACATTA İYİ PERFORMANS

İkinci 500’ün ihracata, birinci 500 şirketten daha sıkı tutunmaları da dikkat çekti. Birinci 500 büyük şirket geçen ay açıklanan rakamlarda ihracatını yüzde 0.6 artırabilmişti. İkinci 500 büyük şirketin ihracatı ise yüzde 4.6 artarak Türkiye toplam ihracatı içindeki payı yüzde 6.3 oldu. Ancak, İkinci 500’ün 2012’deki ihracat performansı, 2011 yılına göre hız kesmiş görünüyor. Çünkü 2011’de bu sanayi şirketlerinin ihracatı yüzde 12.7 artışla Türkiye toplam ihracatı içinde yüzde 6.8’lik paya ulaşmıştı. İkinci 500’ün GSYİH içindeki payı ise önceki yıl ile aynı seviyede (0.9) kaldı.

İSTİHDAM FARKI VAR

İkinci 500’de ücretle çalışanlar sayısı 2012’de 2011 yılına göre sadece yüzde 0.8 oranında arttı. Bu, birinci 500’de yüzde 3.7’lik bir artışa tekabül ediyordu. İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nda istihdam verileri birinci 500’e göre oldukça çarpıcı farklılıklar gösteriyor. 2012 yılında İkinci 500 kapsamındaki kuruluşların üretimden satışları 53 milyar 972 milyon liradan 57 milyar 157 milyon liraya çıkarak cari fiyatlarla yüzde 5.9 oranında arttı. Bu artış oranı, birinci 500’de yüzde 9.2 ile daha yüksekti. Cari fiyatlarla elde edilen bu artış oranlarına karşın, sabit fiyatlarla üretimden satışlar birinci 500’de yüzde 2.9 oranında artmıştı.

En kârlı Netaş

2012 yılı İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu araştırması kapsamında en fazla kâr eden kuruluş, bir özel sektör kuruluşu olan Netaş Telekomünikasyon oldu. Bu kuruluşun kârı, yaklaşık 152 milyon TL seviyelerine kadar yükseldi. En fazla kâr eden kuruluşlar sıralamasında ikinci sırada yer alan kuruluş 67 milyon liralık vergi öncesi dönem kârı ile SİFAŞ Sentetik İplik Fabrikaları olurken, üçüncü sırada 59 milyon lira ile Erikli Su ve Meşrubat yer aldı. Kârlılık sektörler itibarı ile incelendiğinde, gıda, içki ve tütün sanayicilerinin 2011 yılına göre yüzde 206’lık artışla ilk sırayı aldığı görülüyor. Sektörün 2012 yılı kârı 390 milyon lira.

En büyük ihracatçı Arbel

2012 yılı İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu çalışması kapsamında en fazla ihracat yapan kuruluş, 2011 yılında da olduğu gibi, ihracatını yüzde 14.7 oranında artırarak 105,3 milyon dolara yükselten Arbel Bakliyat Hububat Sanayi.İkinci sırayı 98,1 milyon dolarlık ihracat tutarı ile Dorçe Prefabrik Yapı ve İnşaat alırken; üçüncü sırayı da, 2011 yılında ikinci sırada yer alan ve ihracatını 89,2 milyon dolara yükselten T.T.L. Tütün Sanayi aldı.

TTL Tütün 29 basamak yükselip zirveye oturdu

Türkiye’nin İkinci 500 Büyük Sanayi Şirketi araştırmasına göre listede 2012 yılı üretimden satışlara göre ilk sırayı, 166 milyon lirayla 2011 yılı çalışmasında 29. sırada yer alan T.T.L. Tütün Sanayii aldı. İkinci sırada 165.6 milyon liralık üretimden satışlarıyla Eker Süt Ürünleri yer alırken, üçüncü sıra, 165.2 milyon lirayla PNS Pendik Nişasta Sanayi’nin oldu. Dördüncü sırada, 164.7 milyon lira ile Bursa Beton Sanayi; beşinci sırada ise KİBSAŞ Karadeniz İnşaat 164.3 milyon lira bulundu.

İhracatta tekstil hâlâ lokomotif

İKİNCİ 500’de ihracatta sektörel sıralamalar ise şöyle: İhracatta ilk sırayı yüzde 23.7’lik payla açık ara dokuma, giyim eşyası, deri ve ayakkabı sanayii alıyor. İkinci sırada yüzde 16.7’lik payla metal eşya, makine teçhizat ve mesleki aletler sanayii yer alırken, bu sektörü üçüncü sırada yüzde 15.6’lık payla gıda, içki ve tütün sanayi izliyor.

Büyüme hızı düştü karamsar değiliz

İSTANBUL Sanayi Odası (İSO) Başkanı Erdal Bahçıvan, “Ekonomimizin büyümesi yüzde 9’lardan, yüzde 2.2’lere kadar geriledi. Bu daralmanın yarattığı etki sanayi şirketlerimizin büyüme performanslarında da görülüyor. Büyüme var ama istenen ölçüde değil” dedi. Bahçıvan, Cumhuriyetin 100’üncü yılı olan 2023’e odaklı bir hedef doğrultusunda geleceğe doğru yol alırken, küresel büyümeye ilişkin aşağı yönlü risklerin artarak devam ettiğini belirtti. Bahçıvan, yükselen piyasa ekonomilerinde ortaya çıkan düşük potansiyel büyüme, yavaşlayan kredi hacmi ve ABD’deki parasal sıkılaştırmanın sermaye hareketlerini sınırlaması ve benzeri faktörlerin yeni riskler ortaya çıkarttığını vurguladı. Bahçıvan, şunları kaydetti: “Küresel piyasalardaki olumsuz hareketlilik, bizleri bugüne ve geleceğe yönelik hedef ve planlarımız konusunda kuşkuya, karamsarlığa asla sevk etmemelidir. Biz Türkiye olarak, ekonomi bağlamında geçmişte oldukça zor günler geçirdik, ama her seferinde hep beraber, elbirliğiyle yolumuza devam ettik.”

Borçlar azalmıyor

2012 yılı Birinci 500’de toplam borç/özkaynak oranı yüzde 112 iken, özel kuruluşlar için bu oran yüzde 134.1 ile daha olumsuz bir görüntü sergiliyordu. Toplam borç/özkaynak oranları 2011 yılına göre nispi küçülme göstermişken, oranlar hâlâ oldukça yüksek seviyelerde. Oranların bu kadar büyük olması, Türkiye ekonomisinde reel kesimin kaynak yapısının bozuk olmasını ve dışa bağımlılığı göstermesi bakımından son derece önemli.