İşten çıkarılan nasıl yardım alır

apekten@hurriyet.com.tr

Burada kademeli bir uygulama söz konusu. İşini kaybeden veya kapatan 10 gün boyunca SGK üzerinden sağlık yardımı alır. Geriye doğru bir yıl içinde 90 gün sigortaları varsa 90 gün daha eklenerek 100 günlük hakka kavuşurlar.

SSK’lı veya Bağ-Kur’lu, işten çıktığı veya işyerini kapattığı tarihten itibaren onuncu günün sonunda sigortalılık niteliğini yitirirler ve bu 10 gün boyunca SGK üzerinden sağlık yardımlarını almaya devam ederler. Bu kişilerin sigortalılık niteliğini yitirdikleri tarihten geriye doğru bir yıl içinde 90 gün sigortaları varsa, 10 günün üzerine bir 90 gün daha eklenerek toplam 100 gün, hak sahipleri ile birlikte tedavi olabilirler. Bu kimseler tedaviye başladıktan sonra GSS’lilikleri yitirilse bile, devam etmekte olan tedavi nedeniyle sağlanacak sağlık hizmetleri kişinin iyileşmesine kadar sürer.

- Primleri Devlet tarafından ödenenler kimlerdir?
- Ailede kişi başı aylık geliri asgari ücretin 1/3’inden (340,50TL den az) az olan bireylerin her birinin primlerini devlet öder ve sağlık hizmetlerinden bedava yararlanırlar.
- Eski adıyla ‘Yeşil Kartlı’ların yeni adıyla 60/c-1’lilerin (geliri asgari ücretin 1/3 ünden az olanlar) kişi başına gelirleri nasıl hesaplanır?
- Ailenin harcamaları, taşınır ve taşınmaz malları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak, SGK’ca belirlenecek
test yöntemleri ve veriler kullanılarak elde edilen gelir hane sayısına bölünürek tespit edilir.
- Asgari ücretliyim. Anneme, babama, eşime ve okula
devam eden 2 çocuğuma bakıyorum. Benim aile içinde kişi başına gelirim nasıl hesaplanır?
- Asgari ücretle çalıştığınız için zaten sizin adınıza GSS primi %12,5 olarak işvereniniz tarafından yatırılmaktadır. Bu durumda aileniz sizin üzerinizden sağlık yardımlarını alırlar. Ailenizin tamamı sizin hak sahibinizdir. Ancak bu kimselerden, anne ve babanın kendilerine ait gelir ve aylıklarının olmaması lazım. Sonuç olarak, ailenizdeki bireyler için kişi başına gelir hesaplamasına gerek yoktur.

İŞSİZ OLANI DA ÖDÜYOR

- Hiçbir işte çalışmasaydı ne olacaktı?
- Herhangi bir işte çalışmasaydı, o zaman o kişinin ne kadar prim ödemesi gerektiğinin tespiti için ailedeki her bir birey için gelir tespiti gerekecekti. Ailenin toplam geliri, hane
birey sayısına bölündüğünde asgari ücretin 1/3 ünden az olması durumunda primlerini devlet ödeyecekti ve GSS kapsamına girmiş olacaktı. Tedavileri de SGK tarafından sağlanacaktı.
- Primleri Devlet tarafından ödenenler (kişi başı 340,50TL den az geliri olanlar) nasıl tedavi olurlar? İstedikleri hastaneye gidebilirler mi?
- Eski adıyla yeşil kartlılar da dediğimiz bu kimseler tescil edildikleri tarihten itibaren GSS kapsamına girerler ve SGK üzerinden sağlık yardımı almaya başlarlar. Ancak bu kimselerin primleri devlet (Aile Bakanlığı’nın bütçesinden) tarafından karşılanır. Bu kimselerin hak sahiplerinde bir istisna vardır. (diğer istisna sığınmacı ve vatansızlardadır) Bunların, eş, çocuk, ana ve babaları hak sahibi sayılmadığından, aylık geliri asgari ücretin üçte birinden az tüm aile bireylerinde, SGK kendi tedavi için her birey için ayrı müstehaklık arar. Bu kimseler Öncelikle devlet hastanelerine giderler. Buradan sevk olunursa diğer hastanelere gidebilirler.

