İstanbul sanatta ilk 5’e girecek

CONTEMPORARY İstanbul’un bu yıl 14’üncüsü yapılıyor. Lütfi Kırdar Uluslararası Kongre ve Sergi Sarayı’nda 73 sanat galerisi, 510 sanatçı 1400 eseriyle bu yıl fuarda olacak. Fuarın ana sponsorluğunu 13 yıldır Akbank üstleniyor. Contemporary İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı Ali Güreli ile 12-15 Eylül tarihleri arasında yapılacak fuarın hazırlıklarının yapıldığı son haftada konuştuk. Güreli, önümüzdeki 3 yılda yeni açılacak müzeler ve sanat-kültür merkezleriyle birlikte İstanbul’un dünyadaki en ilgi çeken 5 sanat kentinden biri olacağı görüşünde.

- Sanat piyasasında bir dönem yaşanan hareketlilik kendini durgunluğa bırakmıştı. Bu yıl beklentileriniz nasıl?

Ekonomi bir bütün. Bir daralma var. Geleceği öngörememe var. Şu anda Türkiye’deki birçok şirket bütçesini değiştirmeden sene sonunu getiremiyor. Hızlı gelişen şartlara da adapte olmak gerekiyor. Tüm bunlara rağmen sanata yatırım yapılır ve sanat kazandırır diyoruz.

- Dünyaya da baktığımızda kurumlar için de sanat ayrı bir prestij. Türkiye’de Sabancı Ailesi, Koç Ailesi, Eczacıbaşı, Arkas gibi ailelerin destekleri var. Kurumsal desteklerin çok daha fazla artması için ne yapılmalı?

İlk akla gelen Deutsche Bank örneği. Dünyanın sayılı koleksiyonlarından birine sahip. Türkiye’de de eskiden devlet bankaları sanat eseri alırdı. Merkez Bankası en son ne zaman eser aldı merak ediyorum.

- Bunlar ülkedeki sanatı güçlendiren işler oluyor...

Kesinlikle. Bakın Marakeş’ten çıkan Art Afrika var. Londra’da da yapılıyor. Devlet destekliyor.

- Türkiye’de KDV oranı değişikliği çok konuşuldu sanatı desteklemek için, o da olmadı. Sanat eserlerinden alınan KDV konusu da var. Bu konuda bir gelişme olabilecek mi?

Bu konuda neredeyse son aşamaya gelinmişti. Ancak olmadı. Yüzde 1’e inmesi sanat piyasasını canlandırır.

- Contemporary İstanbul’da ne kadarlık bir ciro oluyor? Galeriler eserlerinin yüzde kaçını satabiliyor?

Buna yanıt vermek zor. Çok değişiyor. Son 3 yılda cirolar düştü. Ben yüzde 50’lik satışı başarı olarak görüyorum. Bu yıl çıkışa geçecektir. Geçen yıl yüzde 50’nin altına inildi. Artması için yeniden çıkışa geçmesi için KDV oranı düşürülmeli. Sanatçıların, galerilerin yurtdışına açılımı desteklenmeli. KDV oranı yüzde 1’e inse satış yüzdesi de yüzde 70’i bulur.

- Contemporary İstanbul’a yurtdışından ilgi bu yıl nasıl?

23 galeri ilk kez İstanbul’a geliyor. Afrikalı, Rus, Güney Amerikalı, Avrupa’nın farklı kentlerinden ilk kez gelen galeriler var. Azerbaycan’ın Kültür Bakanlığı’nın desteklediği bir platform da olacak. 7 sanatçıyla katılıyorlar. Tiflis’ten 3 galeri geliyor. İran’dan da 3 galeri geliyor. Sofya’dan da ilk kez bir galeri gelecek. Rusya’nın en önde gelen galerilerinden biri geliyor. Akdeniz’e sahip çıkma adına bir fuar var Art-O-Roma. Oradan da 3 galeriyi davet ettik. Bu yıl yurtdışından 400 koleksiyoner misafirimiz var. Çok daha fazla talep oldu, karşılayamadık. 400 kişiyi ağırlama kapasitemiz vardı. Bunlar iyi şeyler, özlediğimiz yaklaşımlar ancak bunun katlanması lazım. Binlerce koleksiyoner kendisi gelmeli. Çok farklı ülkelerden gelenler var. Örneğin Zimbabve’den de müze direktörleri geliyor. Oğuz Satıcı davet etti onları da. Çok farklı konuklar var. Galeri Destek Programı uyguluyoruz. Geçen sene 17 galeri yararlandı. Bu yıl 11 galeri yararlandı.

