İşte ‘kiralık yolculuğun’ tarifesi

PANDEMİ nedeniyle bireysel araç kullanımının artması büyükşehirlerde yaşayanların kâbusu haline geldi. Taksiler de ihtiyaçlara tam olarak yanıt veremiyor. Geçtiğimiz günlerde İstanbul’da trafiğin yüzde 87 yoğunluk oranına ulaşması sosyal medyada tartışma konusu oldu. Her şeyden sıyrılıp kendisine bir otomobil almak isteyen vatandaşın karşısına ise bu kez çip krizi ve yüksek fiyatlar çıktı. Hal böyle olunca insanlar ihtiyaçlarını paylaşımlı araçlarla gidermeye başladı. Taksi bulamayan, trafik nedeniyle işine yetişemeyen vatandaş, paylaşımlı otomobil, moped ve e-scooter’a yöneldi. Artan talebin de etkisiyle özellikle İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyükşehirlerde her köşe başında, kaldırımda veya kamuya açık otoparklarda paylaşımlı mobilite araçları görülmeye başlandı. Biz de İstanbul’daki mobilite araçlarını deneyimledik. Hem güncel fiyat karşılaştırması yaptık hem de artı ve eksi yönlerini belirledik.

5 BİN OTOMOBİL

Mobilite ihtiyaçlarını gidermek üzere başlatılan paylaşımlı araç girişimleri ağırlıklı olarak otomobil, moped ve e-scooter’ları kullanıma sunuyor. Moped ve e-scooter’ların tamamen elektrikli olması çevre politikalarını da destekliyor. Yaptığımız araştırmalara göre, İstanbul’da toplamda 5 bin civarında paylaşımlı otomobil bulunuyor. Taksi sayısının 17 bin 395 adet olduğu düşünüldüğünde, paylaşımlı araçların 2022’de taksilerin sayısını yakalayabilir.

Bu araçların Ankara ve İzmir’deki sayıları ise oldukça sınırlı. Örneğin, İzmir’de 500 civarında paylaşımlı otomobil bulunuyor. Moped diye adlandırılan ve geçerli bir sürücü ehliyetiyle kullanılabilen küçük motosikletler de paylaşımlı araç dünyasına yeni yeni giriyor. İstanbul’da 1000 civarında elektrikli moped bulunuyor. Paylaşımlı araçlar alanında sayıları en fazla olan mobilite çözümü e-scooter. E-scotter’ların sayıları tam olarak bilinmemekle birlikte bu pazara her gün farklı bir marka giriyor.

MOPED

MOPEDLER geçerli bir sürücü ehliyetiyle (M, A veya B) 16 yaşından itibaren kullanılabiliyor. 45 kilometre hızı geçmiyor. İstanbul’da elektrikli mopedlerle hizmet veren yaygın olarak 2 firma bulunuyor. Bu firmaların kapsama alanı ise oldukça sınırlı. Ağırlık olarak Avrupa yakasında sahil şeridine konumlandırılmış durumlar. Yeşil renkleriyle diğer mopedlerden ayırt edilebilen bu paylaşımlı araçlardan bir tanesini kiralamak için yine ilgili firmanın uygulamasını indiriyoruz. Gerekli bilgileri girdikten sonra mopedin kilidi uzaktan açılıyor. Arka bölümde bulunan çantayı yine uygulamayla açtıktan sonra öncelikle kaskımızı takıyoruz. Ardından 15 dakikalık bir seyahat gerçekleştiriyoruz. Bu yolculuğun dakikasi ise 2.59 TL. Yeni nesil bir elektrikli model olması nedeniyle kullanım maliyetleri bir miktar yüksek. 15 dakikalık seyahat sonucunda ödediğimiz toplam tutar da tam 38.85 TL oluyor. Bu rakamın otomobilden fazla olması ise dikkatleri çekiyor.

ARTILARI

- Trafik sorununu ortadan kaldırması.

- Elektrikli olduğu için karbon salınımı yapmaması.

- Otomobillere göre rahat park imkânı sunması.

EKSİLERİ

- Kullanım maliyetlerinin yüksek olması.

- Kaskın alındığı bagaj bölümünün bazen açılmaması.

- Kapsama alanının çok sınırlı kalması.

