İşiten neredeyse 'hepsi orada'

İddialı...

‘‘Gelecek yıl bir milyon ürün satacağız‘‘ diyor. Yani 2001'i ikiye katlayacak.

‘‘Ciromuz 10 milyon dolara çıkacak‘‘ diyor. Yani 2001'i dörde katlayacak.

Tüm bunları ABD'de ya da Avrupa'da değil ekonomik ve politik krizlerle boğuşan Türkiye'de yapacak. Üstelik de geçtiğimiz yıl krizden en çok etkilenen sektörlerden birinde...

Oğuz İşiten dört yıldır mağazacılıkla uğraşıyor.

Ama internet üzerinde...

Son iki yıldır Türkiye'nin en büyük online alışveriş merkezi hepsiburada.com'un genel müdürlüğünü yapıyor. İnternet Türkiye için yeni bir kavram. Bu nedenle 'b2c' yani 'şirketten tüketiciye elektronik ticaret' işinin 'duayenlerinden' sayılıyor.

Dört yıl önce infoshop.com.tr ile başlayan e-ticaret serüveni kendisinin bile ummadığı bir hızla yol almış. Hızı artıran neden ise yalnızca bir tane; 'müşteri velinimettir, ne istiyorsa o yapılır'.

İşiten 1959 İstanbul doğumlu. Babası profesyonel yönetici. Halen Karamancı Holding'te genel müdür. Annesi ev kadını. Erkek kardeşi Okan İşiten babasının yolundan gitmiş. Taksim'deki Select Otel'in genel müdürü.

Ortaokulda okul birincisi olunca Liseyi Robert Kolej'de okumuş. 'Sosyal aktivitelere olan ilgisi' nedeniyle lise o kadar başarılı geçmemiş. 1977'de İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'ne girmiş. 80 öncesinin 'karışık' günlerinde okulda fazla kalamamış. Okulda patlayan bir bomba rotasını İngiltere'ye çevirmiş. Middlesex Üniversitesi'nde İşletme okumuş.

İşletmeyi bilinçli olarak seçtiğini söylüyor. Bunda 'sabırsız' karakterinin rolü var: ‘‘Hiçbir zaman doktor, mühendis olmayı düşünmedim. Çok sabırlı biri değilim.‘‘

Türkiye'ye dönünce TİM adlı deri konfeksiyon firmasına 'satış müdürü' olarak girmiş. Çalıştığı üç yıl boyunca satışlar katlanmış. İhracat rekorları kırarak İstanbul Ticaret Odası'ndan 'altın madalyalar' aldıklarını söylüyor.

'Kendi işini yapma sevdası' nedeniyle TİM'de çalışırken yeni bir işe daha soyunmuş. Suadiye'de, kardeşiyle beraber bir video kulüp dükkanı açmış. İngiltere'den bir firmayla anlaşarak yeni çıkan filmleri getirip, tercüme ettirip satmaya başlamışlar.

BİLGİSAYARLA TANIŞMA
1985'te Demet Hanımla evlenmiş. Video kulüp işi iyi gidince TİM'den ayrılmış. 86-88 arasında video işinden iyi para kazanmış ancak bandrol yasasının çıkmasıyla maliyetler artmış ve dükkanı kapatmış. Bilgisayar sektörüyle tanışması o tarihlere rastlıyor.

‘‘Video işi bitince mecburen bilgisayarı öğrendim‘‘ diyor. Üç arkadaşıyla beraber 1988'de Kim Bilgisayar'ı kurmuş. Uzakdoğu'dan getirdikleri bilgisayar parçalarını Türkiye'de monte edip satıyorlarmış. Aynı yıl kızı Dilara doğmuş.

