Işsizlik Sigortası Rehberi

İşsizlik sigortasının kapsamında kimler var?

- 4447 sayılı kanun uyarınca 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 2. maddesinde belirtilen sigortalılar. Aynı kanunun geçici 20. maddesinde belirtilen sandıklara tabi sigortalılar (Geçici 20. madde kapsamında olmakla birlikte memur veya 399 sayılı KİT personel rejiminin düzenlenmesi ve 233 sayılı kanun hükmünde kararnamenin bazı maddelerinin yürürlükten kaldırılmasına dair kanun hükmünde kararnameye tabi sözleşmeli olarak çalışanlar hariç). Mütekabiliyet (karşılıklı) esasına dayalı olarak yapılan anlaşmalara göre çalışan yabancı işçiler.

İşsizlik sigortası primi altı ay kesilmiş olanlar yararlanabilecek mi?

- Sigortalıların işsizlik sigortasından yararlanabilmesi için ilk etapta 600 gün prim ödemesi gerekiyor. Altı ay işsizlik sigortası primi kesilmiş ve daha sonra işsiz kalan bir kişi işsizlik sigortasından yararlanamıyor.

SSK prime esas aylık tavanından daha yüksek aylık alanlardan nasıl kesinti yapılıyor?

- Örneğin, iki milyar lira brüt kazancı olan bir sigortalının prime esas tavan kazancı olan 1 milyar 50 milyon TL üzerinden işsizlik sigortası primi kesiliyor.

İşsizlik sigortası primleri neydi, ne oldu?

- İşçi yüzde 2, İşveren yüzde 3, Devlet yüzde 2 idi. 1 Ocak 2002'den itibaren, İşçi yüzde 1, İşveren yüzde 2'ye düşürüldü.

İşverenin işsizlik sigortasını kabul etmeme ya da işçiden kesme hakkı var mı?

- İşveren işsizlik sigortasını reddedemez. Kendisi ile ilgili kesintileri işçiden kesemez. Bunu yaparsa idari para cezasına çarptırılır.

İşsizlik sigortası hizmetleri ne zaman başlıyor?

- İşsizlik sigortası prim kesintileri 1 Haziran 2000'de başladı. Kendi istek ve kusuru bulunmaksızın en az 600 gün issizlik sigortası primi ödeyen sigortalı çalışanlar 31 Ocak 2002'den itibaren bu hizmetten yararlanmaya başlayacaklar.

İşsizlik sigortasından yararlanacak olanlar yalnızca para mı alacaklar?

- İşsizlik sigortasından yararlanacaklar, işsizlik ödeneği dışında, sağlık sigortası, danışmanlık ve işe yeniden yerleştirme, mesleki eğitim hizmetlerinden yararlanabilecekler.

İşsizlik ödeneğinin oranı nedir ve ne kadar süre yararlanılacak?

- İşsizlik ödeneği, net asgari ücreti geçmemek üzere, sigortalının son dört aylık SSK primine esas ortalama net kazancının yüzde 50'sidir. Son 120 günü sürekli olmak üzere son üç yıl içinde 600 gün sigortalı olarak çalışmış işsizlere 6 ay (180 gün), 900 gün sigortalı olarak çalışmış işsizlere 8 ay (240 gün), bin 80 gün çalışmış işsizlere 10 ay (300 gün) işsizlik ödeneği ödenecek.

İşveren iş akdini sona erdirdiği işçi için 'İşten Ayrılma Belgesi' vermek zorunda mıdır?

- İşveren, hizmet akdi sona eren sigortalı işsiz hakkında hizmet akdinin sona erdiği tarihten itibaren 15 gün içinde üç nüsha İşten Ayrılma Belgesi (İAB) düzenlemelidir. Bu süre içerisinde, bir nüshayı işyerinin bulunduğu yerdeki İşkur'a, bir nüshasını sigortalı işsize vermelidir. Diğer nüshasını işyerinde saklayacaktır.

İşsiz kalanlar işsizlik ödeneği almak zorunda mıdır?

- Hak ettikleri halde işsizlik ödeneğinden yararlanmak istemeyenler için bir zorlama söz konusu değildir.

İşsizlik ödeneği alan işsiz yeni işe girerse durumu ne olacak?

- İşsizlik ödeneği almakta iken, işe giren sigortalının işsizlik ödeneği kesilecektir. Ancak, yeni işini, işsizlik ödeneğine hak kazanamadan kaybeden sigortalı işsiz, daha önce hak ettiği işsizlik ödeneği süresini dolduruncaya kadar işsizlik ödeneğinden yararlanmaya devam edecektir.

İşsizlik ödeneği nereye, ne şekilde ödenecek?

İşsizlik ödeneği, hizmet akdinin feshedildiği tarihi izleyen günden itibaren hesaplanacaktır. İlk işsizlik ödemesi, ödeneğe hak kazanma koşullarının yerine getirildiği tarihi izleyen ayın sonunda yapılacaktır. İşsizlik ödeneği, aylık olarak her ayın sonunda İşkur tarafından sigortalı işsiz adına açtırılacak banka hesabına yatırılacaktır.


Nasıl hesaplanıyor

İşsizlik ödeneğinin üst sınırının hesaplanmasında esas alınan asgari ücret, ödemeyi kapsayan dönemde geçerli olan asgari ücrettir. İşsizlik ödeneğinin hesaplanmasında bir ay 30 gün olarak kabul edilmektedir.

Örnek 1: Aylık işsizlik ödeneği, günlük ortalama net kazancın 30 ile çarpımından binde altı oranında damga vergisi düşülerek hesaplanır. Çalıştığı son dört ay süresince, prime esas kazancı asgari ücret olan 222 milyon 750 bin TL dikkate alındığında sigortalı işsizin, günlük ortalama net kazancı 5 miliyon 452 bin 118 TL, günlük işsizlik ödeneği ise bu miktarın yüzde 50'si olan 2 milyon 726 bin 59 TL'dir. Buna göre, sigortalı işsizin aylık işsizlik ödeneği miktarı, (2.726.059 x 30) - (2.726.059 x 30 x 0.006) = 81.291.078 TL'dir. Bu miktar aynı zamanda en düşük işsizlik ödeneği miktarını göstermektedir.