GELİR TESTİ YAPILIYOR

- Geliri asgari ücretin 1/3’ünden fazla (340,50) olanlardan kimin ne kadar prim ödeyeceği nasıl tespit edilir?
- SGK’ya bildirim yapan kişinin bilgileri kaymakamlıklara gönderilir. Kaymakamlıklarda bu kişiler için gelir testi yaparlar ve SGK’ya bildirirler. SGK, tespit edilen gelir üzerinden bu kimseleri GSS’li yapar ve prim tahsil eder. Tespit edilen kişi başı gelir, asgari ücretin 1/3’ünün altında ise primlerini devlet öder. Geliri 1/3’ün üstünde ise tespit edilen gelire göre, SGK işlem yapar ve prim tahsil eder. Gelir testi yaptırmak istemediğini beyan eden kişilerin ise GSS tescilleri yapılır ve asgari ücretin iki katı üzerinden prim alınır.
- Kişi başı geliri, asgari ücretin 1/3 inin üzerinde olanlar ne kadar prim ödeyecekler?
- Bu kişiler primlerini kendileri öderler ve SGK’ tarafından tescil edildikleri tarihte GSS’li olurlar. Bu kimselerden, aile içindeki gelirinin kişi başına düşen aylık tutarı; Asgari ücretin 1/3’ü ile asgari ücret arasında olanlar, asgari ücretin 1/3 ünün, %12’ si tutarında yani, 1021,50/3 x %12 = 40,86 TL prim öderler.
Asgari ücret ile asgari ücretin iki katı arasında geliri olanlar, asgari ücretin yüzde 12 si üzerinden yani, 1021,50 x %12 = 122,58 TL prim öderler.
Geliri asgari ücretin iki katından fazla olanlar ise, asgari ücretin iki katının %12 si yani 1021,50 x 2 x %12 = 245,16 TL prim ödeyecekler.

18 yaşından küçük çocuklar için yapılan düzenleme nedir?

- 18 yaşından küçük olanlar, SGK’ya kayıtlı olup olmadığını belirten müstehaklık (provizyon) sorgusu yapılmak kaydıyla başkaca hiçbir şart aranmaksızın her hal ve şartta SGK tarafından tedavi olurlar. Yapılan provizyon sorgusu tedavi olabilmek için bir gerekli şart değil sadece çocuğun ana baba üzerinden mi yoksa devlet üzerinden mi tedavi olması gerektiğinin belirlenmesi için bir işlemdir. 18 yaşından küçük olanların provizyon sorgusu aşağıdaki iki şekilde yapılmaktadır.
1) Ana-babaları üzerinden tedavi olanlar: Çocuğun ana veya babası, çalışan sigortalıysa, isteğe bağlı sigortalıysa veya emekliyse, ana-babaları üzerinden tedavi olurlar.
2) Devlet üzerinden tedavi olanlar: 18 yaşından küçük çocuklardan, ana-babası yaşamayan veya yaşamakla birlikte, SGK’ya borcu olan, GSS primlerini ödemeyen veya anne babası işten çıkanlar, geliri asgari ücretin 1/3 den az olanlar gibi, devlet üzerinden tedavileri yapılır. Ancak bunu sağlamak için SGK bu çocukları 18 yaş altında olduklarına kendi sistemine otomatik işler. Yoksa bu çocuklar, kayıtlı olmadıkları için provizyon alamazlar ve muayene olamazlar.

Yurtdışındaki Türk işçileri nasıl sağlık yardımı alır?

- Bu durumda, gidilen ülkenin, bizle sosyal güvenlik sözleşmesi olup olmadığına bakılır. Eğer sözleşme yoksa bu işçiler SSK’lı, yani 4/a’lı olarak işlem görürler ve GSS kapsamında SGK üzerinden tedavi olurlar. Bunların primlerini de işverenleri öder. Sözleşme varsa, zaten Türkiye’den sigortalı olurlar, ancak yabancı ülkeden sağlık yardımlarından faydalanabilmeleri için, giderken yanlarında sağlıktan yararlanma hakları olduğuna dair bir belge (formüler) götürmeleri gerekir.
- Evlenme ödeneği alan kız çocukları nasıl tedavi olurlar?
- Eşleri tarafından bakmakla yükümlü olunanlar eşi üzerinden tedavi olurlar. Eşlerden ikisi de çalışmıyorsa gelir testi yapılmak suretiyle GSS’li olarak tedavi olurlar.
- Evlenme ödeneği alanlardan boşanan yetim kız çocukları nasıl tedavi olurlar?
- Evlilik ödeneğini aldıktan itibaren iki yıllık süre içinde eşlerinden boşananların durumuna gelince, bunlar 2 yıllık aylıkları peşin olarak çeyiz parası olarak aldıkları için, 2 yıl içinde evliliğin son bulması halinde 2 yıl bitene kadar aylık bağlanmaz. Ancak bu süre içinde sanki aylık alıyor gibi sağlık yardımlarından faydalanırlar ve sağlık giderleri SGK tarafından karşılanır.

YARIN

- Yabancı uyruklu öğrenciler SGK üzerinden nasıl tedavi olur?
- Avukatlık Stajı yapmakta olanların sağlık yardımı nasıl sağlanır?
- Ücretsiz izin alan memur sağlık yardımlarından nasıl yararlanır?
- Turist olarak bulunan yabancılar nasıl tedavi olurlar, para öderler mi?
- Oturma izni almış yabancılar nasıl tedavi olurlar?
- İşsizlik ödeneği ve kısa çalışma ödeneği alanlar nasıl tedavi olurlar?
- Ana ve babası boşanmış çocuklar nasıl tedavi olur?
- Liseden mezun olan çocuklar, yaz döneminde nasıl tedavi olurlar?