İtibar operasyonu

Türkiye'ye yılda 476 bin turist getiren Tursem krize girince 15 bin turistin mahsur kalması olasılığı belirdi. Bu turistlerin ülkelerine gönderilmesi için operasyon başlatıldı. Konu YPK'da da görüşüldü. Tursem’in patronu Haluk Semiz, ‘‘Yolcularımız sigorta kapsamında ülkelerine gönderilecek’’ dedi.

Çoğunluğu İskandinav ülkelerinden olmak üzere Türkiye'ye yılda 476 bin turist getiren Tursem adlı turizm şirketinin 57 milyon dolarlık (9.9 trilyon lira) borçla krize girmesi üzerine 15 bin turistin ortada kalması olasılığı belirdi. Şirketin yan kuruluşu Sunways Hava Yolları'na ait 6 uçağa Almanya'da, 1 uçağına İngiltere'de ve 1'ine de Antalya'da haciz konuldu. Sunways'in Antalya Havaalanı'ndaki uçağı dün bağlatıldı. 15 bin turistin Türkiye'de mahsur kalmaması için, ‘‘itibar operasyonu’’ başlatıldı. Tursem'in Yönetim Kurulu Başkanı Haluk Semiz, ‘‘Turistlerimiz sigorta kapsamında ülkelerine gönderilecek’’ dedi.

Bu operasyon çerçevesinde, geçen cuma akşamı yapılan Yüksek Planlama Kurulu (YPK) toplantısında konu Devlet Bakanı Güneş Taner tarafından gündeme getirildi. Taner, Türkiye'nin turizm itibarının sarsılmaması için Tursem'i ayağa kaldıracak formülün bulunması gerektiğini savundu. Bunun üzerine Başbakan Yardımcısı Bülent Ecevit ve Turizm Bakanı İbrahim Gürdal, ‘‘Tursem'in Türkiye'ye getirdiği turistleri THY'nin ücretsiz taşıması’’ önerisini getirdi. Ancak, konunun YPK gündeminde görüşülmesine Devlet Bakanı Işın Çelebi, Maliye Bakanı Zekeriya Temizel ile Tarım Bakanı Mustafa Taşar karşı çıktı.

TANER: İTİBARIMIZ

Devlet Bakanı Güneş Taner, Tursem'in Türkiye'nin itibarıyla ilgili bir operasyon olduğunu belirterek, ‘‘Şirket yönetiminde hatalar olmuş olabilir. Ama bu, sonuçta Türk turizmiyle ilgili bir olay. Borçların uzun vadeye yayılıp, yönetimin güçlendirilip, bu şirketin ayağa kaldırılması gerekir’’ dedi.

Geçen hafta başında Koçbank liderliğinde 14 bankadan 30 milyon dolarlık (5.2 trilyon lira) taze kaynak sağlayan Tursem'in kurtulma hayalleri, cuma günü protokolden vazgeçilmesi üzerine suya düştü. Tursem'in turistik tesislere de 8.5 milyon dolar civarında borcu bulunduğu belirtiliyor.

Türkiye'ye getirdikleri yolcuların sigortalı olduğunu belirten Haluk Semiz, şunları söyledi:

‘‘Turistler, dış bürolarda sorumlu olduğumuz tüketici birliklerinin yardımıyla ülkelerine geri gönderilecek. Bunun için yeterli teminatlarımız var ellerinde. Yolcuların taşınma giderleri sigorta kapsamından karşılanacak. Hepsi sigortalı. Türkiye ve turizm bizim işimiz. Yeniden yapılanarak işimize devam edeceğiz. Getirdiğimiz turistleri, ortada bırakamayız. Türk turizmini lekelememek için turistlerimiz bugünden itibaren parti parti ülkelerine gönderilecek.’’

Yücel: Protokol uygulanmalıydı

Turizm eski Bakanı Bahattin Yücel, Tursem'in şu anda Türkiye'de 15 bin, Yunanistan, Tunus ve İspanya'da da yaklaşık 8 bin turisti bulunduğuna işaret ederek, bu yolcuların ülkelerine Türk bankalarının teminat mektuplarıyla gönderileceğini söyledi. Yücel, şöyle konuştu:

‘‘14 Türk bankasının verdiği nakdi ve gayrinakdi kredilerin toplamı 50 milyon dolar. Gayri nakdi krediler, Tursem'in tur operatörlerinin bulunduğu İsveç, Danimarka, Almanya ve İngiltere'deki tüketici koruma birliklerine verildiği için, şirketin iflası halinde teminat mektupları nakde dönecek. Turistlerin ülkelerine dönmeleri için harcanacak.’’

Son 8 yıldır Avrupa'da bu çapta bir iflas olmadığına dikkat çeken Bahattin Yücel, ‘‘Tursem, İskandinav pazarında çok güçlüydü. Önümüzdeki yıl o pazardan Türkiye'ye gelen en az 500 bin turist gelmez. Alanya'daki işletmeler de zor duruma düşer’’ dedi. Yücel, DHMİ ve Petrol Ofisi'nin de Tursem'den toplam 5 milyon dolar alacağı bulunduğunu belirtti.

Tursem neden zora düştü?

1985 yılında Darüşşafakalı iki sınıf arkadaşı Haluk Semiz ve Nedim Gürbüz tarafından kurulan Tursem'in, Türkiye'de Sunways İntersun, İsveç'te de Sunways AB adında iki havayolu şirketi vardı. Tursem, sembolik bir rakamla, bir marka devraldığı zor durumdaki Fin şirket Kymppis Matkat sayesinde özellikle Alanya'da Finli turistlerin sayısını patlatmıştı. İsveç, Danimarka, İngiltere ve Almanya'da kendisine ait tur operatörleri olan Tursem, 1997 yılı içinde dünyaya 750 bin turist taşıdı. Bunların 476 bini de Türkiye'ye geldi. Türkiye'ye gelenlerin de 300 bini Alanya'yı seçti. İskandinav pazarında yüzde 12 paya sahip olan Tursem, zor duruma girmeden önce bölgede çok güçlüydü. Tursem'in krize girmesinde plansız ve hızlı büyümesinin, özkaynak yetersizliğinin etkili olduğu belirtiliyor.

Öger: Turistleri ücretsiz taşırız

Tursem'in turistik tesislere yaklaşık 8.5 milyon dolar borcu bulunuyor. Almanya bağlantılı çalışan Öger Tour yetkilileri, ellerinde Tursem bileti bulunan yaklaşık 6 bin Alman turisti ülkelerine ücretsiz götüreceklerini açıkladı. Öger Tour Yönetim Kurulu üyesi Hüseyin Baraner, şöyle konuştu:

‘‘Biz özellikle Almanya'da, Türkiye'nin zor durumda kalmasını istemiyoruz. Çünkü bizim pazarımız Almanya. Bu nedenle, elinde Tursem bileti bulunan tüm Alman turistleri ücretsiz olarak ülkelerine götüreceğiz. Bunun için geniş çaplı bir operasyon başlattık. İlk iki günde bine yakın Alman turisti bedava ülkelerine götürdük. Şu anda tüm elemanlarımız Alanya, Side ve Kemer yöresinde çalışıyor. Hiç bir Alman turisti zor durumda bırakmayacağız.’’