1990'da yaşanan Körfez Krizi'yle büyük bir şok yaşamalarına rağmen 1991'e kadar Kim Bilgisayar'da kalmış. Aynı yıl hayatının akışını değiştirecek bir teklif almış. Yeniden profesyonel yöneticiliğe dönmüş:

‘‘Info Holding'in patronu Babür Kireç bilgisayar bölümünün başına geçmemi istedi. Önce istemedim ama bana 'en büyük hayalin nedir' diye sorunca kararım değişti. 'Birinin gelip senden bin tane bilgisayar istediğini düşün' dedi. Kendi şirketimde böyle bir hayali gerçekleştiremezdim. O sıralarda daha çok satmak ve daha çok kazanmak istiyordum.‘‘

Info'da bir önceki işini daha büyük boyutlara taşımış. İsimsiz ürünler ithal etmenin yanında Intel'in PC platformlarının Türkiye distribütörlüğünü yapıyorlarmış. İki yıl sonra kendi sektörlerinde en büyük üçüncü şirket haline gelmişler.

Holding'teki şirket sayısı yediye ulaşınca bilgisayar işi ayrılmış. Info Bilgisayar adıyla yeni bir şirket kurulmuş. İşiten genel müdürlüğe getirilmiş.

YENİ HAYALLER
Ancak Info Holding'in ömrü çok uzun olmamış. ‘‘Halka açılma hayali, yanlış yönetim kararları nedeniyle birkaç yıl sonra artık Info Holding yoktu‘‘ diyor İşiten...

Info Bilgisayar ise yaşamış. Bilgisayar satışında kar marjı yüzde 3-5 arasına düşünce network (ağ) satışı işine girmişler.

1997'ye kadar böyle devam etmiş. Bu tarihte yeni bir hayale kapılmış: ‘‘Ailemden kalan bir finans birikimim yok. Sürekli fikirler yaratıp bir şekilde hizmetten para kazanmamız gerektiğine inanıyordum. 97 sonunda internetten mal satmak gibi bir hayal oluşmaya başladı. Bunun basit örneğini müşterilerimize uyguluyorduk. Fiyatları online belirliyorduk ama amacım nihai tüketiciye satış yapmaktı.‘‘

Kendisine iki şirketi örnek almış. İnternet üzerinden doğrudan satış yapan Dell ve stoksuz çalışan amazon.com. Türkiye'nin ilk internet üzerinden satış yapan sitesi infoshop.com.tr böyle doğmuş.

E-ticareT OTORİTESİ
Gece-gündüz çalışmışlar. ‘‘Türkçe karakterin sitede görünmesi için iki ay uğraştık‘‘ diyor. Yazılım konusundaki araştırmalar, ödeme sistemi için Garanti Bankası ile yapılan çalışmalar sonunda, site Bilişim '98 Fuarı'nda açılmış. İşiten bir anda 'e-ticaret otoritesi' ilan edilmiş.

13 kişilik ekibiyle 1999'da Info Grubu'ndan ayrılarak Sanal Market adında başka bir şirket kurmuş. 99 Eylül'üne kadar kadar yalnızca bilgisayar satmışlar. Onları ilk olarak İstanbul'dan görev nedeniyle Anadolu'ya giden doktorlar ve askerler bulmuş. İlk müşterileri ise Digital şirketinin internet güvenliği üzerine çalışan biri olmuş. Bu müşteri kendilerine olan güvenlerini artırmış. Bu arada online satış yapan sitelerin sayısı giderek artmış. Rekabete rağmen pazarın yüzde 35'ine sahip olmuşlar. Türkiye'nin her yerine satış yapacak duruma gelmişler.

'İlk' olmak birçok tatsız deneyimi de 'ilk olarak' yaşamalarına neden olmuş: ‘‘O tarihlerde kargo şirketleri e-ticarete hazır değildi. Her kargo şirketinin bir yolu vardı ve bunun dışına çıkmıyordu. Kargocular işyerinden işyerine mal teslimatı dışında evlere de girmeye başladılar.‘‘

Aynı müşterinin birden fazla alışveriş yaptığını görünce sitede bilgisayar dışında oyuncak ve kitap satışı da yapabileceklerini düşünmüşler. Oyuncakta karar vericinin çocuk olması, kitapta fiyat konusunda sorunlar yaşanması ümitlerini kırsa da vazgeçmemişler. Bu ürünleri telefon izlemiş ve 'işi öğrendikçe', ayda 8-10 bin dolarlık cirodan 200 bin dolara kadar çıkmışlar.

