İstikbal’i nasıl bilirsiniz

Türkiye 80'lerin ikinci yarısında mucizevi bir 'kanepeyle' tanıştı: çek-yat. Çek-yat zamanla salgına dönüştü, girmediği ev kalmadı. Çek-yat'ın mucidi Kayseri'de mütevazı bir üretici olan İstikbal'di. 1957'de Mustafa ve Sami Boydak tarafından kurulan şirket o tarihlere kadar ufak adımlarla ilerlemişti. Çek-yat'la gelen talep patlaması üretimi bir anda günde iki bin adete çıkardı. Çek-yat'tan kazanılanlar şirkete sermaye olarak döndü. Ardından koltuk, yatak odası takımları, ev tekstili üretimi başladı. İstikbal artık büyük adımlarla büyüyordu. 1994 krizinde büyüme rakamı yüzde 200'ü buldu.

İki kardeşin altı erkek ve beş kızdan oluşan 11 çocuğu vardı. Boydak Kardeşler bir aile şirketi için bugün bile 'alınması çok zor' bir kararı verdiler. 1990'da koltuklarını altı oğula bırakarak yönetimden çekildiler. Henüz 60'larında bile değildiler.

Şükrü, Yusuf, Hacı, Mustafa, Memduh ve Bekir Boydak yönetim kuruluna girdi. Yanlarına babalarıyla yıllardır çalışan 'büyükleri' Nazif Türkoğlu'nu da aldılar. İstikbal 90'larla beraber 'ışık hızıyla' büyümeye başladı.

Patlama yaşadıkları 1994'te en önemli yeniliklerden biri franchising yöntemiyle açılan İstikbal mağazaları oldu. Mağazaların sayısı 11 yılda bin 200'e çıktı. 'Daha genç ve spor tarzdan hoşlanan' tüketiciler için Bellona markası yaratıldı. Bellona satan mağaza sayısı bu yıl 800'e ulaştı. 2002 sonuna kadar 400 mağaza daha açılması planlanıyor. Bu yıl krize rağmen 70 Bellona, 60 İstikbal mağazası açıldı. Hızlı büyüme fabrikalarının sayısını da katladı. Bugün Kayseri'de 850 bin metrekarelik arazide kurulu 620 bin metrekarelik fabrikalarda entegre üretim yapılıyor. Bu kapsamda dünyanın en büyük üretim tesislerine sahipler.

Alman, Hukla Mobilya ile 1999'da yapılan anlaşmayla daha önce hitap etmedikleri 'elit kesimi' yakalamayı başardılar. Almanya'da kurdukları Alfa Möbel ile en büyük ihracatı yaptıkları Almanya'da üslendiler.

Kanepe ve mobilya üretimi dışında da işlere girdiler. HES Kablo'ya yüzde 20 hisseyle ortaklardı. HES Kablo'daki yönetim hataları şirketi batma noktasına getirince tüm hisseleri satın aldılar. HES Kablo 1 Temmuz 1999'da İstikbal Grubu'nun oldu. Şirkete 50 milyon dolar yatırım yapıldı. HES Grubu'ndan kalan başka bir miras Türkiye'nin yüzde 100 yerli sermayeli ilk faizsiz finans kurumu olan Anadolu Finans'tı.

Bugün grubun 16 şirketi var. İstanbul Sanayi Odası'nın En Büyük 500 Şirket araştırmasında Merkez Çelik 72'nci, HES Kablo 151'nci, Boytaş 161'inci sırada. Grubun tüm şirketleri ISO 9001 ve ISO 14000 kalite belgelerine sahip. Geçen yılki ciroları 400 milyon dolar. Bu yıl kriz nedeniyle 380 milyon dolarlık ciro hedefliyorlar. Çalışan sayısı yaklaşık dokuz bin. Bunların yüzde 40'ı kadın. Beyaz yakalı oranı yüzde 15.

Krizi ihracatla aşma yolunu seçen şirket, geçen yılki 120 milyon dolarlık ihracat rakamını bu yıl 160 milyon dolara çıkarmayı hedefliyor. Bu nedenle ihracat yapılan ülke sayısı 37'den 50'ye çıkmış. Grubun 2000'li yıllardaki hedefi kurumsallaşmak, holdingleşmek ve şirketleri birer birer halka açmak. Bu hedef için ünlü danışmanlık şirketi Mc Kinsey'le çalışıyorlar.

Yönetim Kurulu üyesi Bekir Boydak HES Kablo'yu 2002'de halka açmayı planladıklarını söylüyor: ‘‘Durumu iyi olan tüm şirketleri halka açacağız.‘‘

Boydak, 2002'de 600 milyon dolarlık ciro, 10 bin çalışan, 300 milyon dolarlık ihracat ve iki bin 400 İstikbal ve Bellona mağazasına ulaşmayı hedeflediklerini kaydediyor. Şirket merkezini Kayseri'den İstanbul'a taşıma çalışmaları da hızla devam ediyor.

YANMAYAN YATAK

İstikbal Grubu'nun son yeniliği 'alev almayan ve tutuşmayan yatak' FLARET. Üç milyon dolarlık yatırımla ortaya çıkan FLARET uluslararası denetim kurulu FIRA tarafından da onaylanmış bir ürün. İstatistiklere göre her yıl dünyada iki bin 500 kişi yatağında sigara içerken uyuya kalıyor ve yatağın tutuşması sonucu ölüyor.


ELEMAN ATMADIK, REKLAM YAPTIK, İHRACATI ARTIRDIK


İstikbal Şirketler Topluluğu kriz dönemini 'hafif sıyrıklarla' atlatmayı başarmış. Yönetim Kurulu Üyesi Bekir Boydak, krizde eleman çıkarmadıklarını, reklam kampanyalarına ve mağaza açmaya devam ettiklerini söylüyor. Grubun 1990'dan bu yana toplam reklam harcaması 200 milyon dolara ulaşmış. Bu yıl planlanan 50 milyon dolarlık bütçe kriz nedeniyle 40 milyon dolara inmiş. Boydak, vadeli satışlara ve kampanyalara devam ettikleri kriz döneminde ürünlerde de farklılığa gittiklerini belirtiyor: ‘‘Ar-Ge bölümümüz ekonomik ürünler yarattı. Ürünleri sadeleştirip bazı fonksiyonları kaldırdık. Böylece mobilya almak isteyen ancak maaşı düşen kesim alıma devam etti. Her şeye rağmen iç talepte yüzde 50 düşme yaşandı. Bu nedenle ihracatı artırdık, yeni pazarlar bulduk.‘‘

Kriz önlemlerinden biri de tasarruf. Boydak masrafları azalttıklarını ancak ücretlere dokunmadıklarını söylüyor: ‘‘Yönetim kurulu üyesi olarak aldığımız ücretleri yüzde 50 düşürdük ama çalışanlarımıza zam yapacağız. Sendikayla yapacağımız anlaşma sonunda mavi yakalılara vereceğimiz zammın aynısını beyaz yakalılara da yapacağız.‘‘ Boydak en büyük sıkıntılarının eleman atmak değil bulmak olduğunu kaydediyor. Kayseri'nin konumu nedeniyle nitelikli elemanları çekemediklerini, gelenleri elde tutamadıklarını belirtiyor.