ÖNÜMÜZDEKİ 3 YILDA SIÇRAMA OLACAK

- Turizmdeki hareketlilik sanat piyasasını da etkiliyor mu?

İstanbul bambaşka yere gidiyor. Arter açıldı, Koç Grubu’nun yeni müzesi, 2 yıl sonra İstanbul Modern Galataport’taki yeni yerini alacak. Bienal bu yıl Resim, Heykel Müzesi’nde. Aralıkta Karaköy’de açılacak Resim Heykel Müzesi. İstanbul Büyükşehir Belediyesi 7 müze açacak. 2 müze açıldı, yeni yönetim müzeler açmaya devam edecek. İslam Medeniyetleri Müzesi mayısta açılacak. AKM açılacak 2 yıl sonra ve Taksim Meydanı yapılacak. Orada Türkiye’nin en önemli heykeli olmalı diye de düşünüyoruz. Bunun için de yetkililerle görüşüyoruz. 2021 yine Bienal senesi olacak. Tersane projesi de bitecek. Orada da Sadberk Hanım Müzesi açılacak. 

SANAT İHRAÇ ETMEYE İHTİYACIMIZ VAR

- Türkiye’nin sanatını, sanatçılarını yurtdışına taşıması için de aktifsiniz. TİM çatısı altında Hizmet İhracatçıları Birliği kuruldu. Nedir son gelinen nokta?  

Hizmet İhracatçıları Birliği içinde 9 sektör var. Sanat, kültür ve film yapımcıları biz bir aradayız. Bu birlikte en güçlü turizmciler, lojistikçiler. Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan’ın almış olduğu kararlar içinde devletin destekleyeceği sektörler var. Biz yokuz bu destekler içinde. Biz bekliyoruz. Çünkü olması gerektiğine inanıyoruz. Sanat ihraç etmeye çok ihtiyacı var Türkiye’nin. Sanat galerilerinin sanat fuarlarına katılım desteğine ihtiyacı var. Ayrıca yurdışında açılacak sanat galerileri de destek almalı. Art Basel’e katılamayı hedeflemeli galerilerimiz. Yabancı fuarlarda Türk galerileri yer almalı. Ticaret Bakanlığı da bunu desteklemeli.

DESTEK OLMAYA DEVAM EDECEĞİZ

AKBANK Yönetim Kurulu Başkanı Suzan Sabancı Dinçer de Contemporary İstanbul’un, Türkiye’nin en vizyoner sanat etkinliklerinden biri olduğunu belirterek başarıların her yıl katlanarak arttığını kaydetti. Dinçer, “Biz, Akbank olarak sürdürülebilir, ülkemizin hayallerini gerçekleştirmesini sağlayacak işleri yapmayı seviyoruz. Bu anlamda Contemporary İstanbul bizim için çok önemli çünkü bu kriterlerin hepsine uyuyor. Önümüzdeki dönemde de şimdiye kadar olduğu gibi destek olmayı sürdüreceğiz” dedi.

ALİ GÜRELİ KİMDİR?

Orta Doğu Teknik Üniversitesi İşletme Fakültesi’nden mezun olan Ali Güreli, 2001-2005 yılları arasında, kurucusu olduğu Türkiye’nin ilk çağdaş sanat fuarı Art Istanbul’un Yönetim Kurulu Başkanlığını yaptı. Lütfi Kırdar Uluslararası Kongre ve Sergi Sarayı’nın da kurucu ortaklarından olan Güreli, 1993-2002 tarihleri arasında kongre merkezinin yönetim kurulunda yer aldı. Şu anda Türkiye Turizm Yatırımcıları Derneği (TTYD)’nin Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı görevini sürdüren Güreli, aynı zamanda kurucusu olduğu Contemporary Istanbul’un Yönetim Kurulu Başkanı.

SON 24 SAATTE YAŞANANLAR