Infoshop'un iki yılda elde ettiği başarı büyük grupların da ilgisini çekmeye başlamış. 2000'de yüzde 30'luk pazar payına ve bir milyon dolarlık ciroya ulaşmışlar. Birleşme teklifleri gelmiş. Doğan Grubu'nun teklifini kabul etmişler.

İşiten bu süreci şöyle anlatıyor: ‘‘Bizim dışımızda da büyük siteler vardı ama sektörün lideriydik. Karlı olmasak da pazar payımızı ve ciromuzu büyütüyorduk. İhtiyacımız medya desteğiydi, internet vizyonuydu. E-Kolay yeni kurumlaşıyordu. Görüşlerimiz paraleldi, birlikte daha güzel olacağına inandık. Bunun alternatifi onların bize rakip olmasıydı, birlikte olmayı tercih ettik.‘‘

2000 yılı nisan ayında D-Market adıyla yeni bir şirket kurulmuş. Doğan Online şirketin en büyük hissedarı olmuş. İşiten şirkette ortak ve genel müdür olarak kalmış.

YENİ MARKA NASIL BULUNDU
Birleşmeyle sitenin adının da değişmesi gündeme gelmiş. hepsiburada.com bu süreçte doğmuş. İşiten, Infoshop'un 'teknik' ürünleri çağrıştırması nedeniyle bu kararın doğru olduğunu söylüyor: ‘‘Infoshop yalnızca bilgisayar satarken güzel bir isimdi. Ancak yanına kitap, oyuncak, balık malzemesi, kozmetik koyduğumuzda Türkçe isim olmasında fayda olacaktı. Ajans bir çalışma yaptı. hepsiburada'yı iddialı bir isim olmasına rağmen kabul ettik. Aslında hepsi burada, her şey burada demek değildi. Söylediğimizin hepsi burada demekti. Fakat daha sonradan herkes her şeyi bulabileceği bir yer olarak burayı algılar duruma geldi. Bugün mmüşterilerimiz akıllarına gelen her şeyi bulundurmamız gerektiğine inanıyorlar.‘‘

İşiten, geçen yılın verilerine ve banka tahminlerine dayanarak 2002 sonunda sektörlerinin büyüklüğünün 25 milyon dolara ulaşacağını belirtiyor. Bunun 10 milyon dolarını hepsiburada.com'un yapacağı iddiasında.

Kuruldukları günden yedi ay öncesine kadar kar etmediklerini ancak birleşme sonrasında bu amaca da ulaştıklarını vurguluyor.

2003 ciro hedefleri ise 20 milyon dolar ve bugün yıllık 500 bin olan ürün satışını bir milyon ürüne çıkartmak.


Dört kartla taksit imkanı


hepsiburada.com'da bilgisayardan çiçeğe, ofis malzemelerinden mutfak eşyalarına kadar 13 farklı kategoride ürünler satılıyor. Genellikle piyasa fiyatının altında yapılan satışlarda taksit imkanları da sunuluyor. Buzdolabı, çamaşır makinesi gibi 'dokunularak ve görülerek' satın alınmak istenen ürünlerde bu handikap cazip indirimler, taksitler ve kapıya teslimle aşılmaya çalışılıyor.

Sitede İdealCard, Galaxy Card, Bonus Card ve WorldCard ile 12 aya kadar taksitli alışveriş yapma imkanı var. Oğuz İşiten, 2001 kasım ayından beri taksit uygulaması yaptıklarını söylüyor: ‘‘Bankalar önce özel anlaşmalar yapmak istedi ama biz bunu kırdık. Tüm taksit kartlarıyla sitemiz üzerinden alışveriş yapılmasını istiyoruz. Bankaların hepsine aynı mesafedeyiz.’


Günde 25 bin ziyaretçi


hepsiburada.com'da bugün 40 binden fazla ürün bulunuyor. Günlük ürün sipariş sayısı bin 600. Bir kişi birden fazla ürünü sipariş ettiği için günlük ortalama sipariş sayısı 550. Sitenin günlük ziyaretçi sayısı 25 bin. Müşterilere yalnızca online değil, 'mağaza müdürleri' aracılığıyla telefonda da destek veriliyor. Ürün gruplarına göre mağaza müdürleri bulunuyor.