OTOMOBİL

İSTANBUL’da paylaşımlı otomobil hizmeti sunan 5 civarında girişim bulunuyor. Ancak, bu girişimlerden 2 tanesi sektörün yüzde 90’ınından fazlasını oluşturuyor. Bu kapsamda, doğru neticeyi vermesi açısından iki firmayı da deneyimledik. İlk firmada yaptığımız yolculuk için B-Hatchback sınıfında otomatik vitesli bir araç bulduk. Telefon uygulamasından gerekli bilgileri girip aracın kilidini telefondan açtık. Uygulama 15 dakikalık kullanım bedelini 21 TL olarak belirlemişti. 15 dakikalık seyahat sonrası Eminönü’ne ulaşmayı planlıyorduk ancak gerek trafik gerekse park yeri sorunu nedeniyle yolculuğumuz 25 dakika sürdü. 25 dakikalık kiralama için toplamda 38 TL ödedik.

18 DAKİKA 30 TL

Buradan dönerken bu kez diğer büyük firmayı tercih ettik. Bu firma dakika üzerinden hesaplama yapıyordu. Yine küçük sınıf Hatcback bir otomobil bulduk. Eminönü’nden Eyüp’e döndüğümüz için bu kez seyahatimizi 18 dakikada tamamlayabildik. Aracı firmanın anlaşmalı olduğu bir otoparka ücretsiz olarak bıraktık. Kullandıktan sonra fotoğraflarını çektik ve telefon uygulamasından kiralamayı tamamladık. Ödediğimiz tutar ise dakikası 1.64 TL’den toplamda 30 TL oldu.

PAYLAŞIMLI OTOMOBİL NASIL KİRALANIYOR?

İLK olarak bu hizmeti veren şirketlerin akıllı telefona uygulaması indiriliyor. İstenen bilgiler ve belgeler uygulamaya yükleniyor. Şirket, kullanıcıya şartlara uyması halinde belli bir sürede onay veriyor. Onayın ardından uygulama üzerinden yakın çevrenizdeki araçlar görülebiliyor. İstenen aracın başına gidildiğinde yine uygulama üzerinden bildirim yapılıyor. Bildirimin ardından kapı kilitleri otomatik açılıyor. Torpidodaki anahtar alınarak araç çalıştırılıyor.

ARTILARI

- Taksi beklemeden araç bulabilmek.

- Ücretsiz park alanlarından yararlanmak.

- İstediğin noktadan alıp-bırakabilmek.

EKSİLERİ

- Araç içerisinin yeterince temiz olmaması.

- Teslimat fotoğrafları nedeniyle zaman kayıpları.

- Yoğun trafiklerde çok yüksek fiyatlara çıkması.

E-SCOOTER

PANDEMİDEN önce hayatımıza giren e-scooter’lar şu anda Türkiye’nin birçok ilinde özellikle gençlerin ve beyaz yakalıların gözdesi. Kısa mesafelerde kazandırdığı zamanlar adeta hayat kurtarıyor. İstanbul’da ise hem paylaşımlı e-scooter hizmeti veren firmaların hem de e-scooter’ların sayısı her geçen gün artıyor. Biz de bulunduğumuz rotada yaygın olan 2 farklı e-scooter’ı deneyimliyoruz. İlk e-scooterımız için yine telefon uygulamasından gerekli yönlendirmelere uyarak kilidi açıyoruz. Yaklaşık 15 dakikalık seyahat sonrası e-scotter’ı uygun bir direğe bağlıyoruz. Bu seyahat için başlangıçta 1.99 TL alınıyor, sonrasında kullanılan her dakika için 0.99 TL ödeniyor. Yani 15 dakikalık bir yolculuğa tam 16.84 TL ödüyoruz. İkinci scooter’ımızda ise bu kez başlangıç ücreti alınmıyor. Yine dakikası 0.99 TL’den toplamda 15 TL ödeme yapıyoruz.

ARTILARI

- Kısa mesafelerde hayat kurtarıyor.

- Elektrikli olduğu için karbon salınımı olmuyor.

- Herhangi bir park problemi bulunmuyor.

EKSİLERİ

- Mutlaka kask ve ekstra güvenlik önlemi sağlanmalı.

- Araçlar sıkıştırabiliyor, dikkatli kullanmak gerekiyor.

- Park yerleri nedeniyle kaldırım işgali yapabiliyor.

FİYATLAMA NASIL YAPILIYOR?

ŞEHİRİÇİ kullanımı için uygun olan paylaşımlı araçlarda genellikle kullanılan dakika veya kilometre üzerinden hesaplama yapılıyor. Yolculuk sırasında kullanılan yakıt giderleri ayrıca fiyatlandırılmıyor. Bazı araçlarda öncelikle bir başlangıç fiyatı, ardından dakika/TL tarifesi uygulanıyor. Belirli bir kilometrenin üzerinde çıkıldığında ise ekstra bedeller talep edilebiliyor. Biz de bu kapsamda, her aracı 15 dakika kadar kullanabileceğimiz bir mesafe belirledik. Eyüp-Eminönü sahili arasında sürüşlerimizi gerçekleştirdik.